به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین اختتامیه پنجمین دوره جایزه «کتاب سال شعر جوان» عصر دیروز (اول آذر) با حضور نامزدهای دریافت این جایزه، جمعی از شاعران، مسوولان فرهنگی و علاقه‌مندان شعر در تالار جلیل شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد.

در این مراسم چهره‌هایی چون شمس لنگرودی، محمدعلی بهمنی، عنایت سمیعی، علی باباچاهی، محمود معتقدی، اسماعیل امینی، هادی خورشاهیان، بهروز یاسمی، موسی بیدج، حمیدرضا شکارسری، مصطفی رحماندوست، مصطفی امیدی و زیبا اشراقی (همسر قیصر امین‌پور، شاعر فقید) حضور داشتند.

آیین اختتامیه با پخش سرود جمهوری اسلامی ایران و نمآهنگی از فعالیت‌های دفتر شعر جوان آغاز شد. در ادامه اسدی، مجری برنامه  به معرفي فعالیت‌های دفتر شعر جوان و چگونگی برپایی «جایزه کتاب سال شعر جوان» پرداخت.

در بخش دوم هفت نامزد دریافت این جایزه دو نمونه از اشعار خود را برای حاضران در جلسه قرائت کردند.

جواد زهتاب، منیره حسینی، پانته‌آ صفایی، علی عباس نژاد، هاجر فرهادی و حامد رحمتی، شاعرانی بودند، که به ترتیب در این بخش به شعرخوانی پرداختند. چمنکار، دیگر نامزد دریافت این جایزه که برای ادامه تحصیل در خارج از ایران به سر می‌برد، در این مراسم حاضر نبود و مادر او به نمایندگی از فرزندش دو شعر را از این شاعر قرائت کرد.

اجرای موسیقی از سوی گروه روستا برنامه بعدی این مراسم بود.

معرفی جریان‌های متفاوت شعر جوان 

در ادامه محمدرضا عبدالملکیان، شاعر و دبیر جایزه «کتاب سال شعر جوان» به ارایه گزارش این جایزه پرداخت و گفت: در این دوره 154 اثر به دبیرخانه جایزه رسید. از این تعداد 85 اثر در قالب شعر نو و 69 اثر در قالب شعر کلاسیک بودند. پس از بررسی و داوری مرحله نخست، 21 اثر به مرحله نیمه نهایی راه یافتند.

وی ادامه داد: از این تعداد 12 اثر در قالب شعر نو و 9 اثر در قالب شعر کلاسیک بود. همچنین 11 اثر از این آثار متعلق به شاعران زن و 9 اثر متعلق به شاعران مرد بود. در مرحله پایانی نیز از میان هفت نامزد دریافت جایزه، چهار اثر از مجموعه‌های شاعران زن و سه اثر از میان آثار شاعران مرد بود.

دبیر جایزه «کتاب سال شعر جوان» درباره هدف دفتر شعر جوان از برپایی این جایزه گفت: هدف ما پیش از آن که مبتنی بر معرفی یک یا دو اثر برگزیده باشد، متوجه آن است که شاعران برجسته و متفاوت جریان های شعر را به علاقه‌مندان این عرصه معرفی کنیم.

وی در ادامه خطاب به شاعران جوان توضیح داد: شاعران جوان باید به جشنواره‌ها و جایزه‌هایی از این دست به عنوان یک گذرگاه و نه منزلگاه نگاه کنند. اگر سرشت و سرنوشت شعر برای آن‌ها جدی است باید چشم‌اندازهایی جدی تر و سقف پروازهایی بلندتر را مدنظر داشته باشند.

وی افزود: تجربه شرکت در چنین جایزه‌هایی بد نیست، اما فراموش نکینم شعر با تمام مهربانی‌هایش، شاعر را با تمام وجود برای خودش می‌خواهد، بنابراین اگر شاعر در پی تریبون، جایزه و موقعیت‌های دیگر باشد، به طور حتم شعر با آن شاعر دوام نمی‌آورد.

عبدالملکیان در ادامه اشاره‌ای به حامیان جایزه «کتاب سال شعر جوان» داشت و تشریح کرد: این جایزه با حمایت ستاد برگزاری هفته کتاب، خانه هنرمندان ایران، معاونت فرهنگی وزارت ارشاد، معاونت اجتماعی-فرهنگی شهرداری تهران، شهرداری منطقه سه تهران، دفتر مطالعات، برنامه‌ریزی و کتابخوانی ارشاد، موسسه شهر کتاب و موسسه فرهنگی-‌هنری شهرداری تهران برگزار شده است.

وی درباره نوع برخی از حمایت‌ها از این جایزه افزود: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نظر دارد از هر عنوان از کتاب‌هایی که به مرحله نهایی این دوره از جایزه «کتاب سال شعر جوان» راه یافته اند، 500 نسخه را خریداری کند. همچنین آثاری بعدی این شاعران با حمایت ویژه‌ای از سوی وزارت ارشاد منتشر می‌شوند.

عبدالملکیان در پایان نیز از هیات داوران این دوره از جایزه یاد کرد و گفت: در این دوره از جایزه «کتاب سال شعر جوان»، محمدعلی بهمنی، شمس لنگرودی، فرزان سجودی، عنایت سمیعی و اسماعیل امینی به داوری آثار در دو بخش کلاسیک و نو پرداختند.

معیارهای داوری شعر جوان 

داوری بخش کلاسیک این جایزه بر عهده محمدعلی بهمنی و اسماعیل امینی بود. در بخشی از این مراسم بهمنی به قرائت بیانیه هیات داوران در بخش کلاسیک و بیان معیارهای داوری این جایزه پرداخت.

وی گفت: جسارت فراروی و نوآوری، تبعیت از پسندهای معمول در محافل شعری، گرایش شاعران جوان به تجربه‌های گوناگون در حوزه‌های مربوط به شعر، گسترش دایره واژگانی، تنوع موضوعی و نوآوری در مضامین از جمله معیارهای بررسی آثار در این جایزه بودند.

وی ادامه داد: همچنین در داوری کتاب‌های راه‌یافته به مرحله پایانی، مجموعه‌ای از برجستگی‌های شعر امروز، به ویژه خلاقیت، کشف، ژرف‌نگری و تعادل و توازن در نظام فکری اشعار مد نظر بود.

بهمنی در پایان یادآور شد: تمامی آثار راه یافته به مرحله پایانی، شاخصه‌های لازم شعر امروز را دارا هستند و هریک الگویی مناسب برای شعر جوان ما به حساب می‌آیند.

در ادامه معرفی برگزیده این بخش و اهدای جوایز به برگزیده و شایستگان تقدیر با حضور بهمنی، رحماندوست، محمود معتقدی، مصطفی امیدی و محمدرضا عبدالملکیان انجام شد.

«بر یادگار قمری همخون» سروده علی عباس نژاد اثر برگزیده بخش کلاسیک در پنجمین دوره جایزه کتاب سال شعر جوان بود.

شعر خوب پشتکار می خواهد
در بخش دیگر از شمس لنگرودی برای قرائت بیانیه داوران در بخش شعر نو دعوت شد.

وی در ابتدا با اشاره به فضای شعر جوان در سال‌های گذشته گفت: در سال‌های گذشته فضای شعر جوان چندان مناسب نبود و شاهد آثار شایسته و ارزشمندی در این حوزه نبودیم، اما خوشبختانه در حال حاضر شعر جوان جایگاه خوبی دارد.

این شاعر با تاکید بر اهمیت تمرکز و تداوم در شعر ادامه داد: تنها بخشی از شعر استعداد و بخش دیگر آن پشتکار است. بنابراین در شعر برنده شدن اهمیتی ندارد. امروزه شعر خوب گسترش ویژه‌ای یافته و امیدوارم شعر ما در سطح جهانی نیز مطرح شود.

وی به قرائت بیانیه داوران پرداخت و گفت: شعر جوان امروز ایران در سال‌های اخیر دوباره جایگاه خودش را باز یافته است. این ادعا و تصور از اقبال مجدد مخاطبان شعر به کتاب‌های منتشر شده نمایان است.

لنگرودی توضیح داد: نتیجه این امر نیز پیدایی دو جریان بزرگ در شعر نو را سبب می‌شود. یکی جریانی که به سادگی و دیگری جریانی که به پیچیدگی توجه دارد. جریان معطوف به سادگی با خطر غلتیدن در زبانی ارتباطی و گزارشی و جریان معطوف به پیچیدگی با خطر معماگویی روبرو است.

وی افزود: در سال‌های اخیر شاعران جوان به هر دو جریان وقوف یافته‌اند و هر دو جریان نیز مخاطبان خود را پیدا کرده است. فضای شعر در حال حاضر چندصدایی است و نشاط خود را از شنیده شدن صداهای متفاوت باز می‌یابد. هرچند گاهی برخی از مسایل سبب می‌شود بعضی از صداها شنیده نشوند.

این شاعر در پایان یادآور شد: با این توضیحات هیات داوران فضای شعری امروز را سرزنده و شورانگیز می‌داند.

در پایان این بخش برگزیده شعر نو و شایستگان تقدیر در این حوزه با حضور شمس لنگرودی، عنایت سمیعی، موسی بیدج، علی باباچاهی و محمدرضا عبدالملکیان معرفی شدند و جوایز خود را دریافت کردند. جایزه روجا چمنکار، شاعر مجموعه شعر «مردن به زبان مادری»، برگزیده این بخش، به مادر او اهدا شد.

باباچاهی نیز در سخنانی با تاکید بر این موضوع که شعر تکثرگرا است، گفت: از زمان نیما یوشیج تاکنون با نحله‌های شعری گوناگونی روبرو بوده‌ایم. بنابراین چندان نمی‌توان تقسیم بندی ساده و پیچیده را برای شعر ارایه کرد.

وی در پایان افزود: آن چه باید به یاد داشته باشیم این است که خود محوری را از خود دور کنیم. هدف من از بیان این مساله تلنگر زدن به ذهنیت‌هایی است که آمادگی پذیرش کلیشه‌ها را دارند.

جایزه پنجمین دوره «کتاب سال شعر جوان» برای نفرات شایسته تقدیر عبارت از لوح تقدیر، مبلغ 600 هزار تومان وجه نقد و 100 هزار تومان بن خرید کالا بود.

به نفرات نخست دو بخش کلاسیک و شعر نو نیز علاوه بر تندیس این دوره از جایزه و لوح تقدیر، مبلغ یک میلیون و 300 هزار تومان وجه نقد و 200 هزار تومان بن خرید کالا اهدا شد.

آیین اختتامیه پنجمین دوره جایزه «کتاب سال شعر جوان» (جایزه قیصر امین‌پور) عصر سه‌شنبه (اول آذر) از ساعت 16 و 30 دقيقه تا 20 و 15 دقیقه در تالار جلیل شهناز خانه هنرمندان برگزار شد.