سه‌شنبه ۲۵ مرداد ۱۳۹۰ - ۱۶:۱۳
جايگاه ادبيات علمي تخيلي

ادبيات علمی-تخیلی اين روزها هواداران زيادي را به خود جلب كرده و علاوه بر يك ژانر ادبي به هنر، تلویزیون، بازی، سینما، تئاتر و .... هم راه يافته است._

به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا) ادبيات علمي تخيلي همانطور كه از اسمش پيداست، با علم رابطه‌اي تنگاتنگ دارد، اما در عين حال در قبال آن مسووليتي ندارد؛ زيرا براي نويسنده اين ژانر و نيز خواننده آن خيلي مهم نيست كه توجيه داستاني او چقدر با علم منطبق باشد، بلكه بخش تخيلي به او اين اجازه را مي‌دهد تا علم را بر بال تخيل سوار كند و از آن براي پيشبرد داستان استفاده كند.
 
با اين حال علمی-تخیلی نویسان شاخصي چون آسیموف یا آرتور و سی.کلارک نه تنها داستان‌شان را در ژانر علمي تخيلي نوشته‌اند بلكه چنان بر وجه علمي آن دقت كردند كه آنچه آنها زماني در داستانشان به عنوان بخش تخيلي علم مطرح كرده بودند، دهه‌ها بعد به واقعيت پيوست و نشان داد كه اين نويسندگان چقدر از عالم خود جلوتر بودند؛ چنان كه آرتور سی. کلارک نخستين بار ایده ماهواره‌های مخابراتی را مطرح کرد و حتی به اين كه جامه عمل بپوشد كمك كرد.

ری بردبری، نویسنده آمریکایی و یکی از مطرح‌ترين نویسندگان علمی-تخیلی در اين باره می‌گوید: «هر چه تصور می‌کنیم تخیل و هر چه انجام می‌دهیم علم است، کل تاریخ بشر چیزی جز داستانی علمی-تخیلی نیست.»

با اين حال اين ژول ورن نویسنده مشهور فرانسوی بود كه با آثارش به يكي از پیشگامان ژانر علمی-تخیلی بدل شد و در حالي زيردريايي دكتر نمو را در داستانش اختراع كرد كه بشر هيچ ذهنيتي درباره چنين وسيله‌اي نداشت.

ژانر علمي تخيلي به كمك فیلم‌ها و سریال‌های تلويزيوني در ميان مردم رواج زيادي پيدا كرد و به ويژه به گونه فضايي ابعاد متفاوتي داد و آن را ملموس ساخت. امروز نه تنها حضور موجوداتي از سیاره‌های دیگر براي ما قابل قبول شده بلكه به همان راحتي كه در داستان‌ها نژادهای هوشمند غیرانسانی را مي‌پذيريم و يا خود به سفرهاي فضایی مي‌رويم، بلكه سفر در زمان نيز به شگردي پذيرفته شده بدل شده است. اما پیشرفت علم به ويژه علم زیست‌شناسی، ژنتیک و همانندسازی و خیال‌پردازی در مرزهای علمي نيز يكي از گونه هاي مورد توجه در ادبيات علمي تخيلي است.

با توجه به چهره‌هاي مطرحي چون مایکل کرایتون، گرگ ایگان، جیمز پی. هوگان، استانیسلاو لم و ... كه در اين ژانرها نوشته‌اند، مي‌توان گفت ادبيات علمي تخيلي در يك قرني كه پشت سر گذاشته حسابي پرقدرت شده و به مدد اين داستان‌ها از مرز بین نسل‌ها عبور کرده و به موضوعاتی جهانی نظیر جایگاه انسان در جهان، امکان وجود دنیاهای دیگر و اهمیت مذهب، محیط و سیاست در جوامع انسانی پرداخته است. از آنجا كه بیشتر این آثار در دهه‌های 1920 و 1930 خلق شده اين دوره به عنوان «عصر طلایی ادبیات علمی تخیلی» شناخته مي‌شود.

در اين ميان اقبال سينما به ژانر علمي تخيلي هر چند ابتدا در حد استفاده از ادبيات اين ژانر بود اما بعدها به نوبه خود به رشد اين ادبيات كمك كرد. سال 1968 كه سال اکران «2001 : یک ادیسه فضایی» ساخته استنلی کوبریک بود و پس از آن ساخته شدن «جنگ ستاره اي» اثر جورج لوكاس كه موج بزرگي در اين سینمای ايجاد كرد خود موجب شد تا 6 گانه اين مجموعه در قالب كتاب و كتاب مصور وارد بازار شود و در ميان كتابخوانان نيز جايگاه خود را به دست آورد.

سفر در زمان كه بخش مهمي از فیلم‌های علمی – تخیلی با الهام گرفتن از آن ساخته مي‌شوند هرچند برداشتی از داستان اچ.جی. ولز است، اما در سينما به ابعاد وسيع‌تري رسيد و با فيلم «بازگشت به آینده» ساخته رابرت زمكيس در سال 1985 و نيز ترمیناتور ساخته جیمز کامرون اين ژانر به بازتوليد در ادبيات پرداخت.

چنانكه تمركز بر پيشرفت‌هاي پزشكي كه با آثاري چون فرانكشتاين در ادبيات چهره كرد و بعد به سينما راه يافت بعدها اشكال مختلف يافت و موضوع همانندسازي به آثاري كاملا ادبي چون «هرگز تركم نكن» هاروكي موراكامي نيز راه يافت.







نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها