به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست نقد و بررسی کتاب «عرفان عاشورایی» عصر دیروز (چهارشنبه، 21 دی) با حضور حجت‌الاسلام حسين روحانی‌نژاد، حجت‌الاسلام بهرام دلیر و حجت‌الاسلام محمدجواد رودگر، نویسنده کتاب، در سرای اهل قلم برگزار شد.
در آغاز این نشست، رودگر درباره نحوه شکل‌گیری و تالیف کتاب «عرفان عاشورایی» گفت: این کتاب را در اثر یک حالت معنوی و روحانی که در شب هفتم ماه محرم سال 88 بر من مستولی شد نوشتم؛ حالتی که مرا تحت تاثیر خود قرار داد و بهتر دانستم آنچه را در پی این حالت عرفانی به ذهن و دل می‌آید، به رشته تحریر درآورم و به جامعه اسلامی که جامعه اهل بیتی و ولایی است، عرضه کنم.
وی با اشاره به این‌که تاليفات دیگری نیز درباره امام حسین(ع) دارد كه آثار تحقيقي و پژوهشي‌اند، اظهار کرد: کتاب «عرفان عاشورایی» جنبه روحی و معنوی برجسته‌تری نسبت به سایر آثارم دارد و خاستگاه آن، یک جریان روحیِ باطنیِ معنوی است و در آن نخواسته‌ام با ادبیات علمی و گفتمان پژوهشی محض وارد بحث شوم، بلکه ادبیات و نامگذاری 72 بند (فصل) کتاب (با توجه به 72 شهيد كربلا) به تناسب اشراقات ذهنی و روحی پیش آمده رقم خورده است، اگرچه تمام تلاشم بر این بوده که از آموزه‌های حسینی در این کار بهره گيرم.
رودگر با اشاره به نام کتاب گفت: ترکیب «عرفان عاشورایی» ترکیب معناداری است، زیرا همه حقیقت عرفان و عرفان حقیقی در قیام اباعبدالله و در عاشورا متبلور شد. واژه‌های عرفان و عارف، معنایی آسمانی و ملکوتی دارند و از عارف انتظار می‌رود که پرتو اشراقات الهی بر وجود او تابیده باشد.
وی ادامه داد: عرفانی که در عاشورا رقم خورد، عرفانی جامع و کامل است و غیر از در بر داشتن حالات معنوی و روحانی، قرار گرفتن در بطن و متن جامعه، تعهدمندی و مسئولیت‌پذیری و عدالت اجتماعی، حتی به قیمت جان را به همراه داشت. کسانی که در عاشورا حضور داشتتند، همه حقیقت عرفان اسلامی و عرفان ناب محمدی را به منصه ظهور گذاشتند. انسان عارف عاشورایی در جبهه فضایل و رذایل، فضایل را غالب می‌کند و نقطه پایان عقل استعلا یافته، نقطه آغاز عرفان (به معنای شهود) است.
نویسنده «عرفان عاشورایی» با بیان این‌که «کربلاییان از یک سو از خرد ناب و از سوی دیگر، از شهود برخوردار بودند و بنابراین، باید گفت عرفان عاشورایی عرفان عقلی نیز هست» افزود: ما در جامعه‌ای قرار داریم که رهبر عارفی مانند امام خمینی(ره) داشته است که فضایی معنوی را در جامعه منتشر کرد و امروز نیز جامعه نیاز دارد وارد جرگه عرفان اصیل اسلامی شود که تجلی‌گاه کامل و جامع آن، در قیام امام حسین(ع) بروز و ظهور کرده است. از سوی دیگر، جامعه ما امروز از جریان‌هایی مانند نومعنویت‌گرایان و عرفان‌های بدلی رنج می‌برد که یکی از راه‌های نقد این عرفان‌ها این است که عرفان‌های صادق و صایب و کارآمد خود را با ادبیات نو به جامعه عرضه کنیم.
در ادامه این نشست حجت‌الاسلام حسین روحانی‌نژاد با اشاره به ویژگی‌های مثبت و محاسن کتاب «عرفان عاشورایی» گفت: این کتاب رستاخیز کلمات عاشورایی و رستاخیز کلمات عرفانی است و اگر این کتاب را «سلوک‌سروده نینوایی» بنامیم، گزاف نگفته‌ایم، زیرا اگرچه تاکنون سلوک‌سروده هایی درباره واقعه عاشورا داشته‌ایم اما سلوک‌سروده و تصنیفی که درخور سالکان باشد، نداشته یا کم داشته‌ایم. البته برخی افراد مانند «عمان سامانی» با نگاهی عرفانی به عاشورا، تصاویر تحرک‌بخش و تاثیرگذاری را از صحنه‌های عرفانی کربلا ترسیم کرده‌‌اند اما تا کنون کتابی که منازل سلوک را از نظر عرفانی و در قالب نثر تصنیف کند، نداشته‌ایم.
روحانی‌نژاد افزود: این کتاب تصنیف است نه تالیف يا تحقیق و از ذهن و ضمیر و جان نویسنده برون آمده و در حقیقت، لمعات انوار حسینی و تجلیات عرفانی حادثه عاشورا در ذهن، زبان و ضمیر نویسنده است. کتاب «عرفان عاشورایی» دل‌نوشته‌ای است که در حال اتصال با حادثه عاشورا و خود را در آن صحنه دیدن، پدید آمده و غلغله‌ای در ذهن و ضمیر و روح و روان و قلم نویسنده جاری ساخته است. مطالب این کتاب از سویدای دل محقق نشات گرفته و در حقیقت، اشک روح اوست که بر کاغذ نشسته است.
وی افزود: این کتاب نشان‌دهنده تسلط نویسنده بر کلمه‌های کلیدی و ادبیات عرفانی است. محتوای این کتاب متحرک و پویاست و رستاخیزی (مانند واقعه عاشورا) در کلمه‌های آن نمودار است و انسان با مطالعه آن احساس می‌کند نی‌ای است که به نیستان نینوا وصل شده است.
در ادامه این برنامه حجت‌الاسلام بهرام دلیر با اشاره به وجود نکات مثبت بسیاری در کتاب «عرفان عاشورایی» به بیان انتقادات خود از این اثر پرداخت و گفت: بهتر بود تمام مفاهیم کتاب، به دسته‌های مشخصی تقسیم شوند و در پایان یک نتیجه‌گیری کلی ارایه شود اما این کتاب ساختار طبقه‌بندی شده ندارد و مانند برخی کتاب‌هایی که درباره عرفان‌های نوظهور نوشته می‌شوند، با توضیح دادن تک تک مفاهیم پیش رفته است که البته این توضیحات، گاهی باید مفصل‌تر باشد.
دلیر اظهار کرد: کتاب باید قبل از آغاز فصول، در بخشی با عنوان «کلیات» تعریفی از عرفان ارایه می‌‌داد و در آن یادی از تقسیمات عرفان (نظری و عملی) می‌شد و پس از آن، تعریف‌ها و شاخصه‌ها به صورت اجمالی بیان می‌شد تا خواننده از ابتدا با رویکرد خاص عرفانی وارد کتاب شود.
وی اضافه کرد: در عرفان عملی بحث گسترده‌ای حول مفاهیم وجود دارد و برای هر مفهوم می‌توان معانی گسترده‌ای را در سطوح مبتدیان، متوسطان و منتهیان بیان کرد اما در این کتاب مفاهیم، بسیار اجمالی بیان شده‌اند، در حالی که برخی از آن‌ها مجالي چند صفحه‌ای برای توضیح می‌طلبد، به‌ویژه چون این کتاب را توده مردم نیز خواهند خواند (و نه فقط عرفا) توضیحات بیشتر درباره برخی مفاهیم لازم است. در عرفان عملی صد منزل هست که این صد منزل در عاشورا قابل پیگیری است و ضرورت دارد در این کتاب نیز این نگاه وجود داشته باشد.
دلیر ادامه داد: برخی آیه‌های قرآن یا عبارات و اصطلاحات تخصصی عرفانی نیاز به ترجمه و تفسیر یا پانویس دارند و لازم است در چاپ جدید، نویسنده به این موارد توجه بیشتری داشته باشد.
حجت‌الاسلام روحانی‌نژاد در ادامه این نشست به بیان برخی کاستی‌ها و نقاط ضعف کتاب «عرفان عاشورایی» پرداخت و گفت: این کتاب نیاز به یک ویرایش ادبی دارد، زیرا اگرچه نویسنده قلم خوبی دارد اما گاهی نام فصل‌ها و مطالب آن‌ها با هم تطابق ندارند. البته این کتاب ویراستاری می‌خواهد که با مصنف کتاب همگرا باشد و با اثر برخورد خشکی نداشته باشد، یعنی با ادبیات و عرفان عاشورایی آشنا باشد.
وی در ادامه با انتقاد از وجود برخی اغلاط نوشتاری (تایپی) به‌ویژه در بخش عربی و اصطلاحات عرفانی گفت: لازم است نویسنده، خارج از فضایی که این کتاب را نوشته است، بار دیگر آن را بازخواني کند. همچنین پیشنهادم به نویسنده این است که به جای استفاده از عنوان «بند» برای فصول، این بندها را به 100 منزل تبدیل کند و بر اساس منازلی که در عرفان مطرح است، ساختار دوباره‌ای به اثر دهد.
روحانی‌نژاد با اشاره به لزوم وجود بحث‌هایی درباره عرفان حضرت سجاد(ع) و زینب(س) در این کتاب یادآور شد: همچنین بهتر است تاثیر حرکت عرفانی عاشورا بر قیام ملت ایران به رهبری امام خمینی(ره) که در ایران و دنیا چرخشی به سوی عرفان ایجاد کرد، در کتاب بیان شود.
در پایان این نشست، نویسنده کتاب «عرفان عاشورایی» در پاسخ به نقدهای بیان شده درباره کتاب، با اشاره به این‌که این اثر، ساختار علمی و پژوهشی نداشته و صرفا بیانی از حالات بوده است، گفت: اگر قرار شد دفتر دومی از این کتاب حاصل شود، قطعا رویکردی علمی و ساختار دقیقی خواهد داشت. اغلاط ویراستاری را كه حاصل مطالعه نكردن اثر قبل از چاپ بوده‌اند، می‌پذیرم و در چاپ بعدی، ملاحظات بیشتری در این باره خواهم داشت.
پنجشنبه ۲۲ دی ۱۳۹۰ - ۱۱:۵۰
نظر شما