شوق زيارت بارگاه امام علی (عليه السلام) برای زائران آن حضرت گاهی آن قدر زياد است كه فرصتی برای اطلاع از گنجينههای تاريخی و با ارزشی كه در بارگاه اين امام نگهداری میشود فراهم نمیكند._
مهمترين بخش اين گنجينه بخش "بهيافت" است كه از پنج قسمت فهرستنگاری، آزمايشگاه، ترميم، صحافی و تصويربرداری تشكيل میشود. هر يك از اين پنج قسمت مسئوليتهای مشخصی دارند كه به گروهی از جوانان كه دورههای مختلفی را برای به دست گرفتن اين مسئوليت خطير گذراندهاند واگذار شده است. در واقع مسئوليت اين جوانان حفاظت و زنده نگاه داشتن دستاوردهای تاريخی از كتابها و نسخههای خطی است.
مسئول بخش آزمايشگاه گنجينه امير المؤمنين، صلاح طالقانی، در ويژگی منحصر به فرد اين گنجينه نسبت به گنجينههای ديگر در جهان اسلام و شهرهای تاريخی میگويد: ويژگی اين گنجينه در اختيار داشتن قرآنهای خطی از قرن اول هجری تا دوران عثمانی است. اين نسخههای خطی در انواع مختلف و در دورههای زمانی گوناگون و با انواع خطهای عربی مثل خط كوفی، خط اندلسی و ديگر خطهای عربی معروف نگاشته شدهاند. اين آيههای قرآنی را حاشيهها و تزييناتی در برگرفته كه گويای دوره زمانی نگارش آن قرآن است. تفاوت در زمانهای نگارش اين نسخههای خطی از دريچه نوع كاغذهای به كار رفته، نوع خط، نوع تزيين و صحافی اين نسخهها تشخيص دادني است.
طالقانی درباره عمر بخش "بهيافت" میگويد اين بخش بيش از يك سال و نيم است كه راه اندازی شده و تاكنون فقط يك پنجم نسخههاي خطی را بررسی و ترميم كرده است. علت اين كندی در نبود مواد لازم برای انجام اقدامهای مد نظر در بررسی و ترميم اين نسخههای خطی است، كه از تركيه وارد میشود. اين مطلب باعث شده است تا ما به ابزارهای جديدی برای ساخت برخی كاغذها با قيمتهای بسيار ارزانتر روی آوريم و مواد اوليه ضروري را از منابع محلی تأمين كنيم كه اين روند تا حدی كار ما را به جريان انداخته است.
وی به بخش مهی از اين گنجينه با عنوان "بخش نگهداری ويژه" اشاره كرده و میگويد در اين بخش تعداد زيادی از نسخههای خطی و كتابها و آثار ارزشمند به طور ويژه نگهداری میشوند. نمونه اين نسخهها قرآنهايی هستند كه با خط امام باقر(ع) و امام صادق (ع) نگاشته شدهاند.
از ديگر كتابها و نسخههای خطی گنجينه امير المؤمنين قرآن دست نوشته ياقوت مستعصی است كه به قرن هفتم هجری تعلق دارد. اين نخستين نسخهای بود كه برای ترميم به بخش بهيافت منتقل شد. اين نسخه ضمن بيان واژههاي قرآني با اشكالی از گـُل كه گويای تزيينات آن دوره است نقشبندی شده است. نمونه ديگر اين كتابها قرآن دست نوشته سهروردي شاگرد مستعصی است كه متعلق به قرن هشتم است كه اين نسخه نيز ضمن بيان واژههاي قرآني با اشكالی از جام كه گويای تزيينات آن دوره است، نقشبندی شده است.
نمونه جالب توجه و كمياب ديگر كوچكترين نسخه قرآن كريم است كه با تار مو نگاشته شده و حجم آن از چند سانتیمتر بيشتر نمیشود.
هنگامی كه در رواقهای اين گنجينه كه مساحت غرفهها و بخشهای مختلف آن از چند متر تجاوز نمیكند، قدم میزنيم احساس میكنيم كه در عمق تاريخ و كانون تمدن و محور فرهنگ قرار گرفتهايم.
نظر شما