به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در مشهد، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نشست با اصحاب فرهنگ و هنر که شامگاه پنجشنبه در سالن کنفرانس شهدای سلامت در مشهد برگزار شد، گفت: خراسان رضوی جایگاه فرهنگی و علمی ویژه و بالایی در سطح کشور دارد، خراسان فرهنگی، قلب ایران فرهنگی است، این استان زرخیز با وجود مفاخر فرهنگی، حوزه‌های علمیه، مراکز آموزشی، آستان قدس رضوی، دانشگاه‌ها و.. به لحاظ فرهنگی و علمی جایگاهی بالا دارد.
صالحی با اشاره به نقش پررنگ آستان‌قدس‌رضوی در ارتقاء جایگاه این استان گفت: آستان قدس رضوی، نهاد و تشکل با سابقه‌ای در زمینه فرهنگ و هنر است که دیگر استان‌ها از داشتن چنین نهادِ باسابقه و عظیمی محروم هستند. این آستان مقدس کتابخانه‌ای با قدمت نزدیک به یک هزار سال و مجموعه‌هایی با حداقل ۷۰۰ سال سابقه تاریخی دارد.
وی افزود: اینکه در ابتدای راه وزارت، با حضور در چنین جمعی، نقشه راه آینده را می‌سازیم را به فال نیک می‌گیریم، شاید اگر این دیدار یک یا دو سال بعد بود، فرصت‌هایی از دست رفته بود، به طور حتم این گفت‌وگوها برای شناسایی مسئله‌ها و راه حل‌های حوزه هنر و فرهنگ به کمک می آید.
صالحی تاکید کرد: ظرفیت‌ها و فرصت‌ها در حوزه فرهنگ و هنر در خراسان رضوی، کم‌نظیر و کم‌بدیل هستند، پیشینه تاریخ فرهنگ ادب و هنر در خراسان، مسیری با قدمت و توالی است. برخی مناطق هستند که قدمت دارند ولی توالی ندارند برخی نیز توالی دارند اما قدمت لازم را ندارند و شبکه معنایی فرهنگ و هنر و ادب را با یکدیگر در طول تاریخ نداشتند ولی در خراسان تمام این موضوعات با همدیگر وجود دارد که یک فرصت استثنایی را به خراسان می‌دهد.
خراسان فرهنگی، قلب ایران فرهنگی است
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه خراسان فرهنگی قلب ایران فرهنگی است ادامه داد: از این منطقه و جغرافیا تاریخ، خراسان فرهنگی ساخته و پرداخته شده است، طبعاً از این منظر هم خراسان جایگاه خاص خودش را در مسائل آینده ایران دارد.
صالحی تاکید کرد: ما در جغرافیایی زندگی می‌کنیم که دانشگاه و حوزه علمیه با سابقه تاریخی دارد که بسیار حایز اهمیت است، این استان، زیست بوم متفاوت و متناظری را با همدیگر به پیش می‌برد و بسیاری از استان‌ها از چنین فضایی محروم هستند.
وی با اشاره به سابقه هزار ساله آستان قدس رضوی به عنوان یک نهاد با قدمت گفت: نهاد آستان قدس رضوی، غیر از جایگاه امام رضا و مسئله‌ای که ملکوتی است و زمینی نیست، با داشتن کتابخانه‌ای با قدمت نزدیک به هزار سال و مجموعه‌هایی با حداقل ۷۰۰ سال سابقه تاریخی، قدرت معنا سازی نسبت به فرهنگ و هنر خراسان دارد و به کمک بخش‌های مختلف این حوزه می تواند بیاید، همچنین ۲۵ میلیون زائری که هرساله به مشهد می‌آیند، فرصت قابل توجهی برای همه حوزه‌ها به ویژه فرهنگ و هنر ایجاد می‌کنند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه خراسان رضوی در بخش‌های مختلفی، یک استان کانونی و پایه است، ادامه داد: رسانه‌های متنوع قدیمی و غیر قدیمی استان، روزنامه قدس، خراسان، شهرآرا و فضای مجازی، خبرگزاری‌های متعدد و روزنامه‌های خصوصی و حوزه پویانمایی یک فضای قابل توجهی ایجاد کرده که به لحاظ مردم شناسی نیز می‌تواند معنادار باشد.
صالحی با اشاره به جایگاه قابل توجه استان خراسان رضوی در حوزه‌های متعدد و متنوع افزود: فرصت دیدار با یاران خراسانی فرصت بی‌نظیری در فضای دولت است، همچنین یک ظرفیت دیگر حضور استاندار خراسان است؛ در بسیاری موارد استانداران ما در حوزه توسعه اقتصادی فعالند و کمتر به حوزه توسعه فرهنگی و اجتماعی مرتبط هستند درحالیکه توسعه اقتصادی ربط پیوسته و مهم با توسعه فرهنگی دارد و تعلقات ایشون به حوزه فرهنگ و ادب به کمک این مسیر می‌آید.
مشارکت فعالان حوزه فرهنگ و هنر از اولویت های ماست
حسین مسگرانی، مدیرکل جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان‌رضوی نیز گفت: نقش تاریخی و هویتی خراسان بزرگ در فرهنگ ایران بر هیچ‌کس پوشیده نیست، خراسان، خواستگاه بسیاری از مفاخر فرهنگی و هنری ماست.
وی افزود: فرهنگ این منطقه بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت ملی ما را تشکیل داده است به همین دلیل نگاهِ ویژه به فرهنگ خراسان و تقویت آن باید از اولویت‌های اصلی در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی باشد. لذا باید بستری فراهم کنیم که از تمامی ظرفیت‌های فرهنگی و هنری استان به منظور بهره‌گیری از تمام استعدادها استفاده شود.
مسگرانی بیان کرد: عدالت فرهنگی و توسعه شهرستان‌ها نیز نکته مهمی است که باید در دستورکار قرار گیرد، در گذشته فرصت کافی برای تعامل گسترده با تمامی فعالان فرهنگی و هنری فراهم نبود، اما امروز نگاه ما بر این است که از همه ظرفیت‌های موجود در شهرستان‌ها بهره‌مند شویم. برنامه‌ریزی برای برگزاری جلسات مستمر با هنرمندان شهرستان‌ها و ایجاد هسته‌های تخصصی فرهنگی از مهم‌ترین اهداف ماست.
مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی افزود: عدالت فرهنگی، نه‌فقط در توزیع منابع بلکه در دسترسی همه افراد به امکانات فرهنگی تعریف می‌شود. ازاین‌رو، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید با تمرکز بر این اصل، مرجعیت فرهنگی خود را تقویت کند. ما نیز در استان خراسان رضوی تلاش داریم با استفاده از نظرات هنرمندان، کارشناسان، و انجمن‌های تخصصی، به این هدف نزدیک‌تر شویم.
مسگرانی در بخش دیگری از سخنان خود، از تشکیل گروه‌های مشورتی و هسته‌های تخصصی فرهنگی خبر داد و گفت: یکی از برنامه‌های اصلی ما ایجاد ساختاری منسجم برای دریافت نظرات و پیشنهادات از جامعه فرهنگی و هنری است. این گروه‌های مشورتی و تخصصی، سیاست‌گذاری‌های فرهنگی را هدفمندتر می‌کنند و به تحقق عدالت فرهنگی کمک شایانی خواهند کرد.
وی تصریح کرد: برای اجرای این برنامه‌ها، نیازمند همکاری نزدیک تمامی نهادهای فرهنگی و همچنین همراهی هنرمندان و مدیران انجمن‌های هنری هستیم. مشارکت فعالان جامعه فرهنگی و هنری استان، شرط اصلی تحقق این اهداف است.
خراسان‌رضوی نیازمند فضایی تازه برای تنفس فرهنگی است
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی با اشاره به محدودیت‌های موجود در فضای فرهنگی استان بیان کرد: مشهد و سایر شهرستان‌های خراسان رضوی، نیازمند ایجاد فضایی تازه برای تنفس فرهنگی هستند. این فضا باید بتواند نیازهای متنوع جامعه هنری و فرهنگی را برآورده سازد و بستری مناسب برای رشد و تعالی استعدادها فراهم کند.
لزوم مشارک فعالان خراسان رضوی در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با حوزه کلان
محمودرضا برازش، نماینده ناشران استان خراسان رضوی نیز در ادامه این جلسه گفت: جایگاه مشهد با وجود مضجع شریف رضوی به عنوان استانی که بزرگان زیادی را پرورش داده برکسی پوشیده نیست، مهم‌ترین درخواست ما این است که در برنامه‌ریزی‌های مرتبط با حوزه کتاب در سطح کلان سهیم باشیم.
وی افزود: اغلب چهره‌های هنری و فرهنگی خراسان می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های کلان در این حوزه مشاوران خوبی باشند. مشارکت ناشران در سال‌های اخیر برای برگزاری نمایشگاه کتاب کم شده است، همکاری فعالان حوزه نشر و کتاب در استان خراسان‌رضوی در برنامه‌ریزی‌ها برای این فعالیت‌ها می‌تواند کارآمد باشد، همچنین اینکه چهره‌های سرشناس فرهنگ و هنر در استان خراسان‌رضوی می‌توانند در بازنگری و بهروز بودن فعالیت‌ها به منظور کارآمدی بیشتر همکاری کنند.
رییس اتحادیه چاپخانه‌داران خراسان‌رضوی گفت: وزارت ارشاد متولی فرهنگ و هنر است و همه هنرمندان از این وزارتخانه درخواست حمایت دارند، ارتباط مستمر ما با این وزارتخانه می‌تواند کمک بزرگی به کیفت رویدادهای ملی بکند.
محمودرضا برازش ادامه داد: تقریباً تمام برنامه‌های بین‌المللی و بزرگ در تهران برگزار می‌شود، تمام زنجیره تولید، خدمات، نشر کتاب، اوراق اداری و … نیازمند چاپ است، ناوگان صنعت چاپ فرسوده شده و نیازمند بازنگری است که امیدوارم این موضوع هم در دستور کار قرار بگیرد.
نبود زیرساخت‌های لازم تئاتر در مشهد
کریم جشنی، نماینده انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی نیز در ادامه با اشاره به بیانات رهبری گفت: رهبر معظم انقلاب در خصوص تئاتر فرمودند که «تئاتر یک منبر است و حتی فراتر از منبر»
وی افزود: نگاه مقام معظم رهبری به تئاتر، نگاهی راهبردی و عمیق است. ایشان تئاتر را نه تنها یک هنر، بلکه یک رسانه قدرتمند می‌دانند که اگر در مسیر درست قرار گیرد، می‌تواند به ابزاری مؤثر در پیشبرد اهداف والای انقلاب اسلامی تبدیل شود.
این کارگردان تئاتر بیان کرد: استان خراسان رضوی، به عنوان یکی از قطب‌های فرهنگی و تاریخی کشور، همواره نقش مهمی در توسعه و ترویج هنرهای نمایشی ایفا کرده است. این دیار، زادگاه بزرگان ادب و هنر همچون فردوسی، عطار و خیام است؛ شاعران و اندیشمندانی که با کلام جاودانه‌شان، هویت فرهنگی ما را ساخته‌اند.
جشنی گفت: اما با وجود این ظرفیت‌های عظیم، هنرهای نمایشی در استان خراسان رضوی و به ویژه در شهر مشهد، با چالش‌های جدی مواجه است. این چالش‌ها نه تنها مانع رشد هنرمندان شده، بلکه باعث شده بسیاری از استعدادهای جوان از ادامه فعالیت در این عرصه دلسرد شوند.
وی افزود: پردیس تئاتر مشهد به عنوان یکی از مهم‌ترین پروژه‌های فرهنگی استان، سال‌هاست که به دلایل مختلف از جمله کمبود بودجه و نبود پیگیری‌های لازم، ناتمام مانده است. این در حالی است که این پروژه می‌تواند به عنوان یک قطب فرهنگی، نه تنها برای مشهد، بلکه برای کل منطقه شرق کشور، نقش مهمی در توسعه هنرهای نمایشی ایفا کند. ما از جنابعالی درخواست داریم تا پیگیری‌های لازم برای تکمیل این پروژه را در دستور کار قرار دهید.
کریم جشنی بیان کرد: تشکیل شورای مشورتی انجمن‌های هنرهای نمایشی یکی از اقدامات مهمی است که می‌تواند به بهبود وضعیت تئاتر در کشور کمک کند. این شورا می‌تواند به عنوان پلی بین هنرمندان و وزارتخانه عمل کرده و مشکلات و پیشنهادهای هنرمندان را به صورت مستقیم به مسئولان منتقل کند.
مشهد صاحب سبک در آموزش و حفظ قرآن است
در ادامه سیدجواد سادات فاطمی، رییس جامعه قاریان خراسان‌رضوی سابقه قرآنی مشهد را بیش از دیگر شهرها دانست وگفت: است. مشهد نسبت به همه کشور در این حوزه سرآمد است. ما حدود ۷۰ مقام و رتبه بین‌المللی در حوزه قرآن در کشور داریم که نصف این تعداد متعلق به مشهد و نصف دیگرش متعلق به دیگر شهرها است.
وی افزود: مشهد در آموزش و حفظ قرآن صاحب سبک است، این کلانشهر پایگاه حفظ قرآن در کشور است. درخواست ما این است که معاونت قرآن وزارت فرهنگ و ارشاد را تقویت کنید تا امکان حمایت از موسسات قرآنی را داشته باشد، توصیه کنید معاونت قرآن نسبت به مشهد نگاه ویژه‌ای داشته باشد. همچنین اینکه ما در مدارس به نهضت قرآن‌آموزی نیاز داریم.
فقدان مکتبخانه موسیقی مقامی در استان خراسان رضوی
حامد طاهری، فعال حوزه موسیقی نیز در ادامه ضمن خوش‌آمدگویی به وزیر ارشاد گفت: شما چند روز قبل در جلسه‌ای این سوال را مطرح کردید که چرا موسیقی کره در کشور ما علی‌الخصوص در میان نوجوانان اینقدر مخاطب پیدا کرده؟ باید ببینیم آنها چه کردند و ما چه کردیم.
وی افزود: آنها سال‌هاست کارهای پژوهشی در حوزه موسیقی را شروع کرده و آن را به انجام رسانده‌اند تا آنجا که موفق شدند در افتتاحیه جام جهانی قطر حضور گسترده داشته باشند و مورد توجه و تحسینِ جهان قرار بگیرند.
این فعال فرهنگی گفت: این یعنی صادرات فرهنگی، اما ما چه کردیم؟! سهم ما، خانواده‌ها، صدا و سیما و دستگاه های متولی در این حوزه چه بوده؟ ما در موسیقی باخته‌ایم و چیزی برای عرضه نداریم، حسین علیزاده چند روز قبل گفت ما چرا باید از فریدون شهبازیان و اینکه او چه بود از رسانه‌های معاند بشنویم؟ چرا جوانان ما اسم و کارنامه هنری و فعالیت‌های هنرمندان ما را از رسانه‌های بیگانه دنبال کنند؟
حامد طاهری با اشاره به مهجور بودن موسیقی مقامی و سنتی ما گفت: اگر جوانان فرهنگ و ملودی‌های ما را نشوند شعر و ادب فارسی را هم نخواهند شنید. شاید آخرین نسلی که آواز ایرانی را گوش می‌کند همین جوانان دهه ۷۰ باشند. لذا باید به موسیقی مقامی و سنتی توجه ویژه شود. ما مکتبخانه موسیقی مقامی در استان نداریم و این خلا به صورت جدی حس می‌شود.
مهجور بودن رسانه‌های مکتوب و خصوصی
حسین رفیعی، مدیرمسئول روزنامه صبح امروز نیز در این نشست گفت: بیمه فعالان فرهنگی یکی از معضلات ما است که نیازمند توجه ویژه شماست. مسیر ثبت نام هنرمندان در صندوق هنر باید تسهیل شود، حمایتهای قضایی و یارانه کاغذ نیاز از دیگر درخواست‌های فعالان حوزه رسانه است.
وی افزود: امروز رسانه‌های مکتوب و متعلق به بخش خصوص بسیار مهجور هستند، بزرگترین معضل آنان بخش حمایتهای قضایی است، فرقی نمی کند حامی دولت باشید یا ناقد آن ما باید همیشه پاسخگو باشیم، چراکه رسانه‌های شناسنامه‌دار همیشه درگیر این معضل هستند.
نظر شما