به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) به نقل از روابط عمومي انتشارات سمت، اين كتاب تلاشي درباره واژه‌هاي دخيل و چرايي و چگونگي ورود آنها به قرآن مجيد است. 

بر اساس مطالب كتاب، در آغاز نهضت بزرگ اسلامي در شبه ‌جزيره، ساكنان رنج‌ديده آن سرزمين به دليل ظلم‌ستيزي و عدل‌محوري دين مبين اسلام آن را پذيرفتند و ساكنان ساير سرزمين‌ها نيز بيشتر بدين جهت به اسلام روي آوردند و به زودي قرآن در ميان مسلمانان از اهميت و ارزش بسيار فراواني برخوردار شد. دانشمندان مسلمان به بحث و بررسي درباره قرآن پرداختند و در اين ميان برخي از واژه‌ها توجه آنها را بيشتر به خود جلب كرد كه در زبان عربي سابقه نداشت. 

گروهي از اين دانشمندان به دنبال راهي براي توجيه چنين واژه‌هايي بودند. از طرف ديگر، به زبان عربي كه همان زبان قرآن است، با نگاهي افراطي مي‌نگريستند و بر اين باور بودند كه در قرآن كلمه‌اي غير عربي وجود ندارد. در مقابل، گروهي ديگر كه نظر آنان درست‌تر مي‌نمود، جنبه ارتباط جوامع و در نتيجه ارتباط زبان‌ها را پذيرفته، لذا به وجود برخي واژه‌هاي غير عربي در قرآن اعتقاد داشتند. 

از پيشاهنگان اين گروه فردي به نام ابن‌عباس بيش از همه به چشم مي‌خورد و منابع قديمي، وي را از نخستين كساني مي‌شمارد كه به وجود واژه‌هاي بيگانه در قرآن باور داشت. معناي حقيقي يا تفسير واژه‌هاي بيگانه در سال‌هاي بعد از رحلت پيامبر(ص) مطرح شد؛ چرا كه چنين به نظر مي‌رسد روايات و احاديث صحيح و ترجمه دقيقي درباره اين واژه‌ها از پيامبر(ص) وجود داشت. 

همان‌طور كه سيوطي در الاتقان به تلويح به اين مساله اشاره دارد، اما آشكار است كه معناي اين روايات و احاديث به زودي از ميان رفتند، تا اين كه در دوره‌هاي بعد لغت‌شناسان و مفسران در توجيه اين واژه‌ها و تفسير آنها با گرفتاري و سردرگمي مواجه شدند. اين امر باعث شد دانشمندان مسلمان در تأليف‌هايي مستقل و جداگانه و در ضمن تأليف‌هاي خود به توضيح و تفسير چنين الفاظي بپردازند كه از معروف‌ترين آنها مي‌توان المعرّب اثر جواليقي، رساله متوكلي و المهذب اثر سيوطي را نام برد. 

از ديگر ويژگي‌هاي مهم اين پژوهش، معرفي زبان‌هاي دوران باستان و پيش از اسلام است. به عنوان مثال، اين كه زبان سرياني چه بوده و در چه زماني رواج داشته است يا حبشيان چه اقوامي بودند و زبان حبشي در كدام منطقه رايج بود؟ تا بدين ترتيب در بحث واژه‌هاي بيگانه براي خواننده برقراري اين ارتباط و نيز، داوري به‌وسيله وي آسان‌تر انجام شود. 

در اثر حاضر 125 واژه بحث و بررسي شده‌اند. واژه‌هايي كه تا حدي درباره دخيل بودن آنها اتفاق نظر وجود دارد و از آنجا كه هدف اصلي كتاب بررسي واژگان دخيل بوده و به بيان ديگر لب لباب اين اثر محسوب مي‌شود، در فصلي جداگانه يعني آخرين فصل كتاب به آنها پرداخته شده است.
 
اين نوشتار براي دانشجويان رشته علوم قرآني در مقطع كارشناسي به عنوان منبع اصلي درس «معربات در قرآن» به ارزش دو واحد تدوين شده است. 

كتاب «درآمدي بر واژه‌هاي دخيل در قرآن» را سازمان مطالعه و تدوين كتاب‌هاي علوم انساني دانشگاه‌ها(سمت) در 268 صفحه و بهاي 33500 ريال منتشر كرد.