به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) ، این دستاوردها در عرصه معرفی ادبیات عرب در قالب جوایز ادبی که می تواند موجب توجه کشورهای دیگر و نقل و انتقال فرهنگی از طریق ترجمه باشد در تمامی کشورهای عربی قابل بررسی است. 

در این زمینه نویسندگان زن نیز دستاوردهای قابل توجهی را به نام خود ثبت کردند. یکی از آنها شهلا العجيلي شاعر سوري است که همراه دو نويسنده اردني جايزه سالانه ادبيات اردن را در زمينه رمان به صورت مشترك كسب كردند. رمان «چشمان گربه» نخستين رمان شهلا العجيلي است كه موسسه عربي مطالعات و انتشارات در بيروت در سال 2006 آن را چاپ كرد. ديگر برندگان اين جايزه إبراهيم العقرباوي نويسنده اردني به خاطر رمان «روزهاي سخت» و احمد الطراونة‌ ديگر نويسنده اردني به خاطر رمان «دره صفصافة» اين جايزه را دريافت كردند.

در اواسط تابستان ادبیات سوریه یک موفقیت دیگرهم کسب کرد و «حنا مینه» نویسنده مشهور سوری، جایزه «محمد زفزاف را برای داستان عربی» در دمشق، پایتخت سوریه دریافت کرد. هم‌زمان با این مراسم، مراسم دیگری در سفارت سوریه در مغرب برگزار شد و طی آن خانم «وفاء العمرانی»، شاعر مغربی جایزه بهترین نویسنده و شاعر زن جایزه محمد زفزاف را دریافت کرد. وی برای احترام ویژه‌ای که به مینه دارد، جایزه خود را به او تقدیم کرد. این دو مراسم که به طور هم زمان برگزار می‌شد از طریق ویدئو کنفرانس برای حاضران در مغرب و سوریه به نمایش در‌آمد.

همه این موفقیت ها موجب شد تا در اواسط سال اعلام شود که بزرگترین جایزه ادبی سوریه راه اندازی می شود و اتحادیه نویسندگان عرب در سوریه در حال بررسی برای راه‌اندازی جایزه ادبی بزرگی به ارزش یک میلیون لیره سوری از سال آینده میلادی هستند. این جایزه ادبی جنبه ملی ندارد و شامل تمام نویسندگان عرب می‌شود.

اما جايزه كتاب شيخ زايد امارات متحده عربي به عنوان یکی از مهم ترین جوایز ادبی دنیا عرب، دكتر سلطان بن محمد القاسمي را به عنوان چهره فرهنگي سال معرفي كرد. القاسمي آثار متعددي در زمينه تاريخ، علوم اجتماعي و انساني منتشر كرده و «روايت خود» جديدترين كتاب او اثري زندگينامه‌اي بود كه به تازگي روانه بازار شد. در اين اثر دكتر سلطان بن محمد امير شارجه، زندگي‌نامه‌اش را از دوران كودكي در جنگ جهاني دوم تا سلطنت امارت شارجه پس از برادرش در سال 1972 روايت كرده است.

پژوهشگران مصري و مراكشي برنده دو جايزه از جوايز كتاب شيخ زايد شدند. «عمار علي حسن» پژوهشگر مصري برای كتاب «بنيان سياسي تصوف در مصر» جايزه بهترين اثر در خدمت توسعه ملي را دريافت كرد.
«محمد الملاخ» نويسنده جوان مراكشي هم برای کتاب «زماني براي زبان عربي: ساختار زبان‌شناسانه و مفهومي آن» به عنوان نويسنده جوان برگزيده سال اعلام شد.
دو نويسنده لبناني و عراقي هم به عنوان برندگان بخش ترجمه علمي و هنري جايزه كتاب شيخ زايد انتخاب شدند. «آلبرت حبيب مطلق» از آكادمي لبنان براي ترجمه كتاب «دايره المعارف حيوانات» اثر «دورلينگ كيندلرسلي» جايزه برترين كتاب اين دوره از جايزه كتاب شيخ زايد را از آن خود كرد و دكتر «اياد الحسيني» از كشور عراق نيز براي ترجمه كتاب «هنر طراحي» جايزه اين دوره از كتاب شيخ زايد را در بخش ترجمه هنري از آن خود كرد. اين كتاب با همكاري دپارتمان فرهنگي شارجه در سال 2009 منتشر شده است.

«مقدمه‌اي بر نقد فرهنگي تطبيقي» اثر بالي الهفناوي، نويسنده اهل الجزاير هم جایزه بخش ادبیات را گرفت. او دراین کتاب با رويكردهاي متفاوت ماركسيستي، فمينيستي، روانكاوي، نشانه‌شناسي و انسان‌شناسي؛ تغييرات و دگرديسي‌هاي اجتماعي را تحليل کرده و به تحليل آثار و نوشته‌هاي ادوارد سعيد، جامعه‌شناس و تئوري‌پرداز پسااستعماري فلسطيني نیز پرداخته است. قيس الصدقي، هنرمند كتاب كودك اهل امارات نيز به عنوان نويسنده برتر سال 2010 در بخش بهترين اثر داستاني كودك شد. «حلقه طلايي، جلد اول» اثر تازه الصدقي است كه سال گذشته ميلادي توسط نشر پيج فيليپ منتشر شد.

وزارت فرهنگ مغرب نیز کتاب «امنیت راه‌ها در مغرب قبل از استعمار» اثر «عبد الاحدالسبتی» و کتاب «از نهضت تا مدرنیته» اثر «عبدالاله بلقزیز» را شایسته دریافت جایزه بهترین کتاب سال دانست. در بخش ادبیات و هنر نیز به ترتیب کتاب‌های «در شناخت مخاطب شعری» اثر «اسمالعیل شکری» و «استبداد عکس: شاعری داستان عربی» اثر «عبدالرحیم الادریسی البوزیدی» شایسته دریافت این جایزه شناخته شدند. در بخش سرود و ترانه نیز کتاب داستانی «بایگانی‌های متجاوز» اثر «محمد براده» نویسنده مصری برنده شناخته شد. اما هیچ اثری شایسته دریافت جایزه بهترین شعر و بهترین ترجمه نشد.

به عنوان برنده یکی از مهم ترین جوایز دنیای عرب، رمان‌نويس عربستاني با كتاب «فوران شراره‌هاي عظيم» توانست نام خود را به عنوان برنده سومين دوره جايزه بوكر عربي ثبت كند. «عبده خال» با رمان «فوران شراره‌هاي عظيم» جايزه 50 هزار دلاري را گرفت. «عبده خال» نويسنده 48 ساله، داراي ليسانس علوم سياسي و عضو شوراي ادبي جده و از دبيران روزنامه عربستاني «عكاظ» است. او رمان‌هاي ديگري را نيز در كارنامه ادبي‌اش دارد كه «شهرهاي چمن‌خوار» و «بي بندو باري» از جمله آنها هستند. اين رمان او نيز درباره تطميع مخرب در دنياي وراي كاخ‌ها نوشته شده و راوي آن مرد جوان تيره‌روزي است كه براي تاجري كه در يكي از اين كاخ‌ها زندگي مي‌كند، كار مي‌كند.

یمنی ها هم به مناسبت بیستمین سال‌روز جمهوری یمن و با حمایت «علی عبدالله صالح» ريیس جمهوری این کشور، جشنواره «شعر ملی دوم» در مرکز فرهنگ یمن در صنعا پایتخت اين کشور برگزار کردند. این در حالی ست که «محمد قذاف الدم» جایزه ادبی «فاتح» لیبی را برد.

در عین حال «عبدالرحمن الابنودی» جایزه ادبی مبارک را برد. این رویداد ادبی که در اوایل تابستان رخ داد، در بخش علوم اجتماعی دکتر «مصطفی الفقی» ريیس گروه روابط خارجی مجلس ملی مصر را به عنوان برنده خود شناخت و در بخش هنر نیز «مصطفی حسین» جایزه هنر مبارک در سال 2010 را برد. جایزه مبارک به ارزش 400 هزار پونده مصری، تا پیش از سرنگونی مبارک هر سال به بهترین نویسندگان، هنرمندان و پژوهشگران مصری اهدا می‌شد.

در مراکش نیز جوايز ادبي اطلس بزرگ مراكش برندگان خود را معرفی کرد و از محمد لوكيرا و محمد الاماري به عنوان برگزيدگان اطلس بزرگ مراكش 2010 تقدیر کرد. این جایزه که هفدهمين دوره خود را تجربه می کرد رمان «ناگفتني» اثر محمد لوكيرا (مرسام، 2009) را شایسته دريافت جايزه بهترين رمان دانست و محمد الاماري با ترجمه رمان «كتاب خنده و فراموشي» اثر ميلان كوندرا به زبان عربي، به عنوان مترجم برگزيده سال مراكش شناخته شد. جايزه اطلس بزرگ مراكش به ارزش مالي 40 هزار درهم مراكش از سوي سفارت فرانسه در رباط اهدا مي‌شود. 

در این کشور نخستين جایزه ادبی «مامونیا» هم برنده خود را شناخت و از «ماهی بنی بین» نویسنده اهل مراکش به عنوان نخستين برنده این جایزه ادبی تقدیر کرد. این نویسنده 51 ساله، جایزه 20 هزار یورویی اين رقابت را در مراکش برای تازه‌ترین کتابش با عنوان «ستاره‌های سیدی مومن»، دریافت کرد. این رمان وضعیت غم‌انگیز خانوادگی یک فامیل بزرگ اهل کازابلانکا را روایت می کند که به عقیده هیات داوران جهان‌های موازی بسیاری در آن وجود دارد.

2 شاعر مشهور مصری، نیز برنده جایزه البابطین شدند. دکتر «صلاح رزق» و «احمد حسن» دو شاعر مشهور مصری جایزه «البابطین» که زیر نظر موسسه البابطین اداره می‌شود را بردند. صلاح رزق برای نوشتن کتابی در نقد شعر کلاسیک با عنوان «کلاسیک‌های شعر عربی» شایسته دریافت این جایزه شناخته شد. احمد حسن محمد نیز برای دیوان «شهری در شرق الولید» توانست جایزه بهترین دیوان شعر را از آن خود کند.
خانم «میاء عباس» شاعر عربی نیز جایزه تقدیر ویژه از شاعر زن عرب را برد و «فارس حرم» دیگر شاعر عراقی نیز برنده جایزه بهترین شعر برای غزل «از او و از خانواده او»را برد.

در تونس نیز «پیروزی اسلام» برنده چهارمین دوره جایزه ادبی این کشور شد. این کتاب که اثر «فوزی محفوظ» نویسنده تونسی است توانست چهارمین جایزه سالانه ادبی مجموعه «بولینا» ی تونس را از آن خود کند. کتاب پیروزی اسلام را انتشارات «المدینه» در تونس منتشر کرده است. این کتاب مطالعه عمیق و دقیقی درباره فروپاشی تمدن «اغالبه» از اقوام باستان تونس در تمام زمینه‌های علمی، ادبی و معماری است و در آن تصاویر و اسناد باارزشی نیز به چاپ رسیده است. ارزش این جایره که توسط جمعی از ثروتمندان دوستدار فرهنگ ترتیب داده شده، 10 هزار دینار تونسی است.

دستاوردهای خارج از دنیای عرب
جايزه ادبي المجيدي بن ظاهر مونترال به «جومانا حداد» شاعر لبناني رسید. جايزه المجيدي بن ظاهر از سال 2007 و به منظور معرفي و گراميداشت نويسندگان يا شاعران عرب بدون توجه به زبان آثارشان، هر سال اهدا مي‌شود.
«دعوت به مهماني سري» از آثار تازه جومانا حداد در سال 1998 به زبان عربي و سال بعد به زبان انگليسي به بازار آمد و «بازگشت ليليث» در سال 2004 به زبان عربي و سال 2007 به زبان فرانسه منتشر شد. حداد 40 ساله مسلط به پنج زبان عربي، انگليسي، فرانسه، ايتاليايي و اسپانيايي است.

«عبدالعزیز سعود البابطین» جایزه فرهنگی «توما الاکوینی» را از دانشگاه «قرطبه» اسپانیا دریافت کرد.او که از شعرای معروف عرب به شمار می‌رود، ريیس هیات امنای موسسه جایزه «عبدالعزیز البابطین در نوآوری شعری» است.

در سال پیش اثر عبدالرحمن منیف نویسنده فقید عربستانی در آلمان پرفروش شد. او با «شهرهای نمک» طرفداران بسیاری در اروپا به خصوص آلمان به دست آورد. با این حال شهرهای نمک به دلیل انتقاد و مخالفت با نظام عربستان سعودی در این کشور ممنوع اعلام شده است. این در حالی ست که منیف در سال 2004 درگذشته و روی این موفقیت را هرگز ندید.

در همین حال دکتر «علاء الاسوانی» نویسنده مشهور مصری نیز جایزه «نوآوری جهانی» را از دانشگاه «ایلینویز» آمریکا دریافت کرد. این جایزه را دانشگاه الینویز هر سال به کسانی که بتوانند نوآوری در رشته‌های مختلف داشته باشند در سراسر جهان اهدا می‌کند. بدین ترتیب اسوانی به عنوان نخستین نویسنده مصری این جایزه را دريافت كرد.