بررسی کتاب «واژهنامه شصت و هفت گویش ایرانی» در نشست امروز غرفه دیدار
«واژهنامه شصت و هفت گویش ایرانی» مقدمه تدوین اطلس گویششناسی است
نشست نقد و بررسی کتاب «واژهنامه شصت و هفت گویش ایرانی» تالیف مرحوم محمدصادق کیا، عصر امروز (جمعه، ۱۵اردیبهشت) در نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد. شرکتکنندگان در این نشست، این کتاب را مقدمهای برای تدوین اطلس گویششناسی ایران دانستند./
در ابتدای این نشست دکتر بهرامی به عنوان دبیر جلسه به معرفی کتاب واژهنامه «شصت و هفت گویش ایرانی» پرداخت و گفت: این کتاب با پیشگفتاری از دکتر ایراندخت همایون در تعریف گویششناسی، ضرورت گردآوری گویشهای ایرانی و همچنین توضیح درباره تحقیقات و نگارشهای دکتر کیا در این حوزه نوشته و سال گذشته توسط انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شده است.
بهرامی ادامه داد: مجموعه قابل توجهی از شصت و هفت گویش ایرانی که توسط دکتر کیا گردآوری شده بود، زیر نظر وی و توسط ایراندخت همایون در قالب این کتاب به چاپ رسیده است.
در ادامه دکتر رواقی پس از بیان سابقه آشنایی و همکاریهایش با مرحوم دکتر کیا اظهار کرد: یکی از مهمترین کاربردهای این کتاب، استفاده از آن در تصحیح متون است. بسیاری از گویشها در متون قدیمی کاربرد داشتهاند، اما کمتر مورد توجه محققان قرار گرفتهاند، زیرا گردآوری گویشها کار سختی است و دشواریش در این است که باید نسبت به واژههای گویشی شناخت داشته باشیم تا بتوانیم آنها را از متون استخراج کنیم.
وی ادامه داد: در فرهنگنویسی نیز میتوان استفادههای بسیاری از این کتاب و کتابهای دیگر با موضوع گویششناسی انجام داد، زیرا گویشها در فرهنگنویسی و شناخت زبان ملی ما نقش بسیار مهمی دارند. مرحوم کیا با توجه به امکانات ویژهای که در اختیار داشت به گویشهای مناطقی دست یافته که در زمان ما این امر میسر نیست. بنابراین چون گویشهای حوزههای غیر قابل دسترسی را بررسی کرده اثر ارزشمندی به جا گذاشته است.
در ادامه این نشست دکتر محمود جعفری دهقی، امکان آگاهی از تفاوت گویشهای مختلف زبان در کشورمان را یکی از دلایل اهمیت کتاب «واژهنامه شصت و هفت گویش ایرانی» دانست و گفت: با توجه به سیل واژگان غربی که وارد زبان ما شدهاند كه به دنبال معادلهایی برای آنها هستیم، این کتاب و کتابهای گویششناسی میتوانند کمک شایان توجهی به این مساله داشته باشند.
جعفری ادامه داد: در جهان معاصر دولتها هزینههای بسیاری را صرف زنده نگاه داشتن گویشهای کشور خود میکنند و مراکزی برای جلوگیری از نابودی این گویشها به راه میاندازند، زیرا گویشها از اهمیت بالایی برخوردارند و نشاندهنده افکار، فرهنگ و تمدن یک ملتند.
وی درباره تاثیر مرحوم دکتر کیا بر علم گویششناسی ایران گفت: او کسی بود که برای نخستین بار گویششناسی را به شیوه علمی رایج کرد. در حقیقت مرحوم دکتر کیا و مرحوم دکتر مقدم را به جرات میتوان پیشگامان گویششناسی علمی در ایران نامید.
جعفری در ادامه با اشاره به برخی از آثار ارزنده مرحوم کیا در حوزه گویششناسی و گردآوری گویشها اظهار کرد: او با تحقیقات و تالیفات خود برای نخستین بار مقدمات تهیه اطلس گویشها در ایران را فراهم کرد.
دکتر رواقی نیز تهیه کتاب «واژهنامه شصت و هفت گویش» را پایهای برای تدوین اطلس گویششناسی ایران دانست و افزود: البته این امر در صورتی ممکن است که بتوان با کمک کتابهای دیگر و تلفیق گویشهای مطرح شده در کتابهای دیگر با گویشهای بیان شده در کتاب دکتر کیا محتوای این را کامل کرد.
در ادامه این جلسه دکتر جعفری عنوان كرد: یکی از ارزشهای کار دکتر کیا در نگارش «واژهنامه شصت و هفت گویش» اجرای شیوههای علمی گویششناسی است. وی تقسیمات گویشی را مطرح کرد و تقسیمبندی گویشها را بر اساس شمال، جنوب، شرق و غرب انجام داد. بنابراین کتاب او را میتوان پیشگامی در انجام پژوهشهای این حوزه دانست.
وی افزود: البته به نظر میرسد باید نمایهای بر اساس حروف الفبا در پایان این کار آورده شود تا پژوهشگر بتواند به راحتی واژهای را که به دنبال آن است بیایبد.
بیست و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران از ۱۳ تا ۲۳ اردیبهشت در مصلای امام خمینی(ره) برپاست.
نظر شما