خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)- به گزارش ستاد خبري سراهاي اهل قلم نمايشگاه كتاب، حميد گروگان درباره جايگاه و اهميت مقتل نويسي گفت: «مقتل و مقتل نويسي در فرهنگ ما سوژه جديدي نيست و از قديم‌الايام درباره نحوه عزاداري‌ها براي امامان معصوم و به ويژه امام حسين (ع) نكات زيادي مطرح بوده است. معمولاً نام "مقتل" ما را ياد واقعه عاشورا و نحوه شهيد شدن امام حسين(ع) و يارانش مي‌اندازد اما اين تنها بخشي از مقتل است.»
او ادامه داد: «كتاب‌هاي مقتلي كه از گذشته به جا مانده‌اند نيز بيشتر بر واقعه عاشورا تمركز كرده‌اند اما به نظر من حتي حوادث پيش از شهادت مسلم بن عقيل تا رفتن اسيران به كوفه و شام و سخنان حضرت زينب (س) و حضرت زين‌العابدين (ع) در كوفه و شام نيز بخشي از مقتل محسوب مي‌شوند. اما معمولاً آنقدر واقعه روز عاشورا تكان دهنده و تاثيرگذار است كه ديگر اتفاقات را تحت تاثير قرارمي‌دهد. بايد به ياد داشته باشيم كه ديدن مقتل از زاويه شهادت امام حسين (ع) كافي نيست و بايد به ديگر جنبه‌هاي نهضت عاشورا نيز پرداخت.»
سيدعلي كاشفي خوانساري نيز درباره منابع مقاتل گفت: «مقاتلي كه اكنون در دسترس ما هستند براساس سه منبع نوشته شده‌اند كه اصلي‌ترين آن‌ها، از زبان دشمنان امام حسين(ع) نقل شده است. سپاهيان و سردمداران سپاه شمر و عمر سعد، پس از اينكه به اسارت مختار درآمده‌اند، ماجراي روز عاشورا را روايت كرده‌اند. بنابراين بيشتر آنچه ما امروز از واقعه كربلا مي‌دانيم از زبان سپاهيان مقابل امام حسين (ع) نقل شده است. منبع دوم كه اطلاعات مندرج در آن در برخي موارد با آنچه ما به طور معمول مي‌دانيم متفاوت است، زيارت ناحيه مقدسه منسوب به حضرت بقية‌الله الاعظم(عج) است كه حضرت در حين زيارت كربلا، ماجراي روز عاشورا را نيز تعريف مي‌كنند. منبع سوم كه كمي هم عجيب است مقتلي از «شيخ جعفر شوشتري» است كه به نقل از جنيان حاضر در كربلا روايت مي‌شود.»
اين نويسنده افزود: «غير از دو منبع اخير، بيشترين آگاهي امروز ما و مهمترين منبع مقاتل، از زبان سپاهيان يزيد منقول است و در كتاب هاي تاريخي آنچه راجع به واقعه كربلا آمده، بسيار كم و اجمالي است.»
حميد گروگان كه خود نويسنده مقتلي به نام "تشنه لبان" براي نوجوانان است، درباره چهارچوبي كه در نگارش اين مقتل رعايت كرده گفت: «يكي از نكاتي كه در نگارش اين كتاب به آن معتقد بودم، پيدا كردن زبان و ادبيات جديد در مقتل حادثه عاشورا بود. مقتل‌ها معمولاً به زمان ماضي نقل مي‌شوند اما من زمان مضارع را انتخاب كردم؛ مانند اينكه فردي همزمان با اتفاقات عاشورا آن را براي مخاطب نقل مي‌كند. دركنار استفاده از زبان مضارع، سعي كردم آميزه‌اي از صنعت‌هاي ادبي را به كار ببرم كه شور و حال مقتل را حفظ كنم. سومين نكته‌اي كه در توليد اين كتاب به آن توجه كرديم، تصويرگري آن بود كه به شيوه قهوه‌خانه‌اي و تنها با استفاده از رنگ قرمز انجام شد. همه اين كارها را براي ارتباط بيشتر نسل امروز با امام حسين (ع) و واقعه عاشورا انجام دادم.»
كاشفي درباره نحوه مقتل نويسي براي كودكان و نوجوانان امروز گفت: «نكته نخستي كه در مقتل نويسي بايد به آن توجه داشت، متعهد بودن نويسنده به تاريخ و واقعيت است. مخاطب كودك و نوجوان امروزي، اين آگاهي را دارد كه در ابتداي كتاب قراردادهايمان را با او در ميان بگذاريم و ژانر و ويژگي‌هاي آن را برايش تعريف كنيم. من معتقدم كودك و نوجوانان، قواعد ژانر را متوجه مي‌شوند و فرق داستان و تاريخ را مي‌دانند. بنابراين در مقتل نويسي بيش از هر چيز بايد به تاريخ متعهد بود و با بي‌طرفي و بي‌رحمي يك تاريخ‌نگار، بي‌طرف عمل كنيم. تاثيرگذاري يك متن تاريخي در هر چه بي‌طرف بودن نويسنده است. اگر نويسنده بدون ابراز احساسات و استفاده از صفت، ماجراي تاريخي را تعريف كند بيشتر بر مخاطب تاثير مي‌گذارد.»
اين نويسنده افزود: «من احساس مي‌كنم كودكان و نوجوانان و حتي برخي بزرگسالان ما، در برابر تبليغات ديني تا حدودي واكسينه شده و حالت دفاعي دارند. از آنجا كه با هر هدف سياسي و اجتماعي موضوعات ديني و خصوصاً امام حسين (ع) را پيش كشيده‌ايم و همه به غلط بر اين باورند كه از اطلاعات جديد درباره نهضت عاشورا بي‌نيازند. من در چنين موقعيتي، قالب‌هاي دائرةالمعارفهاي امروزي را براي مقتل نويسي پيشنهاد مي‌كنم. يعني بدون جانبداري، مداخل به هم پيوسته اما جداگانه‌اي را كه به واقعه عاشورا مربوط است تعريف كنيم و اطلاعات مورد نيازمان را در آن قالب ارائه دهيم.»
وي توضيح داد:« به نظر من در اين زمانه، مقتلي در حوزه كودكان و نوجوانان موفق است كه مخاطب با خواندن آن احساس كند مطلب جديدي را مي‌خواند. بايد به شيوه آشنازدايي سراغ نوجوان امروز رفت تا احساس كند اطلاعاتي را مي‌خواند كه تا به حال نشنيده است. با بي‌طرفي نمايي، پرهيز از دخول احساسات و صفات در متن، دادن اطلاعات آماري كه براي نوجوانان جذاب است و به كار بردن شيوه‌اي شبيه دائرةالمعارفهاي امروزي مي‌تواند بهانه‌اي باشد تا بچه‌ها را با اصل واقعه عاشورا آشنا كنيم.»
كاشفي ادامه داد: «همه ما مي‌دانيم كه به هيچ‌وجه نتوانسته‌ايم حق واقعه عاشورا را در حوزه كودك و نوجوان ادا كنيم اما نياز جامعه، علاقه نويسندگان و گاهي سوءاستفاده از احساسات مذهبي مردم باعث شده، هزاران جلد كتاب درباره امام حسين(ع) نوشته شود اما متاسفانه بسياري از اين نويسندگان، به منبع معتبري رجوع نكرده و تنها به مشهورات و شنيده‌ها اكتفا كرده‌اند. در اين شرايط اشاره به نكته‌هاي جديد درباره عاشورا و امام حسين (ع) و مطرح كردن مباحث ولايي و عرفاني آميخته با آن، كاري بسيار دشوار است كه به استفاده از ظرافت‌هاي خاصي نياز دارد.»
گروگان درباره نحوه پيشنهادي كاشفي براي مقتل‌نويسي گفت: «گرچه بايد اطلاعات دقيق‌تري نيز به بچه‌ها داد اما مساله مهمتر الهام و تاثير گرفتن از نهضت امام حسين (ع) و دوستي ايشان است. ارائه اطلاعات در كنار نشان دادن مظلوميت امام حسين (ع) و برقراري احساس قلبي و عاطفي يكي از هدف‌هاي اصلي در مقتل نويسي است.»
نشست "مقتل نويسي براي كودكان و نوجوانان" عصر امروز (پنجشنبه 22 ارديبهشت ماه) در سراي اهل قلم كودك و نوجوان نمايشگاه كتاب برگزار شد.
بيست و چهارمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران تا 24 ارديبهشت در مصلاي امام خميني (ره) برپاست.
پنجشنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۰ - ۲۰:۵۱
نظر شما