امروز 22 شهريور، سالروز تولد «رولد دال» خالق داستانهايي همچون «چارلي و كارخانهي شكلاتسازي» و «غول بزرگ مهربان» است. نويسندهاي كه داستانهايش حتي پس از 21 سال كه از مرگش ميگذرد همچنان از محبوبترين كتابهاي كودك و نوجوان است.
او در 4 سالگي پدر خود را از دست داد و پس از آن مادرش مسؤوليت خانوادهي كوچك دال را به عهده گرفت. به همين دليل هم رولد دال همواره از مادرش به عنوان بهترين تكيهگاه و پشتيبان ياد ميكرد.
گرچه رولد دال از كودكي به كتاب و قصه علاقهمند بود؛ اما قصههايي كه مادرش از افسانهها و اسطورههاي نروژي براي او ميگفت نيز تاثير زيادي بر شكلگيري ذهن داستانپردازش داشت.
«دال» پس از تجربهي شغلهايي مانند كار در آفريقا براي كشف نفت، به نيروي هوايي سلطنتي انگلستان پيوست و در جنگ جهاني دوم به عنوان خلبان جنگي شركت داشت.
نخستين نوشتههاي نويسندهي «دني قهرمان جهان»، دربارهي تجربههاي او در جنگ بود اما پس از مدتي نوشتن براي بچهها را شروع كرد و نخستين كتابش با عنوان «گرملینها» در سال 1943 منتشر شد.
كتابهاي اين نويسنده هنوز هم به زبانهاي گوناگون ترجمه و منتشر ميشوند و به اين ترتيب بچههاي بيشتري با دنياي جادويي رولد دال آشنا ميشوند.
در ايران هم كتابهايي از او توسط مترجمان مختلف ترجمه شده است كه از ميان آنها ميتوان به «آقاي روباه شگفتانگيز»، «سفر تكنفره»، «غول بزرگ مهربان»، «داروي معجزهگر»، «خانوادهي آقاي ابله»، «چارلي و كارخانهي شكلاتسازي» و «چارلي و آسانسور شيشهاي» اشاره كرد.
در كتابهاي رولد دال هميشه بچهها قهرمان هستند. قهرمانهايي كه به ما ياد ميدهند بايد عليه آدمهاي خبيث و ظالم مبارزه كرد و به بهترين شكل آنها را تنبيه كرد. آقاي دال براي اين نوع آموزشش گاه از زبان خشن و بيرحمي استفاده ميكند كه در عين حال خندهدار است؛ شايد چون حتي براي تنبيه كردن آدمهاي بدجنس هم از خيالپردازي به عنوان مهمترين ابزار استفاده ميكند.
البته اين نويسنده چهار كتاب هم با موضوع زندگي خودش نوشته است: «پسر قصههای دوران کودکی» كه دوران كودكي تا 20 سالگياش را شامل ميشود و كتاب «پرواز» كه دربارهي كار در يك شركت نفتي در تانزانيا و شركت جنگ جهاني دوم است. اين نويسنده در «سفر تكنفره» و «سال من» هم بخش هاي ديگري از زندگياش را روايت ميكند. كتاب «سال من» سه سال پس از مرگ آقاي نويسنده در سال 1990 منتتشر شد.
نويسندهي «من و زرافه و پلي» يك سايت زيبا هم دارد كه با نقاشيهاي «كوئنتين بليك»، تصويرگر آثار رولد دال همراه است. در اين سايت، بيشتر شخصيتهاي كتابهاي رولد دال را ميتوانيد ملاقات كنيد. مثلاً «جيمز» (شخصيت اصلي جیمز و هلوي غولپيكر)، كتابهاي اين نويسنده را معرفي ميكند. «دني، قهرمان جهان» و «ماتيلدا» هم عهدهدار بخشهاي ديگر سايت هستند. بعد از چند ثانيه كه در بخش كتابهاي رولد دال گشت زديد، سر وكلهي يك مرغ پيدا ميشود كه عطسهای میزند و یک عالمه دود سیاه میدهد بیرون و میرود! اين مرغ يكي از شخصيتهاي كتاب «داروي معجزهگر» است.
يك زرافه با يك پليكان روي سرش هم يكي ديگر از اعضاي سايت رولد دال است كه اگر از خوانندگان كتابهايش باشيد او را در «من و زرافه و پلي» ديدهايد.
مدتي پيش وبسايت رسمي رولد دال كه توسط «مايكل روزن» نويسندهي انگليسي و دوست نزديك «دال» مديريت ميشود، يك نظرسنجي دربارهي كتابهاي اين نويسنده برگزار كرد و از بچهها خواست تا محبوبترين كتابهايشان را انتخاب كنند. بر اساس نتايج اين نظرسنجي، كتابهاي «چارلي و كارخانهي شكلاتسازي»، «تمساح غولپيكر»، «داستانهاي نامنتظره»، «لاكپشت»،«داستان شگفتانگيز هِنري شوگر»، « آقاي روباه شگفتانگيز» ، «انگشت سحرآميز»، «ماتيلدا»، «من و زرافه و پلي»، «داروي شگفتانگيز جورج» و «غول بزرگ» به عنوان پرخوانندهترين كتابهاي كودك جهان انتخاب شدهاند.
مجلهي «تايم» هم مدتي پيش به «رولد دال» لقب محبوبترين نويسندهي كودكان در همهي دورهها را بخشيد و او را به عنوان يكي از صد شخصيت برتر جهان كه دنياي كودكان را دگرگون ميكنند، انتخاب كرد.
خيلي عجيب نيست اگر بدانيم چنين نويسندهاي داستانهايش را در جايي مانند فضاي داستانهايش مينوشته است. در واقع او همهي داستانهايش را كه حالا ميليونها كودك از خواندنشان لذت ميبرند، در كلبهاي شگفتانگيز نوشته است. كلبهاي كه تقريباً تمام فضاي آن را صندلي راحتي اشغال كرده است. دال روي اين صندلي، يكجور خز گرم كشيده بود. يك صندلي دستهدار قديمي با يك كيسهي خواب در زيرش در اين كلبه هست كه دال سالهاي سال از آنها استفاده ميكرده است.
اين نويسنده همهي نامههايي را كه از طرف كودكان دريافت كرده بود، همراه با نقاشيهاي پسرش «تئو» به ديوارهاي اتاق چسبانده بود. اما شايد چيزي كه بيش از همه در اين كلبه جلب توجه ميكند، يك توپ بزرگ كاغدي است؛ توپي كه حاصل همهي شكلاتهايي است كه اين نويسنده تا پيش از مرگش خورده است. بله! او عاشق كاغذ شكلات بود!
اگر «رولد دال» زنده بود، امروز 95 سالگياش را جشن ميگرفت؛ اما او در سال ۱۹۹۰ و در ۷۴ سالگی درگذشت. پس از مرگش به افتخار او گالری کودکان رولد دال در موزهي اشرافی باکینگ شایر افتتاح شد.
در سال ۲۰۰۸هم خیریهی «بوک تراست» به کمک «مايكل روزن» جایزهي سالانهي رولد دال را برای نویسندگان داستانهای خندهدار کودکان برگزار کرد.
امسال هم چهارمين دورهي اين مسابقه برگزار ميشود كه كتابهايي مانند «وقت خواب هيولاها»، «مارشال آرمسترانگ شاگرد جديد مدرسهي ماست»، «جايي به اسم خانه» و «نخستين روز مدرسه گاوها» به عنوان نامزدهاي نهايي اين دوره انتخاب شدهاند.
نظر شما