یکشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۸:۳۰
بازی‌های محلی ایرانی؛ فرصتی برای بودن در کنار خانواده

کودکان و نوجوانان همان‌قدر که به تعلیم و تربیت احتیاج دارند، نیازمند تفریح و بازی هم هستند. امروز روز جهانی «پیک‌نیک» است و بهترین زمان برای یادگیری چند بازی محلی ایرانی که بتوانیم در گردش‌های خانوادگی انجام دهیم و از بودن در کنار هم بیشتر لذت ببریم.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با شنیدن کلمه «پیک‌نیک» یاد چه می‌افتی؟ شاید اولین چیزی که از ذهنت عبور می‌کند، پیک‌نیک‌های لذت‌بخش روز سیزده‌بدر باشد یا شاید هم پرت شوی به دوران کودکی؛ روزهای تعطیل که از خواب پا می‌شدی و می‌دیدی همه مشغول آماده شدن برای یک پیک‌نیک عالی هستند. در حالی‌که مامان داشت سبد پیک‌نیک را آماده می‌کرد، بابا وسایل را کم‌کم به حیاط می‌برد تا آماده رفتن شوید. تو هم از ذوق پیک‌نیک خانوادگی یا شنیدن اینکه بچه‌های فامیل همراه‌تان هستند، سریع آماده می‌شدی. از کمد اتاقت وسایل بازی و سرگرمی را برمی‌داشتی و برای هر لحظه برنامه‌ریزی می‌کردی. توپ والیبال، بدمینتون، شاید طناب برای درست کردن تاب و به اضافه لباس‌ و کفش راحت برمی‌داشتی.
پیک‌نیک رفتن یکی از تفریحات مرسوم و جذاب در دنیاست که این نوع گردش، بین ما ایرانی‌ها محبوبیت خاصی دارد؛ چرا که به نحوی بهانه‌ای برای دورهم بودن اعضای خانواده در کنار تفریح و شادی است.
 
پیک‌نیک رفتن از تفریحات دست جمعی ما ایرانی‌هاست؛ روزهای تعطیل یا روزهایی با آب و هوای مناسب بهانه‌ای می‌شود برای دور هم بودن. در تقویم جهانی هم روزی به نام روز جهانی «پیک‌نیک» وجود دارد که ۱۸ ژوئن مصادف با ۲۸ خرداد است. هدف روز جهانی «پیک‌نیک»، رفتن به طبیعت در کنار دوستان و خانواده ا‌ست. در پیک‌نیک می‌توانید موسیقی گوش دهید، غذاهای موردعلاقه‌تان را بخورید و بازی کنید؛ مخصوصا بازی کردن در پیک‌نیک یکی از تفریحات اصلی بچه‌هاست و چه خوب است که این بازی‌ها، بازی‌های محلی ایرانی باشد.
به همین منظور در این مطلب به معرفی کتاب «بازی‌های محلی ایران برای کودکان و نوجوانان» پرداخته‌ایم:
 
کودکان و نوجوانان همان‌قدر که به تعلیم و تربیت احتیاج دارند، نیازمند تفریح و بازی هم هستند. زندگی وقتی تازگی خود را حفظ می‌کند که سرشار از لحظه‌های گوناگون باشد. کار مدام و مطالعه طولانی، هر کودک و نوجوانی را دچار افسردگی می‌کند.
کمک به تربیت و پرورش توانایی‌های جسمی و آموختن مهارت‌های لازم به کودک و نوجوان،‌ باید به شکلی انجام شود که هر کدام از آنها در سایه جاذبه بازی‌ها، هم به سلامتی روح و روان دست یابند و هم برای قبول مسئولیت‌های زندگی آمادگی بیشتری بیابند.
آموختن هنر هم‌زیستی همراه بازی و تفریح به کودکان، باعث می‌شود کودکان بیاموزند که با افراد کوچک‌تر و بزرگ‌تر یا ضعیف‌تر و قوی‌تر از خود چه رفتاری داشته باشند. احترام به قوانین و درک و فهم آن، سبب بالا رفتن آگاهی آنها در آینده می‌شود.
کتاب «بازی‌های محلی ایران برای کودکان و نوجوانان» که گردآوری و تدوین آن برعهده فاطمه بدرطالعی بوده و تصویرگری آن را رودابه خائف انجام داده است، یک کتاب تحقیقی‌پژوهشی نیست؛ بلکه کتابی ساده است که کودکان و نوجوانان می‌توانند با استفاده از آن، اوقات فراغت خود را با شادی و نیرو پر کنند. در این کتاب، نوع بازی متناسب با جا و مکان، خانه‌ها و آپارتمان‌ها، مهدکودک‌ها، دبستان‌ها، پارک‌ها و حتی فضای کوچک اتومبیل‌ها (هنگام مسافرت) تعیین شده است.

بازی‌ها بر اساس توانایی‌های لازم به سه بخش تقسیم شده است:
بازی‌های پرتحرک (مناسب مدرسه‌ها و پارک‌ها)
بازی‌های آرام و کم‌تحرک (مناسب مهدکودک‌ها و کودکستان‌ها)
بازی‌های خانوادگی (مناسب خانه‌ها، آپارتمان‌ها و اتومبیل‌ها)
 
قبل از هر چیز در بازی‌ها باید به دو نکته توجه کنیم:
انتخاب اوستا و یارگیری: در همه بازی‌ها به خاطر اینکه قانون‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و شرایط هر بازی رعایت شود، به یک یا دو اوستا نیازمندیم. اوستا از طرف بچه‌ها با قرعه یا خواندن شعرهای خاص انتخاب می‌شود. برای یارگیری، راه‌های مختلفی وجود دارد که معمولا بچه‌ها خودشان بلدند و انجام می‌دهند.
بازنده‌ها و برنده‌ها: در پایان هر بازی،‌ برنده جایزه می‌گیرد و بازنده یا بازنده‌ها جریمه می‌شوند.
جایزه در حد توانایی بچه‌هاست. مثلا به برنده یک لیوان آب می‌دهند یا او را به یک بستنی دعوت می‌کنند؛ اما جریمه هم باید طوری انتخاب شود که سبب تنبیه و هوشیاری شود.
 
کتاب «بازی‌های محلی ایران برای کودکان و نوجوانان» به چهار بخش عمده بازی‌های آرام و کم‌تحرک گروه سنی الف، بازی‌های آرام و کم‌تحرک گروه سنی ب، بازی‌های آرام و کم‌تحرک گروه سنی ج و بازی‌های پرتحرک گروه سنی د تقسیم می‌شود. در بازی‌های آرام و کم‌تحرک گروه سنی الف، هفت بازی و در بازی‌های آرام و کم‌تحرک گروه سنی ب، چهار بازی آموزش داده شده است. نویسنده در بازی‌های آرام و کم‌تحرک گروه سنی ج، به ۸ بازی و بازی‌های پرتحرک گروه سنی د، به ۱۸ بازی پرداخته است. در ادامه از هر بخش به معرفی یکی از بازی‌ها می‌پردازیم.
 
بازی‌های آرام و کم‌تحرک گروه سنی الف؛ اوستا بدوش، زن اوستا بدوش
در بخشی از شرح این بازی آمده است: «اوستا یا بزرگ‌تر، کودکان را دور خود جمع می‌کند. سپس انگشت نشانه خود را روی زمین می‌گذارد و با بلند کردن آن می‌گوید، اوستا بدوش.»
 
بازی‌های آرام و کم‌تحرک گروه سنی ب؛ هرکسی کار خودش، بار خودش
در بخشی از شرح این بازی آمده است: «بازیکنان دور هم جمع می‌شوند و یک نفر را به عنوان اوستا انتخاب می‌کنند تا بازی را اداره کند. اوستا بازیکنان را دور خود جمع می‌کند و برای هرکس کار معین می‌کند؛ مثلا به یکی می‌گوید تو در حال بافتن باش. بعد خودش روبه‌روی آنها می‌نشیند در حالی که دست‌هایش را مشت کرده است و دور هم می‌چرخاند، رو به بازیکنان می‌گوید، هرکسی کار خودش، بار خودش، آتش به انبار خودش.».
 
بازی‌های آرام و کم‌تحرک گروه سنی ج؛ لال‌بازی
در بخشی از شرح این بازی آمده است: «اوستا بازیکنان را دور خود به شکل دایره می‌نشاند تا بتواند همه را ببیند، آن‌وقت بدون اینکه حرفی بزند یا بخندد، شکلکی درمی‌آورد. نفر کناری او باید بدون اینکه حرفی بزند یا بخندد، همان حرکت را تکرار کند.».
 
بازی‌های پرتحرک گروه سنی د؛ بُوتم، بُوتم
در بخشی از شرح این بازی آمده است: «نخست بازیکنان از میان خود دو اوستا انتخاب می‌کنند. دو اوستا از طریق یارگیری، یاران خود را انتخاب می‌کنند و به دو دسته مساوی تقسیم می‌شوند. بعد دو دسته با انداختن شیر یا خط معلوم می‌کنند کدام دسته اول بازی را شروع کند.».

این اثر را انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشر کرده است. بازی‌های این کتاب برای گروه سنی «الف» تا «د» یعنی کودکان و نوجوانان ۷ تا ۱۵ سال مفید و سازنده است که با کمک بزرگسالان و مربیان می‌توانند آنها را انجام دهند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها