به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نکوداشت علیرضا هژبری نوبری باستان‌شناسِ سرشناس ایرانی همراه با رونمایی از جشن‌نامه وی به همت مدیریت بین‌الملل و حقوقی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و گروه پژوهشی باستان‌کاوی تیسافرن در سالن خلیج‌فارس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برگزار شد.

هژبری، در رشته باستان‌شناسی تحصیل کرده است، او مدرک لیسانس باستان‌شناسی را از دانشگاه آنکارا، فوق لیسانس از دانشگاه تولوز فرانسه و مدرک دکتری خود را از دانشگاه سوربون پاریس با درجه بسیار عالی دریافت کرد. وی از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۳ م، در مرکز تحقیقات اوربی مد، دانشگاه گرنوبل در فرانسه، کرسی پژوهشی داشت. هژبری، در سال ۱۳۷۷ خ، کتیبه و قلعه اورارتویی شیشه در اهر و در سال ۱۳۸۱ خ، کتیبه قلعه اورارتویی نصیرداغی را کشف کرد. او سپس معبد بل‌های باستانی پیرآزمیان در استان اردبیل را کاوش و به جهان باستان‌شناسی معرفی کرد.

از دیگر پژوهش‌های او می‌توان به سرپرستی هیئت حفاری محوطه شهر یری اردبیل، از سال ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۴ خ، سرپرستی هیئت حفاری گورستان‌های باستانی لاریجان و سنگر منطقه خداآفرین از سال ۱۳۸۶ تاکنون، سرپرستی هیئت حفاری تپه منطقه هریس از سال ۱۳۹۱ تاکنون و عضویت در هیئت حفاری‌های گروه‌های خارجی اشاره کرد. سوابق اجرایی هژبری شامل معاون پژوهشی اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی، مدیر پایگاه میراث جهانی تخت سلیمان، عضو کمیته سمینار زن در ادوار مختلف تاریخ ایران، عضو کمیته علمی سمینار باستان‌شناسی شمال غرب ایران، داور طرح‌های چهارمین و پنجمین جشنواره فارابی و … است. از آثار او می‌توان هخامنشیان در آسیای صغیر و حضور هخامنشیان در مصر براساس یافته‌های باستان‌شناسی را نام برد. او همچنین مقالات علمی – پژوهشی بسیاری به زبان فارسی و انگلیسی دارد.

مصطفی ده‌پهلوان، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی نخستین سخنران این برنامه بود، او در ابتدا ضمن خیر مقدم به استادان حاضر گفت: همیشه از دکتر نوبری به بزرگی یاد شده است، معتقدم چیزی که برای یک استاد مهم است آن است که در حق دانشجویان و همه خیر خواه باشد و پدری کند. در جلسات مختلفی که در خدمت استاد نوبری بودم هیچگاه ندیدم که این باستان‌شناس بزرگ درباره کسی حرف بدی بزند، این یکی از ویژگی‌هایی است که استاد نوبری را با دیگران متفاوت می‌کند.

جشن نامه استاد نوبری را در ۳ شماره ویژه نامه منتشر کردیم

شاهین آریامنش، رئیس گروه پژوهشی باستان‌کاوی تیسافرن به جشن نامه استاد اشاره کرد و گفت: پیش‌تر چنین جشن‌نامه‌هایی به صورت کتاب منتشر می‌شد اما بعد به این فکر افتادیم که بسیاری از این کتاب‌ها شاید دیده نشود به همین منظور تصمیم گرفتیم جشن‌نامه دکتر نوبری را در سه نوبت مجله کاسپین به صورت ویژه‌نامه در شماره‌های ۲ و ۳ و ۴ منتشر کنیم.

وی ادامه داد: تصور می‌کنم برای هر نکوداشت باید سه ویژگی را در نظر بگیریم، ابتدا علم موضوع که استاد نوبری استاد بسیاری از بزرگان هستند، دومین مسئله اخلاق‌مداری شخص است که در نوبری این ویژگی منحصر به فرد و خاص است. سومین مسئله مهم هم میهن‌دوستی است، این موضوع با هم دوستی بسیار نزدیکی دارد، چه بسیار افرادی که از کوروش و داریوش می‌گویند اما به هم میهنان خویش اهمیت نمی‌دهند.

او درباره ویژگی‌های هژبری نوبری بیان کرد: یکی از ویژگی‌های خاص استاد نوبری دست و دل بازی او در مسائل علمی است، بسیاری از افراد علمشان را نزد خود نگه می‌دارند اما دکتر نوبری چنین نیست و بی هیچ چشم‌داشتی علم خود را عرضه می‌کند، یکی دیگر از ویژگی‌های نوبری دلیری و شهامت اوست، بسیاری از افراد چنین نیستند و برای هر کار بسیاری از مسائل را می‌سنجند اما دکتر نوبری بی درنگ کارها را انجام می‌دهد و کمک می‌کند. یک رنگی و یک دلی هم از دیگر ویژگی‌های ارزنده اوست، علاوه بر اینها او همیشه مشوق خوبی است و زمانی که دانشجوی دکتر نوبری بودیم همواره ما را تشویق می‌کرد و دلداری می‌داد. نبود حسادت هم از ویژگی‌های خاص دیگر استاد است، بسیاری از استادان حتی به شاگردان خودشان هم حسادت می‌کنند. در حقیقت معتقدم استاد نوبری علم ایران‌شناسی و باستان‌شناسی خود را بی چشم‌داشتی همواره به دیگران ارائه می‌کند، بنده همیشه این مرد بزرگ را الگوی خود می‌دانم.

جملات استاد نوبری مسیر زندگی‌ام را عوض کرد

مهسا ویسی از کارشناسان پژوهشگاه میراث فرهنگی از دیگر سخنرانان جلسه بود، او در ابتدا گفت: در دوره کارشناسی ارشد با استاد نوبری آشنا شدم، در ترم یک این دوره در یکی از درس‌ها شاگرد استاد بودم، به خاطر دارم نخستین خاطره و ماندگارترین آن در دیدار با استاد نحوه برخورد خاص وی با همه دانشجویانشان بود. من هیچگاه فکر نمی‌کردم که یک پروژه چهارصفحه‌ای استاد به عنوان تکلیف روند زندگی مرا عوض کند، آن هم موضوع ساتراپ‌نشین آسیای صغیر هخامنشیان بود که با حمایت استاد به عنوان موضوع پایان نامه من هم انتخاب شد.

او افزود: این مرد بزرگ همیشه مامن و پدر بزرگ همه دانشجویان بود و هیچگاه نمی‌گذاشت کسی دست خالی از نزدش برود، شاید دقت نکنیم اما برخی جمله‌ها چراغ راه افراد می‌شود، به خاطر دارم در ترم آخر کارشناسی ارشد استاد نوبری زمانی که می‌خواست برای حضور در کلاس ترم یک دکتری حاضر شود به من گفت امیدوارم سال آینده شما را در کلاس داشته باشم، من تا پیش از این جمله استاد برنامه‌ای برای حضور در آزمون دکترا نداشتم اما شور و اشتیاق و صحبت‌های استاد مرا مجاب کرد که در این آزمون شرکت کنم و موقعیت زندگی‌ام دگرگون شود.

به استاد نوبری مدیونم

کوروش محمدخانی از استادان دانشگاه شهید بهشتی دیگر سخنران برنامه بود. او در ابتدا گفت: من با خصوصیاتی که درباره استاد نوبری گفته شد بسیار موافقم، به خاطر دارم ۲۳ سال پیش شاگرد استاد نوبری بودم، زمانی که وارد دانشگاه شدم بسیار گیج بودم چون پیش‌تر مهندسی معدن خوانده بودم، به خاطر دارم که در نخستین دیدار به من گفت که گرایشم را باستان زمین‌شناسی انتخاب کنم چرا که ما در ایران چنین چیزی نداریم، برای پایان‌نامه می‌خواستم موضوع ژئو فیزیک باستان‌شناسی را انتخاب کنم اما کسی نبود که کمکم کند.

نوبری در یک سفر بعد از این ماجرا گفت بهتر است در موضوع تاریخ خشت‌ها و بناها کار کنی، پس از این ماجرا برای کاری راهی مسجد کبود شدیم، من در آن زمان عکاس هم بودم و زمانی که گوری جدید پیدا شد به من گفتند که از این گور تازه یافته شده عکس بگیر، اما من چنین نکردم، استاد به من گفت شاید سیلی بیاید، آتش سوزی یا زلزله‌ای باشد اما من پیش خود گفتم در ۲۵ شهریور چرا باید سیلی بیاید. در همان شب لوله‌ای در شهر ترکیده بود و باعث شد که تمام آب روی گورستان را بپوشاند، بعد فردای آن روز استاد گفت آیا عکس گرفتی؟ این مسئله باعث شد تا همین حالا به دانشجویان بگویم کارها را در همان لحظه انجام دهید، در مجموع به استاد بسیار مدیونم و این مرد بزرگ همواره کمک زیادی به من داشته است.

کارنامه دکتر نوبری نشان دهنده جایگاه اوست

جواد نیستانی، استاد دانشگاه تربیت مدرس هم سخنران بعدی بود، او در ابتدا با مطالعه نوشته‌ای بیان کرد: محمود غزنوی پس از فتح گرگانج ابوریحان بیرونی را به خوارزم برد، او بسیار تهی دست بود اگرچه پس از حضور نزد محمود وضعش بهتر شد اما هیچگاه رابطه‌اش با او خوب نشد، پس از مرگ محمود غزنوی که به درگیری‌های خونینی انجامید، ابوریحان «کتاب تحقیق ماللهند» را منتشر کرد. کتابی به زبان عربی و در باب مسائل مختلف هند بود، این اثر بسیار مهم و با اهمیت است، او در بخشی از نوشته‌اش می‌گوید: «نشان پیشرفت دانش آن است که مردم به علوم رغبت و به دانشمندان بگرایند» اما روزگار ما وارونه است و دانشی هم اگر وجود دارد از پیش است، جای بسی خوشبختی است که در این روزگار خاص به استاد بزرگوار نوبری این چنین توجه می‌شود.

اوافزود: نوبری مردی استثنایی است که کارهای بزرگی انجام داده است، دلدادگی استاد به پژوهش چنان است که رشک دشمنان و تشویق دوستداران را در پی داشته است، همچنین تسلط استاد نوبری به ۴ زبان ابزار خوبی را برای پژوهش فراهم آورده است، این استاد به طور قطع از زمان خویش جلوتر است، از جمله ویژگی‌های مهم نوبری واقع‌گرایی و دوری از تعصب است چرا که تعصب چشمان را کور و گوش‌ها را ناشنوا می‌کند، استاد حقیقت را تنها در نوشته‌ها نمی‌جوید و به بررسی حقایق هم بسیار علاقه‌مند است. علاوه بر اینها با بررسی کارنامه این استاد می‌توانیم به کار خاص و بزرگ او پی ببریم.

در ادامه ویدئوهایی از پیام‌های ولی بخشعلی اف، صفر آشوراف و محمت ایشکلی که از استادان دانشگاه ملی جمهوری آذربایجان و آتاتورک ترکیه بودند به زبان اصلی پخش شد و پس از آن خلاصه‌ای از صحبت‌های آنها ترجمه شد، در این صحبت‌ها به سوابق، دستاوردها و آثار علیرضا هژبری نوبری اشاره و برای او آرزوی سلامتی شد.

پس از آن مریم دارا که مجری برنامه هم بود با اشاره به خدمات استاد نوبری و کمک‌های او از علیرضا هژبری نوبری تقدیر کرد.

اگر به گذشته بازگردم همین مسیر را طی می‌کنم

سپس علیرضا هژبری نوبری گفت: در ابتدا جا دارد از عزیزانی که امروز زحمت کشیدند و بانی این مراسم شدند تشکر کنم، ابتدا می‌خواهم شعری از شاعری ترکیه‌ای بخوانم که می‌گوید: «در جاده‌ای باریک و طولانی روز و شب در حال رفتنم، نمی‌دانم در چه حالم، از لحظه به دنیا آمدن شروع می‌کنم، از کاروانسرایی دو در شروع می‌کنم و در حال رفتم.»

منظور از این کاروانسرای دو در تولد و مرگ است، من بسیار خوشحالم که پس از سال‌ها دوری از کشورم تمام آموخته‌ها و دانشم را خرج دانشجویانم کردم و بالاترین حس دین را دارم، اگر به عقب برگردم انتخاب دوباره‌ام همین کشور و همین شغل خواهد بود، کشوری که وجب به وجب آن ارزشمند و تکه‌ای از تاریخ را در بردارد. از این رو بر این باورم که سربازان وظیفه دفاع از مرزهای جغرافیایی و باستان‌شناسان برای دفاع از مرزهای فرهنگی می‌جنگند.

او افزود: مردم باید بدانند که چطور به فرهنگ و تمدنشان احترام بگذارند و از آن محافظت کنند، دانشجوی باستان‌شناسی سفیر عشق و علاقه است. من همواره آنچه که از دستم بر می‌آمد برای دانشجویان گذاشته‌ام، می‌گویند هر آمدنی را رفتنی است یعنی یک پروژه را آغاز و به پایان می‌رسانی ولی مهم این است که ما در این راه چند نفر را همراه و تشویق کرده‌ایم، به همین خاطر از تمام دوستان که لطف کردند تشریف آوردند تشکر می‌کنم و تنها خواهشی که دارم آن است که این راه ادامه یابد و از اندوخته‌های کشور یعنی دانشجویان حفاظت شود، اینها را می‌گویم چون دانشجویان ارزشمندترین سرمایه کشورند، یعنی اگر از آنها محافظت کنیم و تمام مشخصاتی که برای یک جامعه لازم است را انجام دهیم.

در ادامه مراسم از علیرضا هژبری نوبری تقدیر و از جشن‌نامه وی رونمایی شد.