كتاب «عاشيقلار و نغمهلر» اثر جواد دربندي بهزودي از سوي انتشارات فروغ آزادي روانه بازار نشر خواهد شد.-
عاشق، در ميان تركان مقدس و دليل پاك جاني عاشق در ميان تركان اين است كه عاشق داراي مراتب عرفاني است. «دهده» بالاترين رتبهي عاشقي در تركان است مانند «دهده قورقود» و به مثابه «بابا»ي فارسيزبانان نظير «بابا طاهر عريان».
نويسنده در مقدمه کتاب نوشته است: «يكي از نمودهاي ادبيات فولكلوريك تركان، داستانهاست. عاشقها مهمترين وسيلهي انتقال سينه به سينهي آنها هستند و آنها نه مانند اساطيرالاولينِ روميان ستيزهكاهنده و درازآهنگ خدايان و نه چونان قصص خودخواهانهاي كه همهي موهبات جمعي تمدن انساني را به پادشاهان خود ببندند، بلكه همه لبريز از صميمت و صداقت، مبتني بر واقعيات و متكي بر حادثات است. اين داستانها بر محور عشق انساني و زميني ـ غنايي ميگردد اما همواره بستري براي معالم اخلاقي و معالي حماسي است.
موسيقي عاشقي علاوه بر اين كه دستمايهي موسيقي كلاسيك مقامي آذربايجان شده است، در يكصد سال گذشته توسط آهنگسازان كلاسيك تركمن، اوزبك، آناطولي، قارا قالپاق، اويغور و آذربايجان و به ويژه آذربايجان قفقاز نيز مورد توجه و استفاده قرار گرفته است.
گرچه كمابيش كليهي مردمان و گروههاي قومي جهان سازندگان و خوانندگاني دارند كه از ناداري نمونه با «عاشق»هاي ما مقايسه ميشوند، اما ما عاشقهاي تركان را با آن گروه سازندگان دورهگرد، ديگر ميپنداريم و اين تشبيه را ناروا ميانگاريم. حال، بيآن كه با توصيف تطبيقي هر دو، قلم بفرساييم و ورق بيالاييم، همين به تعريف عاشقهاي خودمان ميآييم.
جز ايران و تركان و غيرتركان ايران، ارمنيها و گرجيها نيز عاشق دارند كه يا عين عاشقهاي آذربايجان و در شمار عاشقهاي آذربايجاناند و يا به زبان و موسيقي خودشان ميسرايند.
عاشق در شمار خداوندان داعيهدار و راتبهخوار موسيقار نيست كه مهارتش گرهبند ريش و زلف يله باشد، كه هر چه هنرورزتر ريش بر طرف چهر درازتر. ني، ريش اينها بر ژرف دل پرمهر است.
عاشق به جاي آن كه حديث حرمان، رنج و شكنج، تب و تعب، فقر و مظلوميت و فرودستنشاندگي را از ديگران بشنود و آن شنودهها را به شعر و موسيقي درآورد، همواره طعم آن همه درد را در ذائقه مذمذه كرده، نه پينه مُهرِ پينهگون بر جبين كه مُهرِ پينه بر دستهايش دارد. سازش را با صدف و آينه آراسته است كه شرارِ شبكوبِ سينه و برق كينه با زرقِ رِزقرُبايان را بتاباند.
مختصات ريتميك موسيقي عاشقي با وزن اشعار مربوط است و تعداد هجاهاي شعر در مصاريع، سرنوشت ريتم را تعيين ميكند.
شعر معاصر آذربايجان قفقاز به پيروي از ادبيات عاشقي با وزن هجايي پايهريزي شده است اما متأسفانه سياستهاي شوروي، برافزودن اين شعر را موجب برچيدن شعر عروضي هزار ساله را قرباني اغتناء اين سياق كرد و امروزه شاعران آذربايجان قفقاز از سرودن و حتي از روخواني شعر عروضي عاجزاند.»
چاپ نخست جلد سوم کتاب «عاشيقلار و نغمه لر» با شمارگان 1000 نسخه، 296 صفحه و به بهاي 125 هزار ريال از سوي نشر فروغ آزادي تبريز روانه بازار کتاب خواهد شد.
نظر شما