كتاب «سه آستانهنشين» شباهت باورهاي ديني پاسكال، كركگور و سيمون وي را بازگو ميكند. به اعتقاد نويسنده، اين سه انديشمند گويي بر آستانه كليسا ايستادهاند و به همين دليل از نگاه عدهاي مومن و از نگاه برخي ديگر ملحد به نظر ميرسند.\
وي درباره دليل استفاده از واژه «آستانهنشين» در عنوان اين كتاب گفت: به اعتقاد نويسنده، اين سه تن گويا خارج از كليسا ايستاده و خطاب به افراد داخل كليسا زنهار ميگويند، در حالي كه افراد بيرون كليسا نيز سخنانشان را ميشنوند.
رضايي ادامه داد: برداشتهاي اين دو گروه شنونده متفاوت است. سخن آنان در نظر افراد درون كليسا ملحدانه و براي شنوندگان خارج از كليسا مومنانه است. اين تعبير به معناي قرار داشتن اعتقادات ديني آنان در جايي ميان ايمان و كفر است.
وي توضيحاتي درباره هر يك از اين آستانهنشينان ارايه كرد و گفت: بلز پلسكال يكي از نوابغ علم در پانصد سال اخير و صاحب كتابي با عنوان «تأملات» است. اين اثر از يادداشتهاي پراكندهاي تشكيل شده كه دغدغههاي پاسكال درباره اخلاق و دين و فلسفه را به تصوير ميكشد. تاكنون تنها بخشهايي از كتاب «تأملات» پاسكال به فارسي برگردانده شده، زيرا ترجمه كامل اين كتاب كار دشواري است.
رضايي خاطرنشان كرد: نويسنده از مجموع يادداشتهاي اين اثر موفق شد الگوي فكري پاسكال را دريابد و تمام اين يادداشتهاي به ظاهر متضاد را ذيل الگوي اسخراج شده قرار داده، تفسير كند. پاسكال به سه مرتبه «وجود انسان»، «نفس عقل» و «ماوراي طبيعه» معتقد بود.
وي در تشريح تشابه فكري پاسكال و كركگور گفت: كركگور نيز كه پدر اگزيستانسياليسم محسوب ميشود، به نوعي از مراتب سهگانه براي وجود قايل بود. نخست مرحله زيباييشناسانه يا حسي، دوم اخلاقي و تكليف و سوم اطاعت محض و ايمان. به اعتقاد وي، انسانها از مراحل مذكور گذر ميكنند. اين شباهت عقيده در حالي است كه كركگور در زمان و مكان متفاوتي از پاسكات ميزيست.
رضايي به سومين آستانهنشين اين كتاب اشاره كرد و گفت: خانم سيمون وي، روشنفكر چپ نيمه نخست قرن بيستم از كشور فرانسه است. او در نشريات كمونيستي مقاله مينوشت و عليه فاشيستها در فرانسه جنگيد. او كه عمر كوتاهي داشت، در اواخر دوران زندگي به آيين كاتوليك روي آورد و كتابهايي نوشت كه حتي بر كليسا و كشيشيان تأثير بهسزايي بر جاي نهاد، اما كشيشان تا پايان عمرش از غسل تعميد او سر باز زدند.
رضايي ادامه داد: به اعتقاد «وي» اين عالم حايلي است ميان انسان و خداوند و «خلقتزدايي» تنها راه براي رسيدن به خداست. نويسنده در اين كتاب به بررسي اين مفهوم نيز ميپردازد.
كتاب «سه آستانهنشين» بهزودي از سوي نشر ني منتشر ميشود.
نظر شما