كتاب «فقه و پوشش بانوان» نوشته دكتر علياكبر كلانتري از سوي موسسه بوستان كتاب تجديد چاپ شد._
از مسائل مهم درباره بانوان، «مساله پوشش» است. اين مساله در نگاه كلان، چنان اهميتي دارد كه گاه، صبغه فرهنگي و ملي هم به خود ميگيرد و ميتوان با عنايت به آن، نگرش فكري و اعتقادي افراد و گروهها را تعيين كرد.
بر اساس مطالب كتاب، تاكنون پژوهشي همهجانبه و منطبق با نيازهاي روز، درباره پوشش بانوان با رويكرد كاملا فقهي انجام نگرفته است. به حسب ظاهر، نخستين اثر مكتوب در اين باره (دستكم به زبان فارسي) كتاب مساله حجاب، تاليف آيتالله شهيد مرتضي مطهري است، ولي اين كتاب با وجود دربرداشتن نكات بسيار ارزنده، به همه مسائل و جوانب فقهي پوشش بانوان نپرداخته است. افزون بر اينكه كتاب مذكور را به دليل رويكرد ويژهاي كه دارد و با توجه به اين كه حدود نيمي از مطالب آن، به بررسي پيشينه تاريخي حجاب، فلسفه و فوايد تشريع آن، توصيههاي اخلاقي، پاسخگويي به پارهاي از شبهات روشنفكري و... اختصاص يافته است، نميتوان يك پژوهش فقهي به معناي مصطلح و با اهداف خاص آن دانست.
پيش از كتاب مذكور، آنچه ميتواند به عنوان پيشينه اين تحقيق ـبه صورت محدود و پراكندهـ تلقي شود، نكات و مباحثي است كه شمار قابل توجهي از فقهاي پيشين، در ابواب گوناگون فقه، بويژه در باب صلاة، بحث لباس نمازگزار و نيز باب نكاح مطرح كردهاند.
واژه حجاب
در مباحث فقهي و تفسيري به دو واژه «ساتر» و «حجاب» برميخوريم. واژه نخست، يك معنا بيش ندارد و آن «پوشش» است، ولي واژه دوم، در دو معناي «پوشيدن» و «پوشش» استعمال شده است؛ چنان كه ابنمنظور مينويسد: «حجاب، به معناي پوشانيدن... (و نيز) اسم چيزي كه پوشانيدن با آن انجام ميگيرد، ميباشد و هرچيزي كه ميان دو چيز، جدايي بيندازد، حجاب است.»
وي مينويسد: «هرچيزي كه مانع از چيز ديگر شود، او را حجب نموده است، چنانكه در باب ميراث، اخوه (برادران) حاجب مادر شده، موجب ميشوند سهم مادر از ثلث به سدس تقليل يابد.»
فيروز آبادي نيز در سخني مشابه مينويسد: «حجبه حجبا و حجابا: ستره... الحجابة والحجاب: ما احتجب به». حاصل گفتار اين دو لغوي آن است كه: واژه مورد بحث، گاهي در مفهوم مصدري و در قالب اسم معنا (پوشانيدن) به كار ميرود؛ گاهي نيز در قالب اسم ذات و به معناي هر چيزي كه ميان دو شيء جدايي انداخته، مانع از رسيدن آن دو به يكديگر شود، چنان كه قرآن مجيد درباره بهشتيان و دوزخيان، ميفرمايد: «و بينهما حجاب؛ و ميان آنها حجاب و پردهاي است(اعراف، آيه 46).»
راغب هم مينويسد: «مقصود از حجاب در اين آيه، آن چيزي است كه مانع از رسيدن لذت بهشتيان به اهل آتش و مانع از رسيدن آزار و اذيت اهل آتش به بهشتيان ميشود.»
پژوهشگران به مساله «حجاب» از جنبههاي گوناگوني نگريستهاند، اما تحقيق مستقل فقهي متناسب با شرايط روز، در اينباره صورت نگرفته است.
كتاب حاضر با عهدهدار شدن اين موضوع از زاويههاي مختلف نظير؛ اندازه و چگونگي پوشش در برابر نامحرم و محرم، پوشش دختران نابالغ، پوشش بانوان در عكس و فيلم، زنان سالخورده بررسي كرده است.
چاپ چهارم كتاب «فقه و پوشش بانوان» با شمارگان 800 نسخه، 228 صفحه و بهاي 32000 ريال راهي بازار نشر شد.
نظر شما