رحمت‌الله فتاحي در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، درباره وضعيت نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي در ايران گفت: بيشتر از 20 سال است كه از طراحي نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي مي‌گذرد. كار با اين نرم‌افزارها در ايران با نرمافزار CDS ISIS آغاز شد كه يونسكو براي كشورهاي تحت پوشش خود ارايه مي‌داد.
وي ادامه داد: پس از آن در ايران با افزايش تمايل كتابخانه‌هاي عمومي براي رايانه‌اي كردن فهرست‌هاي كتابخانه‌اي، شركت‌هايي مانند نوسا و پارس آذرخش كار توليد نرمافزار كتابخانه‌اي را آغاز كردند و ويژگي‌ها و قابليت‌هاي بيشتري را به اين نرم‌افزارها افزودند.
اين استاد كتابداري گفت: اين دو نرمافزار كتابخانه‌اي اكنون موفق هستند و فاصله چنداني با استانداردهاي جهاني ندارند. پس از اين دو شركت نيز موسسات ديگري نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي توليد كردند. برخي از اين نرم‌افزارها سرنوشت خوبي نداشتند، چون طراحان آن‌ها به دنبال رشد و به‌روزرساني نبودند.
وي ادامه داد: برخي از نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي نيز رشد خوبي داشتند و اين به دليل استفاده از دانش كتابداران در اين محصولات بود. به هر سو وضعيت نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي در ايران مناسب است و در حوزه توليد نرمافزار كتابخانه ديجيتال نيز فعاليت‌هايي آغاز شده است كه بايد ادامه يابد.
فتاحي در پاسخ به اين سوال كه نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي چه فرصت‌هايي را پيش روي مراجعه‌كنندگان و كتابداران قرار مي‌دهد، گفت: كار نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي مديريت و سازماندهي اطلاعات است. تمام منابع موجود در كتابخانه‌ها اعم از كتاب، نشريه و نسخ خطي بايد در نرمافزار كتابخانه‌اي پياده‌سازي شوند تا قابليت جست‌وجو و بازيابي را داشته باشند.
وي تاكيد كرد: هرچه نرم‌افزاري كارآمدتر باشد سازماندهي، جست‌وجو و بازيابي اطلاعات در آن بهتر خواهد بود و نياز كاربران نيز برطرف مي‌شود. نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي افق جديدي به روي مخاطبان به لحاظ دسترسي به منابع بيشتر باز مي‌كنند.
عضو هيات علمي دانشگاه فردوسي مشهد با اشاره به خدمات ارزش افزوده نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي اضافه كرد: اين نرم‌افزارها موجب مي‌شوند تا كاربران در كمترين زمان بدون اتلاف وقت زياد به اطلاعات دست يابند.
فتاحي با بيان اين‌كه كتابداران نيز در اين زمينه دانش خوبي را كسب كرده‌اند، گفت: كتابداران دانش خود را در اختيار شركت‌هاي توليدكننده نرمافزار قرار دادند تا نرم‌افزارهاي بهتري توليد شود. از اين منظر كتابداران گاه همكار و مشاور و گاه استاد و آموزشگر براي شركت‌ها بودند.
اين مدرس كتابداري همچنين در بخش ديگري از سخنان خود درباره نقاط ضعف نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي تاكيد كرد: بهسازي تدريجي نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي با حالت آزمون و خطا صورت گرفته و بر اساس نتايج و برداشت‌هاي عملي و عيني نبوده است.
وي همچنين با انتقاد از ارتباط كم كتابداران با شركت‌هاي توليدكننده نرمافزار گفت: شركت‌ها با كتابداران ارتباط كمي داشتنند و در واقع به آن‌ها اعتماد نداشتند اما با افزايش دانش كتابداران ارتباط بهتري ميان اين دو شكل گرفت.
فتاحي همچنين با اشاره به نواقص فني نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي افزود: محيط رابط در نرم‌افزارها كه از طريق آن كاربران با پايگاه‌هاي اطلاعاتي ارتباط برقرار مي‌كنند داراي نواقصي است.
وي افزود: در نرم‌افزارهاي كتابخانه‌هاي از زبان و واژه‌هايي استفاده شده كه براي مخاطب، ناآشنا و به دور از ذهن است.
عضو هيات علمي دانشگاه فردوسي مشهد در بخش پاياني سخنانش بر تعامل بيشتر كتابداران با شركت‌ها تاكيد كرد و افزود: شركت‌ها در توليد نرم‌افزارهاي كتابخانه ديجيتال بايد از دانش كتابداران استفاده كنند، چراكه آن‌ها مي‌توانند تجربيات خارجي اين نرم‌افزارها را استخراج و بيان كنند.
وي اظهار كرد: اگرچه اكنون تعامل بين كتابداران و طراحان نرم‌افزاري بيشتر شده است اما با برگزاري كارگاه‌هاي آموزشي بايد تلاش كرد اين ارتباط قوي‌تر و منسجم‌تر شود.
جمعه ۱۹ خرداد ۱۳۹۱ - ۱۳:۰۷
نظر شما