به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، با ورود بشر به دوره جديد، دين نيز مانند ديگر دستاوردهاي او به ميدان چالشي عظيم درافتاده است. «ايمان» و «دين‌ورزي» ديگر آن مفاهيم ساده‌اي نيستند كه به آساني به توصيف‌ها و تحليل‌هاي عرفي تن در دهند. موجي كه اينك درياي ايمان را آشوب كرده است، به ساحل بسياري از دستاوردهاي بشري، از علوم انساني و اجتماعي گرفته تا علوم مادي، تن مي‌كوبد و گاه آنها را پس مي‌زند و به مبارزه فرا مي‌خواند. وضعيت‌هاي جديد بشري ـ‌‌كه محصول زيستن در دوره جديد است‌ـ هم ايمان مومنان را به مخاطره افكنده و هم در اعتبار و كفايت استدلال‌ها و برهان‌هاي عقلي و غيرعقلي در قلمروي دين، ترديد روا داشته است.
اين موج، اگرچه گاه به صراحت، بي‌ايماني را ترويج مي‌كند و از مرگ، خدا و مفاهيم قدسي دم مي‌زند، اما گاه نيز چنين است كه به قصد كشف حقيقت ـ‌و در پي‌زيستن در همان وضعيت‌هاي جديد بشري‌ـ پرسش‌ها و شبهاتي را فرا روي دين مي‌نهد و انتظار شنيدن پاسخ دارد. از اين‌رو، بر دين‌پژوهان است كه با دركي عالمانه و صادقانه از اقتضائات نوين، پاسخ‌هايي سزاوار براي اين پرسش‌ها بيابند و خورشيد دين را پيش چشم دين‌داران، پرفروغ‌تر نگاه دارند.
دبيرخانه دين‌پژوهان كشور دومين كنگره دين‌پژوهان كشور را در ارديبهشت 1379 در قم برگزار كرد. مقالات كنگره همزمان با برگزاري آن در ويژه‌نامه‌اي با عنوان «دين‌پژوهان» ارايه شدند. مجموعه حاضر نيز گردآمده سخنراني‌هاي ايراد شده در اين كنگره است كه براي نخستين‌بار انتشار مي‌يابد. در نام‌گذاري اين مجموعه به ابزار جديد، شبهات جديد علاوه بر توجه به نكات پيش گفته، به محتواي عمومي مقالات نيز توجه شده است. آنچه سخنرانان اين كنگره گفته‌اند، همگي به صف‌آرايي دين و اقتضائات جديد در مقابل هم باز مي‌گردد.
به عنوان مثال، حجت‌الاسلام علي‌اكبر صادقي رشاد در بحثي با عنوان «آسيب‌شناسي دين‌پژوهي معاصر» سه جريان مهم در دين‌پژوهي معاصر با عناوين سنتي، متجدد، نه سنتي نه متجدد را بررسي و به «انفعال‌گرايي افراطي»، «سياست‌زدگي و جوآلودگي» و «افراط و تفريط» به عنوان آفات مهم در دين‌پژوهي معاصر اشاره مي‌كند.
دكتر محمد مجتهد شبستري بحث خود را با عنوان «ايمان و دين‌شناسي تاريخي» با اين پرسش آغاز مي‌كند كه «آيا ميان ايمان و دين‌شناسي تاريخي رابطه‌اي هست؟ پاسخ ايشان به اين پرسش مثبت است. وي با ارايه گزارشي از سير تاريخي تكوين مفهوم ايمان به اين نتيجه مي‌رسد كه كليه پديده‌هاي ديني شكل گرفته درباره اسلام، يك مجموعه معنايي است كه در سيري تاريخي، نظامي را شكل داده است. براي يافتن مفهوم ايمان هم بايد به متن مكتوب و هم به تجربه‌هاي تاريخي زيست شده توجه كرد.»
حجت‌الاسلام احمد واعظي در گفتار خود با عنوان «نوانديشي ديني معاصر و رسالت حوزه» ضمن بيان آموزه‌هاي قرائت سنتي از دين، ايرادهاي نوانديشان ديني بر اين آموزه‌ها را در شش دسته مرتب مي‌كند. وي در ادامه سخن به نسبت ميان نو انديشي معاصر و هرمنوتيك فلسفي مي‌پردازد و اهم دستاوردهاي هرمنوتيك گادامر يا به تعبير دقيق‌تر، هرمنوتيك فلسفي را در هشت دسته بررسي مي‌كند. در پايان اين مقاله، نويسنده آرزو مي‌كند كه اهل حوزه با درك آن دسته از شبهات هرمنوتيكي كه ناظر به فهم متون ديني است، آمادگي لازم براي ورود به مباحث هرمنوتيك و ديگرمباحث مربوط به زبان را بيابند تا مخالفان تفكر رايج در حوزه‌هاي علميه، مجال تشكيك در مباني فهم متون ديني را نيابند.
دكتر مهدي محسنيان‌راد نيز در گفتاري با عنوان «متدلوژي تحقيقات در علوم اجتماعي» به ضعف متدلوژي تحقيق در تمام حوزه‌هاي علوم در ايران اشاره مي‌كند و با بيان گزارشي تاريخي از توسعه متدلوژي‌هاي تحقيق در غرب، توصيه مي‌كند كه متدها بومي شوند. اگر نيازها هم نيازهاي شناخته شده بومي باشد و اين دو مقوله با هم تركيب شوند، خواهيم توانست آثاري را توليد كنيم كه پاسخ‌گوي نيازهاي معاصر باشد.
چاپ نخست كتاب «دين‌پژوهي در جهان معاصر» با شمارگان 1200 نسخه، 160 صفحه و بهاي 25000 ريال راهي بازار نشر شد.
سه‌شنبه ۲۵ مرداد ۱۳۹۰ - ۱۰:۰۰
نظر شما