خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)-به گزارش ستاد خبري سراهاي اهل قلم نمايشگاه كتاب تهران، این جلسه با حضور دکتر مرضیه محمدزاده،‌ کارشناس  تاریخ و تمدن اسلامی، حسین اسرافیلی، متخصص ادبیات آیینی، سید احمد نادمی، شاعر و نویسنده و پژوهشگر ادبیات آیینی و دکتر اسماعیلی، پژوهشگر حوزه ادبیات دینی و دبیر نشست، برگزار شد. 

در ابتدای این برنامه دکتر محمدزاده، مولف کتاب «دانشنامه شعر عاشورایی» درباره نقش اجتماعی حضرت زهرا(س) گفت: فاطمه(س) از زمان تولد در کوران حوادث اطراف رسول خدا بود، خانه‌ای که در آن وحی نازل شد و پیامبری که آمده بود تا با کفر و شرک مبارزه کند و همواره مورد هجوم و اذیت دیگران قرار می‌گرفت. فاطمه(س) در دوران پرتحول تاریخ اسلام ازدواج و زندگی مشترک خود را آغاز کرد و در بیشتر دوران زندگی‌اش حضرت علی(ع) در جبهه‌ها بود و وی کارهای درون و بیرون خانه را در غیاب امیرالمومنین انجام می‌داد. 

وی با اشاره به برخی از تعاملات اجتماعی و روابط حضرت زهرا(س) با اقشار گوناگون جامعه، تاکید کرد: در هر زمینه اي كه به دنبال الگو بگردیم، جز فاطمه نخواهیم یافت. فاطمه(س) همسر، مادر و دختری نمونه و مغز متفکر کلام شیعه بود. فاطمه(س) تحلیل‌گر سیاسی، راوی حدیث غدیر و نمونه زن مورد تایید حضرت حق بود.

سپس حسین اسرافیلی درباره سیر تاریخی شعر فاطمی گفت: بعد از رحلت پیامبر اسلام، پیام و حقانیت پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) از طریق اشعار دینی حمل شدند و به دست ما رسیدند. با توجه به این که حاکمان قرون ابتدای اسلام، دست نشانده خلفای عباسی بودند، مردم دیانت خود را با اکراه و تقیه حفظ می‌کردند، از این رو آثار چندانی در این زمینه خلق نشده است. از سال 352 هجری قمری که عضد الدوله دیلمی اجازه تعطیلی روز عاشورا و عزاداری علنی مردم را داد، به تدریج شعر آیینی جانی دوباره یافت. از آن پس با تشکیل حکومت‌های شیعی، با ظهور اشعار علوی و فاطمی روبه‌رو می‌شویم و مرثیه‌ها و منقبت‌های شهدای کربلا را به ویژه در عصر صفوی می‌بینیم. 

همچنین دکتر رضا اسماعیلی در ادامه این موضوع عنوان كرد: در زمان حاکمیت آل بویه و صفویان که شیعه در ایران رسمیت یافت، زمان درخشش شعر آیینی آغاز شد.

سپس سیداحمد نادمی درباره تجلی فرهنگ فاطمی در شعر فارسی
و این که شعر شیعی و دینی تا چه حد توانسته نمایشگر وجوه فرهنگ اسلامی باشد، گفت: این هنر است که می‌تواند، ویژگی‌های مشخص فرهنگ دینی را منعکس و جاودانه کند. با این وجود لزوما نتیجه آثار شاعرانی که دنباله رو یک فرهنگ هستند، مواجهه با یک شعر خوب نیست. شاعران خوب بر اساس باورهای اصیل خود به نتایج خوب دست خواهند یافت.

دکتر محمدزاده در پاسخ به سوال دبیر جلسه مبنی بر این که «چرا اغلب اشعار فاطمی به قبر  حضرت زهرا(س) بیش از حد توجه می‌کنند و از قدر و جایگاه فاطمه زهرا(س) کمتر سخن می‌گویند» گفت: یکی از نقش‌های حضرت زهرا(س) ایفای نقش در برابر حکومت وقت بود، از این رو می‌خواستند با مخفی نگاه داشتن قبرشان عنوان کنند که باید در مقابل حکومت باطل ایستاد، قبر مخفی حضرت زهرا(س) عاملی برای مخالفت با حکومت‌های ظالم شد. البته شاعران ما باید بیشتر به جنبه‌های زندگی و حیات حضرت زهرا بپردازند؛ اما این نيز عاملی است که شاعران و مردم می‌آموزند چگونه باید زندگی کرد و چگونه باید از دنیا رفت. 

وی همچنین خواستار توجه شاعران، نویسندگان و پژوهشگران به ابعاد عرفانی رفتارها و ویژگی‌های اخلاقی حضرت فاطمه(س) شد.

در پایان نادمی درباره مولفه‌ها و رویکردهای شعر فاطمی اظهار داشت: شعر فاطمی یکی از شاخه‌های اصلی شعر دینی و ایرانی است و بازتابی از درک شاعر نسبت به شخصیت و ابعاد گوناگون رفتاری و اجتماعی حضرت زهرا(س) به شمار می‌آید. با این وجود در اشعار گوناگون بر اساس سیری که شاعر در نظر گرفته است، عناصر مختلفی مانند توصیف، مدح، اعتراض و ... به چشم می‌خورند.  

بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران تا 24 ارديبهشت در مصلاي امام خميني(ره) برپاست.