به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، سیداحمد خضری، استاد تاریخ دانشگاه تهران در همایش بین‌المللی تحقیق و تصحیح نسخه‌های خطی ایران گفت: بزرگواران در این نشست علمی سخن گفتن در مورد نسخه‌های خطی زیره به کرمان بردن است. همگان از هر رویکردی که به این موضوع بپردازند به ظرایف کار پی خواهند برد. ما به طور ویژه در حوزه تاریخ و تمدن ایران و اسلام کار می‌کنیم.
وی به اهمیت نسخه‌های خطی اشاره و بیان کرد: نسخ خطی یکی از مهمترین منابع ما در دستیابی به حقایق تاریخی است. از بسیاری از منابع که می‌توانند ما را به رویدادهای تاریخی برسانند، محروم هستیم اما نسخه‌های خطی مهمترین منابع ما در تاریخ گذشته هستند و بدون شک ارزش تمدنی دارند.
استاد تاریخ دانشگاه تهران گفت: یکی از شاخص‌های ارزیابی تمدنی ملل وجود نسخه‌های خطی است و تعداد نسخه‌های خطی موجود در کشور نشانگر فرهنگ تمدنی سرزمین ما هستند. افزون بر آن نسخه‌های خطی برای ما ارزش میراثی دارند. نسخ خطی نشان از تلاش پیشینیان ما دارد که در جهت ثبت و ضبط رویدادها تلاش کردند.
خضری افزود: همچنین نسخه‌های خطی ارزش هنری دارند و دارنده چند هنر هستند. دست‌کم خوشنویسی، نگارگری و موضوع کتاب‌آرایی با همه فنون خود در این نسخه‌ها نمود دارد و این نسخ به عنوان ارزش سندی برای ما مهم و قابل بحث هستند.
فعالیت چشمگیر انجمن علمی تحقیق و تصحیح نسخه‌های خطی ایران
علی‌محمد موذنی، استاد ادبیات دانشگاه تهران نیز در این همایش گفت: رویدادهای علمی و پژوهشی که سالانه به همت انجمن علمی تحقیق و تصحیح نسخه‌های خطی ایران در کشور انجام می‌گیرد، در سه سال گذشته در زمینه پژوهش‌های نسخه‌شناسی چشمگیر بوده است. انتشار ۵۰ عنوان کتاب علمی بر پایه نسخ خطی از اهمیت بالایی برخوردار است.
وی افزود: برگزاری جلسات علمی در حوزه نظری، فرهنگ‌سازی و گفت‌وگوی علمی با دانشوران به ویژه با کتابخانه‌های بزرگ کشورهای همسایه از اهم این فعالیت‌ها است. به مدت یک سال از دستیابی به رتبه بین‌المللی می‌گذرد. تولید دهها خبر و مشورت با کتابخانه‌ها و مراکز پژوهشی و دانشی از جمله فعالیت‌های خدمتگزاران این حوزه بوده است.
استاد ادبیات دانشگاه تهران بیان کرد: این انجمن علاوه بر حمایت‌های وزارت علوم و دانشگاه‌ها مرهون حمایت اعضای علمی و دانشجویان است و اکنون شاهد نتایج فعالیت‌های علمی و عملی این انجمن هستیم.
در ادامه این همایش صمد نژادابراهیمی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: برگزاری این نشست در این مکان تاریخی و بر جایگاه افرادی که بر روی این صندلی‌ها نشستند، از اهمیت بسیاری برخوردار است. تاثیر یک سیاستگذاری درست می‌تواند نمودهای بهتری را رقم بزند.
وی افزود: وزارت علوم با تاسیس انجمن‌ها نقش انقباضی دارد. نسخ خطی گنجینه عظیمی است که با رویکرد انجمن تحقیق و تصحیح نسخ خطی شکل گرفت. نشریه ویترین این انجمن است و ما به طور کامل از آن حمایت کردیم. برای حمایت از نشریه نیز اعلام آمادگی می‌کنیم.
نژادابراهیمی بیان کرد: به عنوان یک خبر عرض می‌کنم که اولین مدرسه سردبیری نیز هفته بعد برگزار خواهد شد و بعد از این هر دو ماه یک بار در سطح سردبیری برگزار خواهد شد. این انجمن به خوبی پیشینه‌پژوهی را انجام می‌دهد و حرکت ما را به پیش می‌برد.
مقالات این همایش همزمان با دهه فجر منتشر خواهد شد
همچنین علی افضلی، دانشیار علوم ادبیات و ترجمه در این همایش گفت: انجمن علمی تحقیق و تصحیح نسخه‌های خطی ایران سومین سال خود را پشت سر می‌گذارد، این رویداد هر ساله در آبان ماه برگزار می‌شود و رویدادی بین‌المللی است.
وی افزود: در این همایش ۵۱ مقاله دریافت شد. ۷۵ نویسنده از ایران و هشت کشور دنیا در این همایش شرکت کردند. هفده داور این مقالات را بررسی کردند و در پایان ۱۹ مقاله برگزیده شده است که بعد از همایش منتشر خواهد شد.
افضلی بیان کرد: عراق، ترکیه، بنگلادش و هندوستان در این همایش به عنوان حامی معنوی حضور دارند. بیشتر دانشگاه‌های ایران در این همایش حضور دارند. مجموعه مقالات دو همایش گذشته در دو جلد با بیش از هزار صفحه منتشر شده است و مقالات این همایش نیز همزمان با دهه فجر منتشر خواهد شد.
باید به گونه‌ای دیگر به فهرست‌نویسی نگاه کنیم
ابوالفضل حسن‌آبادی، رئیس کتابخانه آستان قدس رضوی در این همایش گفت: اکنون در وضعیتی هستیم که مراکز نسخ خطی ناشناخته نیستند و الحمدلله همه مراکز پایگاه دسترس‌پذیری اطلاعات دارند اما چیزی که امروز اهمیت دارد، دسترسی به نسخه نیست، بلکه موضوع مورد اهمیت این است که اکنون باید به گونه‌ای دیگر به فهرست‌نویسی نگاه کنیم.
وی افزود: بیش از صد سال از فهرست‌نویسی مدرن می‌گذرد. نکته این است که نسل اکنون نسل سوم فهرست‌نویسان هستند. سه نسل گذشته است و شیوه‌های مختلفی به کار گرفته شده است و شیوه مراکز متفاوت است. الان باید بعد از اتمام نسخه‌های موجود بار دیگر فهرست‌ها بررسی شود. ضرورت دارد که دیدگاه فهرست‌نویسان مختلف یکسان شود و برای شناسایی و معرفی بیشتر باید ساختارهای جدید به کار گرفته شود.
حسن‌آبادی بیان کرد: بسیاری از نسخه‌هایی که به ظاهر فکر می‌کنیم، فهرست شده است اما هنوز فهرست نشده باقی مانده است. بیشتر کارهایی که انجام می‌شود مبتنی بر معرفی نسخ خطی است. به عنوان کشوری که طلایه‌دار هستیم، ضرورت دارد که یک بار دیگر سراغ دانش نسخه‌شناسی و تولید کتاب‌های منطبق با نسخه‌شناسی برویم. نباید در حوزه فهرست‌نویسی سنتی باقی بمانیم.
همچنین زهیر طیب، مدیر انجمن علمی تحقیق و تصحیح نسخه‌های خطی ایران به دستاوردهای جدید علمی پژوهشی این انجمن اشاره کرد و گفت: این کار در جهان ابتکاری است و ما قدم نخست را در این زمینه برداشتیم. کتاب‌شناسی خطی یک روش سنتی دارد اما راهی که به کار گرفته‌ایم از آن متمایز و جداست.
نظر شما