از میان هیاهوی خیابان «ولیعصر(عج)» که عبور میکنی، به میدان تجریش میرسی، میدانی که پیش از به رخ کشیدن صلابت رشتهکوههای تجریش، عطر خوش حرم یاری آشنا را در مشامت پر میکند و اینگونه تو نیز میهمان حرم منور یکی از فرزندان بزرگوار امام «موسی کاظم (ع)» میشوی. اینجا، بقعه مبارک «امامزاده صالح» است./
این زیارتگاه، روزانه حدود 35 هزار نفر زائر دارد، اما با این وجود، شخصيت حضرت «صالحابن موسیالکاظم(ع)» هنوز برای زوارش به درستی شناسانده نشده است و با آن که بسیاری از مردم، وي را فرزند امام موسیالکاظم(ع) میدانند، عدهای هم بر این گمانند که حضرت «صالحابن موسیالکاظم(ع)» یکی از نوادگان این امام بزرگوار است. بسیاری هم از زندگینامه حقیقی این امامزاده با کرامت بیخبرند.
«فاطمه معصومی» که از استان همدان برای نخستین بار به این مکان مقدس آمده است، میگوید:«من از کرامات امامزاده صالح بسیار شنیده بودم. به همین دلیل به زیارت این ايشان آمدم.» وی درباره شنیدههایش از امامزاده صالح میگوید: «شنیدهام ایشان از خاندان امام موسیالکاظماند، اما تاکنون سرگذشتی از ایشان مطالعه نکردهام.» وی جای کتابچهای ویژه امامزاده صالح را در میان زیارنامهها خالی میبیند و میگوید:«امیدوار بودم با آمدن به این زیارتگاه بتوانم با سرگذشت ایشان بیشتر آشنا بشوم، اما کتاب یا نشریهای در اینباره نیافتم.»
به خوبی به یاد دارم که در گذشته، ابتدای زیارتنامههای ویژه این امامزاده مطالبی از سرگذشت این حضرت خوانده بودم. حتی از درخت چناری که امامزاده در پای آن به شهادت رسیده بودند و در سفرنامه ماركوپولو هم به آن اشاره شده بود؛ اما جستوجوی امروزم تنها مرا به چندین جلد زیارتنامه که ميتوان در هر مکان مقدسی نمونهای از آنها را یافت؛ راهنمایی ميكند و بس!
در ادامه جستوجو برای یافتن اثری مکتوب و موثق که بتواند راهگشایی برای شناخت دقیق آن حضرت باشد، به کتابخانه این آستان مراجعه میکنم؛ کتابخانهای که سمت چپ کوچه باريك مجاور امامزاده قرار گرفته است.
«فاطمه میرغفوری» 13 سال است که کتابداری این کتابخانه 20 هزار جلدي را برعهده دارد. وی درباره کتابهای ویژه معرفي امامزاده صالح در کتابخانه میگوید: «در این کتابخانه سه عنوان کتاب وجود دارند كه به مراجعهکنندگان براي شناسايي حضرت «صالحابن موسیالکاظم(ع)» کمک ميکنند که عبارتند از؛ جغرافیای تاریخی شمیران نوشته دکتر منوچهر ستوده( در دو جلد)، بقاع متبرکه استان تهران نوشته محمد جعفر سروقدی و تنها كتاب ويژه آشنايي با امامزاده صالح كه آنرا «انتشارات تورنگ» سال 1378منتشر كرده است، به نام آشنایی باسلاله پاکان نوشته سید احمد موسوی.»
ميرغفوري بیشتر مراجعه کنندگان به کتابخانه امامزاده صالح را دانشآموزان پشتکنکوری و دانشجویان در مقاطع مختلف میداند(!) و درباره تاریخچه تاسیس کتابخانه میگوید:«این کتابخانه که در سال 1362 با همت حاجتقی فکری، از متولیان آستان، در ضلع غربی تاسیس شد، در سال 1376 به ملکی در ضلع جنوبی امامزاده انتقال یافت که به همین منظور توسط آستان مبارک خریداری شده بود.»
این ساختمان سه طبقه دارد که دو طبقه آن، جداگانه به بانوان و آقایان اختصاص یافتهاند و ظرفیت مطالعه 45 نفر را همزمان در هر طبقه دارد. اكنون 4155 نفر در این کتابخانه عضویت دارند.»
میرغفوری درباره کمبودهای فعلی کتابخانه میگوید:« کتابخانه امامزاده فاقد نرمافزار ویژه کتابخانههاست و این، اصلیترین مشکل اين کتابخانه است.»
وی درباره تاريخ آخرين بهروز رسانی این کتابخانه میگوید:«در ماه مبارک رمضان حدود 300 جلد کتاب از سوی اداره اوقاف به اين مرکز اهدا شدند، ولی متاسفانه در سال جاری امکان خرید کتاب جدید از نمایشگاه کتاب را نداشتیم.»
وی در عینحال از کمبود فضای قفسه ها برای کتابهای تازه گلایه دارد.
صحن امامزاده صالح تاکنون خوابگاه ابدی بسیاری از مشاهیر ایران نیز بوده است و تا سال 1371 بنا بر آنچه در کتاب جغرافیای تاریخی شمیران آمده است،تا آن زمان بیش از 50 نفر از مشاهیر در این مکان آرمیده بودند. در سال 87 نیز «طاهره صفارزاده»، پژوهشگر شهیر قرآنی کشورمان و نیز در سال 89، شهید «دکتر مجید شهریاری» در این مکان مقدس به خاک سپرده شدند.
«سیدمحمد حسین فرزانمهر» معاون اجرایی آستان امامزاده صالح، در پاسخ به این سوال که آیا کتابخانه آستان آثار افراد مشهور را نیز دارد؟ میگوید: تاکنون دو اثر از خانم صفارزاده به نام هاي «حركت و ديروز» و «سفر پنجم»، به کتابخانه اهدا شدهاند، اما اثری از شهید استاد شهریاری در اختیار نداریم.
وی درباره شناساندن امامزاده صالح توسط کتابهای مرتبط میگوید:« پيشتر از اين، کتابچهها و بروشورهایی برای این هدف در نظر گرفته شده بودند. اکنون نيز کتابی در دست تالیف داریم که حاوی عناوینی مانند؛ زندگینامه حضرت، کرامات ایشان، تاریخچه بنای بقعه، محیط جغرافیایی شمیران و وضعیت کنونی بناست.»
در ضلع شرقی امامزاده صالح، از آبان ماه سال 1380 کتابفروشی«صالحیه» فعالیت ميكند که در ابتدا تنها به عرضه کتابهای مذهبی میپرداخت، اما امروزه باوجود عرضه سایر محصولات فرهنگی و مذهبی، جای مكتوبي براي شناساندن حضرت صالحابنالکاظم در آن خالی است.
دفتر امور فرهنگي امامزاده صالح از سال 1386 به انتشار ماهنامهاي به نام «صالح» ميپردازد كه در آخرين شماره آن( شماره 40) تلاش شده درباره نسب اين امامزاده از منابع و تذكرههاي قديمي اطلاعاتي به خواننده داده شود، اما با توجه به اين كه كرامات يك انسان بيشتر به شيوه زندگي او مربوط ميشود و نسب انسانها تنها ميتواند در بخش كوچكي از زندگي آنان تاثيرگذار باشد، شايسته است تدابيري صورت گيرد تا اين امامزاده باكرامت را علاوه برنسبشناسي دقيق، با روششناسي دقيق زندگي وي هم به مردم بشناسانيم.
امامزاده صالح را با سلامی مجدد ترک میکنم، با آرزوی آن روز كه با شناخت بهتر به زیارت ایشان بیایم.
نظر شما