سرویس ادبیات خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - نجمه شمس: اخیراً رمان «کوکوم» به همت نشر نیستان هنر در ۱۶۴ صفحه و با قیمت ۲۲۰ هزار تومان عرضه شده است. این رمان هشتمین کتاب میشل ژان، نویسنده و روزنامهنگار کانادایی است که سال ۲۰۲۰ برنده جایزه ادبی فرانسه-کبک شد. کوکوم زندگی دختر یتیمی را روایت میکند که از مهاجران ایرلندیتبار است؛ آلماندا در پانزدهسالگی، دلباخته جوانی سرخپوست میشود و به دلیل همین دلبستگی از زندگی یکنواخت روستایی خود جدا میشود و زندگی جدیدی را کنار بومیان ساکن حاشیۀ دریاچۀ پکواکامی آغاز میکند. این رمان با زبانی ساده و صمیمی، بخشی از سرگذشت مردم کوچنشین شمال شرق آمریکا، محدودیتها و دشواریهای زندگیشان را تصویر میکند.
به بهانه انتشار این اثر گفتوگویی با مترجم اثر ترتیب دادیم که در ادامه میخوانید:
چرا این اثر را برای ترجمه انتخاب کردید؟
دلیل اصلی انتخاب این کتاب این بود که آثار نویسندههای فرانکوفون یعنی نویسندههای فرانسه زبانی که فرانسوی الاصل نیستند مثل نویسندگان کشورهای بلژیک مراکش یا الجزایر کمتر به فارسی ترجمه شدهاند و خیلی از نویسندگان و آثار خوبشان برای خواننده ایرانی گمنام هستند. از طرف دیگر آشنایی مخاطب فارسی زبان با فرهنگ و آداب و رسوم بومیان کانادا برای من اهمیت داشت که در این مورد هم جز فیلم و سریال و آثار محدود در دسترس نیست.
دلیل برنده شدن و مورد توجه قرارگرفتن این اثر چه بوده است؟
این کتاب یک اثر متفاوت در زمینه زندگی بومیان کانادا و آمریکاست و یکی دلایل موفقیت این کتاب شاید این باشد که داستانی واقعی از زندگی آلمانداست که با زبان ساده و صمیمی و نثر روان توسط نوهاش میشل ژان به نگارش درآمده است. اغلب آثاری که در مورد زندگی سرخپوستان نگاشته شدهاند لحن خشک و جدی دارند و ممکن است در نیمه راه مخاطب را خسته کنند، ولی در این اثر نویسنده تلاش کرده ارتباط عمیق و لطافت روح سرخپوستان را با استفاده از آرایههای ادبی در قالب روایتی عاشقانه به زیبایی به تصویر بکشد به طوری که خواننده را مجذوب و ترغیب میکند که لحظه به لحظه آلماندا و کوچنشینان را در طی مسیرهای پرپیچ و خم و طی فصلهای کتاب همراهی کند و در این راه با فرهنگ آنها و مسائل و مشکلاتی که دست و پنجه نرم کردند آشنا شود.
لطفاً درباره سبک نوشتار میشل ژان توضیح دهید.
سبک نوشتار میشل ژان که در غالب آثارش به زندگی بومیان کانادا میپردازد در بخشهایی از کتاب که مکالمه بین شخصیتهای مختلف داستان است ساده و صمیمی و در بخشهایی که به توصیف وقایع میپردازد نثری روان و در عین حال زبان ادبی و توصیفی است و سعی میکند با کنار هم قرار دادن کلمات مناسب و استفاده از آرایههای ادبی برای مخاطب خود تصویری ذهنی ایجاد کند، از آنجا که سرخپوستان ارتباط عمیقی با طبیعت دارند تشبیه، تمثیل، استعاره و جان بخشی را به وفور در بند بند نوشتههای وی به چشم میخورند.
پیام اصلی «کوکوم» چیست؟
پیام مشترک آثار میشل ژان شناساندن فرهنگ سرخپوستان به تمامی مردم دنیاست که متاسفانه با صنعتی شدن و پیشرفت تکنولوژی رو به نابودی قرار گرفته و جمعیت بومیان نیز رو به کاهش است. در عین حال وقتی شما آثار میشل ژان را مطالعه میکنید متوجه ارتباط عمیق بین سرخپوستان و طبیعت میشوید و میبینید که با وجود تمام مشکلات و سختیها، دائماً در حال شکرگزاری از قادر مطلق هستند، بسیار زندگی ساده و روابط صمیمی دارند و دلخوش و امیدوار به زندگی هستند. چیزی که متاسفانه در زندگیهای پیشرفته امروزی خلأ آن را به وضوح احساس میکنیم.
آیا اثر دیگری در دست ترجمه دارید؟
بله در نظر دارم یکی دیگر از آثار دیگر میشل ژان را ترجمه کنم که عنوان و مضمون کتاب، سرخپوستی است.
نظر شما