سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - سعیده نریمان‌پور: نقاشی یکی از رشته‌های اصلی هنرهای تجسمی محسوب می‌شود. از نقاشی به عنوان یکی از راه‌های بیان افکار و احساسات استفاده می‌شود که به واسطه آن می‌توانیم ایده‌های خود را بیان کنیم. نقاشی همچنین مزایای زیادی از جمله توسعه خلاقیت را به همراه دارد. طی یک ماه گذشته، سایت رسمی خانه کتاب و ادبیات ایران، ۱۹ کتاب برای رده سنی بزرگسال در شاخه «هنر نقاشی» به ثبت رسانده است. با توجه به اهمیت این حوزه از هنر، کتاب‌های چاپی در ماه آبان را مورد بررسی قرار دادیم.

کد دیویی ۷۵۰ تا ۷۶۰ که مربوط به شاخه «هنر نقاشی» می‌شود، شامل تقسیمات فرعی زیر است:

۷۵۱- فنون، روش‌ها، ابزار، وسایل، مواد و فرم‌ها: نقاشی آبرنگ، رنگ روغن، مرتقبت، نگهداری، مرمت از زیرمجموعه‌های این بخش هستند.

۷۵۲- رنگ: تکنولوژی رنگ را در ۶۶۷ و آثار کلی درباره کاربرد رنگ در هنرهای زیبا را در ۷۰۱ رده‌بندی می‌کنیم.

۷۵۳- سمبولیک، تمثیلی، اسطوره‌ای و افسانه‌ای: برای سمبولیسم مذهبی به ۷۵۵ نگاه کنید.

۷۵۴- نقاشی از زندگی روزمره

۷۵۵- مذهب و سمبولیسم مذهبی: شامل اساطیر مذهبی و پرده‌های مخصوص پرده‌خوانی.

۷۵۷- پیکر انسان و اعضای آن: غیر از آنچه در ۷۵۳-۷۵۵، ۷۵۸ منظور شده است. نقاشی چهره را نیز در اینجا می‌آوریم.

۷۵۸- موضوع‌های دیگر: شامل حوادث تاریخی، مناظر دریایی، مناظر خشکی، آبی و شهری، طبیعت بی‌جان و زندگی حیوانات و گیاهان می‌شود. مناظر شکاری را که مرکز توجه و تاکید آن حیوانات نیستند، در موضوع خاص خود رده‌بندی می‌کنیم، مثلاً شکارچیان ۷۵۷.

۷۵۹- بررسی‌های تاریخی، جغرافیایی، اشخاص: دوره‌های تحول هنری، مردم نانویسا و باستان بخشی از این زیرمجموعه هستند.

در ادامه کتاب‌های شاخه هنر نقاشی چاپ شده در ماه گذشته را بررسی خواهیم کرد:

کتاب «چیزی همانند خاطره: دانشکده هنرهای زیبا»

کتاب «چیزی همانند خاطره: دانشکده هنرهای زیبا» نوشته علی‌اصغر محتاج توسر انتشارات نظر به چاپ رسید. این کتاب در قطع رقعی در ۵۰۰ صفحه وارد بازار کتاب شد. انتشار این کتاب دریچه‌ای است به فضای اجتماعی دهه ۴۰ هجری شمسی، که مهم‌ترین چهره‌های هنری در محیط دانشکده هنرهای زیبا در حال شکل‌گیری هستند.

در بخشی از کتاب آمده است: «آذر خانم گفته بود: «همین سر کوچه که بایستی اتوبوس می‌آد، سوار می‌شی و آخر خط پیاده می‌شی.» چند بار تکرار کرد درست آخر خط. میدان ۲۴ اسفند. بعد می‌پیچی دست راست. میله‌های دانشگاه را که پیدا کردم نفسم بالا آمد. تا به در بزرگ دانشگاه برسم یک سال و چند ماه طول کشیده بود و حالا در بزرگ بسته بود! یعنی من زود آمده بودم؟ چند دختر و پسر جوان هم مثل من، مثل مورچه‌هایی که جلوی لانه‌شان را بسته باشند، کج‌ومعوج و ناباورانه به در نزدیک می‌شدند و ناامید برمی‌گشتند. یکی گفت باید از در پزشکی بریم. در پزشکی دیگر چه صیغه‌ای بود؟! مثل غربتی‌ها تکیه دادم به دیوار نرده‌ها، اما هنوز مغرور بودم. بین هجده هزار نفر داوطلب کنکور قبول شده بودم و، از سی‌ودو داوطلب رشته نقاشی دانشکده هنرهای زیبا و یازده نفر قبولی، من نفر سوم بودم.»

کتاب «زندگی و هنر پیکاسو»

احتمالاً درباره هیچ هنرمندی در زمان حیاتش، به اندازه پابلو پیکاسو، مقاله، کتاب، رساله، تفسیر، نقد و یادداشتی نوشته نشده است. شاید هیچ هنرمندی با این همه رسانه هنری متنوع و گوناگون، به اندازه پیکاسو کار نکرده است. او از نقاشی رنگ روغن تا طراحی، مجسمه‌سازی، گرافیک، سرامیک و همچنین استفاده از ابزارهایی مانند گواش، پاستل و مداد رنگی برای آثار خود استفاده کرده است. علاوه بر این، او توانسته است لیتوگرافی، چوبکاری، ساخت پیکره‌هایی از گچ و چوب، مجسمه‌های برنزی و ترکیب بندی از کاغذ، پارچه و چسب را به خوبی به اجرا درآورد. همچنین او توانسته است ساخت‌واره‌هایی از آهن و مفتول، چوب یا ورقه‌های فلزی، عکس‌ها و طرح‌هایی برای لباس‌ها، پرده‌های پیش و پس صحنه تئاتر و باله و همچنین نوشتن شعر و نمایشنامه ارائه دهد.
سبک نقاشی پیکاسو، که به عنوان نقاشی نقشه‌برداری یا کوبیسم شناخته می‌شود، یکی از برجسته‌ترین و معروف‌ترین سبک‌های هنری قرن بیستم است. پیکاسو در این سبک، به طراحی اشیا و اشکال سه بعدی با استفاده از مجموعه‌ای از خطوط، سطوح و رنگ‌ها می‌پردازد.
در نقاشی نقشه‌برداری، پیکاسو از روشی استفاده می‌کند که اشکال و اشیا را به شکل هندسی و هندسه‌گونه تجزیه می‌کند. این سبک بازنمایی هنری بر اساس رویکرد کوبیسم، که از اواخر دهه ۱۹۰۰ تا اوایل دهه ۱۹۱۰ رایج بود، ظهور کرد. پیکاسو در آثار خود از هندسه، چند رویه، و تجزیه و تحلیل اشکال استفاده می‌کند تا به نمایش رساندن اشیا و اشکال در زوایای مختلف بپردازد.
در سبک نقاشی نقشه‌برداری، پیکاسو به استفاده از رنگ‌های شدید و قاطع نیز مشهور است. او از رنگ‌ها برای بیان احساسات و ارائه ابعاد عمیق‌تر در تصویر استفاده می‌کند. این سبک به شیوه‌ای بی‌رحمانه و پرانرژی توانست در هنر جدید تأثیر بسزایی داشته باشد و پیشگام بسیاری از جنبش‌های هنری بعدی نظیر سررئالیسم و اکسپرسیونیسم باشد.

در بخش نخست کتاب، شرح حالی از زندگی پیکاسو به طبع رسیده، در پی آن، از چگونگی آشنا شدن وی با رسانه‌های مختلف هنری مانند نقاشی رنگ روغن، طراحی، مجسمه‌سازی، گرافیک، سرامیک و سبک‌های مختلف هنری مانند امپرسیونیسم، اکسپرسیونیسم، منریسم سخن گفته است. در بخش دوم نیز مقالاتی درباره پیکاسو آمده است.

کتاب «زندگی و هنر پیکاسو» با ترجمه علی‌اکبر معصوم‌بیگی توسط انتشارات نگاه به چاپ رسید.

کتاب «پاراگونه: مقایسه هنرها»

در پاراگونه، داوینچی می‌کوشد نشان دهد که نقاشی در ردیف علوم قرار می‌گیرد و مشاهده‌گر و بازنمای دقیق جهان است و فرآیند خلق این هنر، کارکرد آن و ابزار خلق و درکش بر نظایرشان در شعر و مجسمه‌سازی و موسیقی و معماری برتری دارند. بااین‌همه، حکایت پاراگونه تنها حکایت نقاشی و کار هنری نیست، بلکه موضوعاتی در آن طرح می‌شوند که بیشتر در حوزۀ کار فیلسوفان هنر جای می‌گیرند. از این گذشته، پاراگونه از نخستین نوشته‌هایی است که به شکل‌گیری دستۀ مستقلی به نام «هنرهای زیبا» کمک کردند. در روزگار قدیم، این هنرها را کنار هم نمی‌نشاندند. موسیقی همنشین ریاضیات بود و شعر فرع دستور و خطابه. نقاشان را بیشتر همکار داروگران و رنگرزان می‌دانستند و مجسمه‌سازان را همکار آهنگران و معماران را همکار بنایان. مقایسۀ نقاشی با شعر و مجسمه سازی و معماری و موسیقی، به جای دیگر صناعات و فنون، سخن از ربط و نسبتی به میان آورد که پیش تر در کار نبود.

کتاب «پاراگونه: مقایسه هنرها» با ترجمه وحید غلامی پورفرد توسط انتشارات بیگدل در قطع پالتویی به چاپ رسید.