به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، هفتمین نشست منشور اخلاق نویسندگی عصر دیروز (16 شهریور)، با حضور اسماعیل امینی، شاعر، منیرالسادات موسوی، نویسنده و عضو انجمن قلم، دکتر ابراهیم خدایار، استاد حوزه ادبیات و احسان عباسلو، دبیر نشست برگزار شد.

دکتر ابراهیم خدایار با اشاره به اینکه منشور اخلاق نویسندگی باید دارای مبنای فلسفی و بنیاد فکری باشد، توضیح داد: افلاطون در دو کتاب خود مباحثی درباره اخلاق و فلسفه مطرح کرده اما توجه‌ای به جایگاه شاعر در آن ندارد، شاگرد وی، ارسطو در «فن شعر» به مباحث افلاطون درباره شعر انتقاد کرده است.

خدایار افزود: یکی از مباحثی که در نقد ادبی مطرح است، مبحث استقلال گراییست که نباید به شکل افراطی به آن نگاه کرد، درصورتی که حکومت به صورت افراطی به آن بپردازد و هنر و شعر را قربانی کند، جامعه به سمت جمود حرکت می‌کند. نگارش منشور اخلاق نویسندگی فعالیتی دشوار است که بخشی از آن در حوزه نویسندگان و مولفان برخی ممیزی دولت قرار می‌گیرد.

وی با اشاره به اینکه بخشی از منشور اخلاق نویسندگی که مربوط به حوزه صنفی نویسندگان است می‌تواند با همکاری اعضای انجمن نقد ادبی نوشته شود، ادامه داد: منشور یک اصطلاح مهندسی در فیزیک است، جسمی از جنس بلور که نور پس از عبور از آن تجزیه می‌شود، درصورتی که همین تعریف برای حوزه اخلاق نویسندگی رعایت شود نیز شایسته خواهد بود. 

منیرالسادات موسوی نیز در این جلسه با بیان اینکه منشور اخلاق نویسندگی به نوعی به ادبیات متصل می‌شود، گفت: سخن گفتن درباره اخلاق، کاری دشوار است، به ویژه اگر این امر مربوط به اخلاق حرفه‌ای باشد. اگر نویسندگی را فعالیتی حرفه‌ای قلمداد کنیم، بنابراین نیاز به مرامنامه و اساسنامه احساس می‌شود.

وی ادامه داد: درصورتی که بخواهیم منشور اخلاق نویسندگی را به کل حوزه ادبیات تعمیم دهیم، نگارش این منشور افراد بیشتری با تخصص‌های ویژه را می‌طلبد.

سپس اسماعیل امینی، شاعر عنوان کرد: در ابتدا باید مشخص شود که منظور از منشور اخلاقی چیست، آیا منظور تدوین ضوابطی است که محصول شاعر و نویسنده را قاعده‌مند می‌سازد و در تعامل میان شاعر، مخاطب و ناشر به عنوان یک ناظر عمل می‌کند یا نقش کنترل کیفی را ایفا کرده و مراقب این امر است که محصول شاعر متقلبانه و تکراری نباشد.

وی ادامه داد: یکی از ابعاد دیگر منشور نیز می‌‌تواند بعد حقوقی باشد، به گمانم این فعالیت وظیفه اهالی قلم نیست و مربوط به قوانین کشور می‌شود. درصورتی که منشور اخلاق نویسندگی را با هدف تعیین ضوابط و قواعد شعری و مشخص کردن خط اخلاقی و غیراخلاقی اشعار تدوین کنیم، فعالیتی خطرناک انجام شده و جامعه را سمت نادرستی سوق می‌دهیم. 

امینی با ابراز تأسف برای فروش پایان‌نامه‌ها در برخی از مناطق شهر، گفت: پایان‌نامه‌ها، تحقیقات و مقالات بسیاری که مورد نیاز دانشگاه ها است به سهولت به فروش می‌رسد اما کاری برای آنها نمی توان انجام داد، این تنها در ایران اتفاق نمی افتد بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر مرسوم است.

وی با بیان اینکه نقد ادبی باید به گونه‌ای باشد که علاوه بر نقاط قوت، نقاط ضعف را هم نشان ‌دهد، اضافه کرد: هم‌اکنون در نقد ادبی، عیب و مشکل بر سر آثار نیست بلکه بر سر افراد است، همچنین در حوزه شعر کپی‌برداری نیز صورت میگیرد. 

درادامه احساس عباسلو با اشاره به اینکه متن در خلا ایجاد نمی‌شود و پیش از ایجاد دارای تفکری است، گفت: نگاه منشور به متنی است که قرار به نوشتنش است نه اینکه اثر شکل بگیرد و پس از آن آن را با مفاد منشور بسنجیم. بنابراین منشور اخلاق نویسندگی به متن پس از زایش خود نگاه نخواهد داشت.

وی با بیان اینکه منشور اخلاق نویسندگی باید دارای عنصر پویایی باشد، افزود: منشور باید بتواند با توجه به وضعیت زمان تغییر کند.

سپس امینی در پاسخ به این سوال که آیا منشور می‌تواند مبنایی برای حدود فکری و احساسی شاعر باشد، توضیح داد: این امر غیرممکن است، هربار که شعر جدیدی ایجاد می‌شود، چیزی به تعریف شعر افزوده می‌شود؛ چراکه انسان‌‌ها با یکدیگر متفاوت‌اند. اما درهرحال محصولات متقلبانه و شبه شعر که به عنوان شعر به بازار عرضه می‌شود در فضای خالی از نقد و مخاطب خاص، ارزشی نخواهند داشت.