به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، در ادامه سلسله نشست‌هاي تخصصي موسسه فرهنگي هنري جمشيد جاماسيان، بوذرجمهر پرخيده، تاريخ‌پژوه و اسطوره‌شناس، عصر روز يك‌شنبه (12 تير) به جايگاه ايرج افشار و آثار منتشر شده وي پرداخت.
بوذرجمهر پرخيده در سخنانش گفت: درباره زندگي و آثار ايرج افشار دو كتاب مرجع منتشر شده است. يكي «ارج نامه ايرج» است كه انتشارات توس چاپ كرده است و فهرستي از كتاب‌ها و آثار چاپ شده ايرج افشار را دربردارد و مطالب ديگر آن، مجموعه مقالاتي است كه به افشار پيشكش شده است.
اين تاريخ‌پژوه و اسطوره‌شناس افزود: كتاب ديگر نوشته سيدفريد قاسمي است و «ايران‌شناس مجله‌نگار» نام دارد كه درباره كارنامه مطبوعاتي افشار است. قاسمي فهرست تمام كارهايي را كه افشار منتشر كرده، در اين كتاب آورده است.
وي افزود: يكي از مهم‌ترين كارهایی كه ايرج افشار منتشر كرد كتابي است به نام «نامواره دكتر محمود افشار» كه تاكنون 20 جلد آن چاپ شده است. هر كدام از جلدهاي اين مجموعه، نزديك به 50 مقاله پُربار و بسيار وزين درباره ايران‌شناسي دارد. در جلدهاي پاياني بود كه افشار نام كتاب را به «پژوهش‌هاي ايراني» تغيير داد.
از ديگر يادگارهاي ايرج افشار كتاب‌هایی است كه در زمينه يزدشناسي منتشر كرد. پدر او ـ دكتر محمود افشار ـ اهل يزد بود و ايرج افشار نيز دلبستگي‌هاي فراواني به شهر زادگاه پدرش داشت. «يادگارهاي يزد» در 3 جلد يكي از كتاب‌هايي است كه افشار درباره اين شهر منتشر كرده است. به همين گونه مي‌توان از «تاريخ يزد» نام بُرد كه باز از منابع مهم تاريخي است.
«فهرست مقالات فارسي» نيز از كارهاي اساسي است كه افشار انجام داد. بي ترديد كسي كه بخواهد درباره ايران‌شناسي كار كند، از اين كتاب بي نياز نيست. افشار فهرست مقالات فارسي را از سال 1300 تا دهه هشتاد در اين كتاب هفت جلدي آورده است. «فهرست مقالات فارسي» اثري بنيادي در زمينه ايران‌شناسي به شمار مي‌رود.
وي افزود: ايرج افشار در زمينه مجله‌نگاري هم كارهاي برجسته‌اي انجام داد. به ويژه بايد از مجله «فرهنگ ايران زمين» ياد كرد كه به مدت بيست سال، از 1337 تا 1357، منتشر مي‌شد. به تازگي نيز دوره كامل اين مجله تجديد چاپ شده است. يكي ديگر از مجله‌هايي كه افشار منتشر كرد، «راهنماي كتاب» نام داشت. انتشار آن تا سال 1357 ادامه پيدا كرد. به تازگي نيز همه شماره‌هاي آن تجديد چاپ شده است.
پرخيده يادآور شد: استاد افشار كارهايي نيز در زمينه تاريخ قاجاريه چاپ كرده است كه از ارزش تحقيقي و منبع‌شناسي بسياري برخوردارند. همانند كتاب مهم «روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه» كه شامل روزنگاري‌هاي اين شخصيت شناخته شده قاجاري است. افشار مقدمه‌اي بر آن نوشته و تمام روزنگاري‌هاي او را كه بسيار هم مفصل است، چاپ كرده است. از «خاطرات و اسناد ظهيرالدوله» و «روزنامه اخبار مشروطيت» هم بايد نام بُرد كه افشار ويرايش كرده و در دسترس محققان تاريخ قرار داده است.
وي افزود: يك نكته درباره زندگي ايرج افشار آن است كه تقريبا هيچ جاي ايران نبود كه او نديده باشد و يادداشتي درباره سفرهاي خود ننوشته باشد. بيشتر جاهايي هم كه مي‌رفت و يادداشت برمي‌داشت، قبرستان‌هاي تاريخي بود. از گورهاي قديمي عكس مي‌گرفت و نوشته‌هاي روي سنگ مزارها را يادداشت مي‌كرد. اين را براي شناخت تاريخ گذشته مهم مي‌دانست.
دو كتاب «قنديه» و «سمريه» هم كه ويرايش و چاپ كرده است، در واقع كتاب‌هايي درباره مزارات شهر سمرقند است. سفرنامه‌هاي خود را هم در دو كتاب «گلگشت در وطن» و «سواد و بياض» نوشته و چاپ كرده است.
وي افزود: بسياري از بزرگان ايران با افشار نامه‌نگاري داشتند. همانند تقي‌زاده، پورداوود، جمالزاده و ديگران. افشار بسياري از آن نامه‌ها را در كتاب‌هايي جداگانه منتشر كرده است؛ همانند كتاب‌هاي «نامه‌هاي تهران»، «نامه‌هاي لندن» و «نامه‌هاي جمالزاده». كتابي هم به نام «كتابفروشي» دارد كه پس از مرگ فرزندش ـ بابك افشار ـ به ياد او در دو جلد چاپ كرد. در اين كتاب آگاهي‌هاي بسياري درباره كتابفروشي‌هاي قديم تهران كه دكه‌هاي كوچكي در بازار بودند و نيز كتابفروشي‌هاي مدرن امروزي آورده شده است.
از نوشته‌هاي ايرج افشار كه در مجله «بخارا» منتشر مي‌شد نيز بايد ياد كرد. آن نوشته «تازه‌ها و پاره‌هاي ايران‌شناسي» نام داشت. افشار در آن سلسله مقالات، درباره هر كتابي كه در زمينه ايران‌شناسي در سراسر جهان منتشر مي‌شد، اطلاعاتي به خوانده مي‌داد. گويا قرار است تمام آن نوشته‌ها در كتابي كه احتمالا چيزي نزديك به 2 هزار صفحه خواهد بود، منتشر شود.
وي خاطرنشان كرد: از ديگر آثار خواندني ايرج افشار كتاب «نادره كاران» است. اين كتاب سرگذشت و شرح حال بزرگان تاريخ و فرهنگ ايران از سال‌هاي 1300 تا 1381 است. شماري ديگر از كتاب‌هاي افشار يادنامه‌هاي است كه به بزرگان فرهنگ تقديم شده است. همانند: « نامه مينوي»، «يادنامه حبيب يغمايي» و نمونه‌هاي ديگر.
دوشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۰ - ۱۱:۲۵
نظر شما