سومين نشست نقد اثر موزهاي موسسه كتابخانه و موزه ملي ملك به معرفي نسخه نگارگري دوره تيموري اختصاص داشت كه با سخنراني دكتر عبدالمجيد شريفزاده برگزار شد. اهميت اين اثر كه تصاوير آن متعلق به اواخر مكتب هرات است، به دليل چهرهسازي و شبيهسازي شخصيتهاست.\
اين اثر كه يك نسخه نگارگري مربوط به دوره تيموري است، شامل هشت نگاره از حاكمان بني تغلق در منطقه كاشغر است. كاشغر يا تركستان امروزي چين در گذشته به مرواريد جاده ابريشم معروف بود و آخرين نقطه مرزي ايران و چين، كه اسلام نيز تا آنجا پيش رفته بود.
نخستين حاكم خاندان بني تغلق، تغلق تيمور (غير از امير تيمور گوركاني اما همزمان با او) بود كه در سال 730 به دنيا آمد و در 18 سالگي به تخت سلطنت نشست و نزديك به يك قرن به صورت موروثي، اين خاندان حكومت محلي داشتند.
تاريخي كه در اين اثر ثبت شده از نظر خط و رنگ نشان ميدهد كه بعدها بر آن نوشته شده و همچنين نوع كاغذ حاشيه و متن و مجزا بودن آنها از يكديگر نشان ميدهد كه اين اثر در دورههاي بعد صحافي شده است.
از 8 نگارهاي كه در اين اثر آمده 6 نفر شناسايي شدهاند، مانند سلطان صوفيخان كه اين اثر به فرمان وي ترسيم شده است. در تمام صفحات اين اثر تك چهرهها در وسط صفحه كشيده شده و در بالاي آن لقب فرد و در زير تصوير نام شخص نوشته شده كه اين مشخصات از ويژگيهاي دوره بايسنقري است.
اهميت اين اثر كه تصاوير آن متعلق به اواخر مكتب هرات است، به دليل چهرهسازي و شبيهسازي شخصيتهاست. تا قبل از دوره مغول و ايلخانان در نگارگري ايران چهرهپردازي به معناي خاص كلمه وجود نداشت و تيپسازي ميشد كه نمونه بارز آن حجاريهاي تخت جمشيد است اما از دوره ايلخاني و با ورود هنر چين به ايران كم كم در نگارگري چهرهها تفاوتهايي قائل شدند.
نكته مهم در مورد اين آلبوم يا شجرهنامه تصويري، آن است كه از نظر چهرهپردازي و ساخت و ساز و نگارگري با اواخر سلطنت بايسنقر مطابقت دارد زيرا تصوير چند تن از اشخاصي كه در اين مرقع آورده شده در كتاب شاهنامه بايسنقري كتابخانه و موزه ملك هم كه از نسخ خطي معتبر بهشمار ميآيد در اطراف بايسنقر به تصوير كشيده شده است.
نظر شما