زندگينامه
"غلامرضا سحاب" در فروردين 1327 در تهران به دنيا آمد.وي كه اصالتا تفرشي است، دوران ابتدايي و دبيرستان را در مدارس بوعلي و روزبه گذرانيد و مدرك ديپلم خود را در رشته ادبي اخذ كرد.
سحاب بعد از گذراندن دوران سربازي ازدواج كرد. وي در سال 1353 در رشته تاريخ در دانشگاه شهيد بهشتي پذيرفته و در سال 1357 موفق به اخذ مدرك كارشناسي در آن رشته شد.
غلامرضا سحاب در خانواده‌اي فرهنگي به دنيا آمده است، پدر بزرگ و پدرش هر دو اهل علم بودند. پدر بزرگ وي كه "استاد ابوالقاسم سحاب تفرشي" نام داشت در سال 1317 معاون كتابخانه ملي بود و بيش از هشتاد جلد كتاب با موضوعات مذهبي، تاريخي و فرهنگنامه نويسي از خود به جاي گذاشته است. ابوالقاسم سحاب( پدر بزرگ غلامرضا سحاب) در موضوعات «فرهنگ خاورشناسان»، «زندگي نامه سيدالشهدا(ع)»، «امام جعفر صادق(ع)»، «حضرت عسگري(ع)»، «تاريخ قرآن» و «تاريخ نقاشي در ايران» كار كرد و رييس دانشسراي مقدماتي تهران و يكي از دانشمندان بزرگ عصر خويش بود و در تمام روزنامه‌ها و مطبوعات آن زمان، چون مجله "نور دانش" و "شفق سرخ" و... مطلب مي‌نوشت. او همدوره دهخدا و محيط طباطبايي و... بود. وي همچنين جغرافياي كارپنتر را ترجمه كرده كه هم به صورت پاورقي در مطبوعات آن زمان به چاپ رسيد.
عباس سحاب (پدر غلامرضا سحاب) نيز كه پدر كارتوگرافي لقب گرفت در سال 1300ه.ش. به دنيا آمد و عاشق نقاشي و طراحي بود. نقوش و معماري بسيار زيبايي كه در مدرسه سپهسالار آن زمان وجود داشت و وي به دليل مشرف بودن محل تحصيلش- مدرسه علميه- به آنجا، تحت تاثير اين هنر قرار گرفت و بعدها اين تاثيرات در آثارش نيز نمودارشد.
وي در سيزده سالگي با راهنمايي معلم جغرافياي مدرسه علميه - استاد رهنما- و با تشويق ابوالقاسم سحاب (پدرش) اولين نقشه را ترسيم كرد كه نقشه فرانسه بود و اكنون هم موجود است. حدود هفتاد سال پيش از اين، عباس سحاب، همراه پدرش براي حروفچيني و تصحيح كتابها و تليفاتش به چاپخانه‌ها مي‌رفت و همين، اساس و پايه شكل‌گيري موسسه جغرافيايي و كارتوگرافي سحاب شد كه شهرت بين‌المللي نيز دارد. باتوجه به امكانات آن سالها، نقشه‌هايي كه آن زمان به دست عباس سحاب طراحي مي‌شد، با استفاده از قلم و مركب بود. اين نقشه‌ها به صورت اوزاليد تهيه و بادست رنگ آميزي مي‌شدند.
غلامرضا سحاب مي‌گويد: "اولين نقشه‌اي كه رنگ شد، در سال 1332 در چاپخانه مجلس بود." عباس سحاب براي انجام طراحي نقشه و تهيه آن مجبور به مسافرت‌هاي زيادي شد. وي نقشه‌هاي هوايي را نامگذاري و با وسايل بسيار محدود و ساده نقشه‌ها را تهيه مي‌كرد. با همه مشكلاتي كه وجود داشت، نقشه قسمت‌هاي سواحل شمالي ايران را ترسيم كرد. سحاب، در 20 سالگي بود كه نقشه گرگان و سپس نقشه منطقه سيستان و بلوچستان را تهيه كرد. وي در تهيه نقشه سبك خاصي داشت و آن‌ها را همراه با تصاوير مي‌كشيد؛ مانند كارتوگراف‌هاي قرن هفدهم؛ زيرا مي‌خواست مردم را با نقشه هاي جغرافيايي آشنا كند.
***
غلامرضا سحاب، به پرسش هاي ما درباره نقشه و موضوعات مرتبط با آن پاسخ هاي جامع وكاملي داد.
- زماني كه نقشه در ايران به وجـود آمد، كشورهاي ديگر چقدر در اين زمينه پيشرفت كرده بودند؟
متاسفانه ما، در دوره قاجار، لطمه هاي زيادي خورديم. در آن زمان كشورهاي ديگر خيلي از ما جلوتر بودند؛ زيرا آن‌ها براي تهيه نقشه انگيزه داشتند و اين انگيزه است كه هميشه انسان را وادار به انجام كاري مي‌كند. يكي از اين انگيزه‌ها شروع اكتشافات جغرافيايي از قرن پانزدهم،شناخت كشورها و آگاهي براي نفوذ و سلطه بر ساير ممالك ديگر بود. مثلا اسپانيايي‌ها و پرتغالي‌هاي با قدرتي كه در كشتيراني و دريا نوردي داشتند، سرزمين و جزاير را كشف مي‌كردند و براي اين كار، نياز به نقشه داشتند و اين مهم‌ترين انگيزه بود. در ايران تا قرن دهم (هـ .ق) كارتوگرافان مسلمان واقعا پيشرفت كرده بودند. مانند ابن حوقل ، خوارزمي ،ادريسي ،جيحاني و ديگران . حتي از نظر چاپ نقشه، اسنادي به دست آمده كه نشان مي‌دهد در 1450 ميلادي، كه گوتنبرگ چاپ را اختراع كرد، يعني بيش از 500 سال پيش- در دنيا نقشه‌هايي وجود داشته كه به چاپ مي‌رسيده و روي آن رنگ مي‌گذاشته اند.
- در آن زمان هم نقشه در دست همه مردم بود و همگان دسترسي آسان به آن داشتند؟
در دوران قاجار،بعداز تاسيس مدرسه دارالفنون، استاداني چون نجم الدوله(عبدالغفار)، قراچه داغي و عبدالرزاق خان بغايري نقشه هايي از ايران و تهران و قاره ها تهيه كرده بودند كه به روش چاپ سنگي، چاپ و در تعداد محدودي در دسترس اهل علم قرار مي گرفت. پدر من بدعت‌گذار كار، و كسي است كه نقشه را بين مردم برد. در سال هاي قبل از 1300شمسي ،انگليسي‌ها نقشه‌هايي را درباره ايران تهيه كرده بودند كه توسط ارتش براي ملاحظات نظامي به فارسي ترجمه شده بود و در سال 1314 سازمان جغرافيايي تاسيس شد.
در واقع، نقشه بعد از سال 1315 كه پدرم شروع به كار كرد بين مردم آمد و قبل از آن نقشه در انحصار دولت و ارتش و نظامي‌ها بود؛ مثل اداره جغرافياي ارتش، "اركان حرب" و... پدرم،ابتدا نقشه تهران و ايران و بعد نقشه‌هاي اروپا و آسيا و جاهاي ديگر را تهيه و به مدارس فرستاد و در دسترس علاقمندان قرار داد.
- قبل از به وجود آمدن نقشه چگونه مرزها را مي‌شناختند؟
اصول مرزها از هزاران سال پيش در تمام دنيا به دو صورت بوده يكي «خط الرأس» كوه‌ها و ديگري "خط القعر" رودخانه‌ها. اما چگونگي به وجود آمدن مرز كشورها به صورتي كه بشود برايشان شكلي در نظر گرفت ، اينگونه بود. سيم خاردار در آن وقت نبود. وقتي مستعمرات ايجاد شد ، خط‌هاي فرضي هم به وجود آمدند. مثلا اگر به نقشه ايالات متحده نگاه كنيد مي‌بينيد اغلب خط‌ها ، هندسي و صاف است. اما اساس و پايه مرزها براساس مرزهاي طبيعي هم هست. يكي از اشكالات ما اين است كه مرزبندي كشورها يا استان‌هاي داخلي براساس قوميت نيست بنابر بعضي دلايل ، برخي استان‌ها روستاهاي اطراف را از توابع خود اعلام مي‌كنند در حالي كه به منطقه آنان مربوط نمي‌شود.
- چرا مرزبندي‌ها بايد براساس قوميت‌ها باشد؟
زيرا اساس كار ما بر قوميت است. قومي كه در يك جايي ساكنند گسترده‌اند؛ اگر به اين‌ها در مقياس بزرگ‌تر نگاه كنيم منطقه‌اي كه ترك يا لرند بايد مبناي مرز باشند.
قوميت‌هاي مختلف داراي سنت‌ها و آداب و رسوم مختلف و ناهمگونند و بايد يك مرز مشترك داشته باشند.
- اگر مرزبندي‌ها براساس قوميت باشد، خطر خودمختاري آن‌ها به وجود نمي‌آيد؟
خير. در ايران كساني كه به هر دليلي و در هرجايي زندگي و براساس قوميت‌ها گسترش پيدا كرده‌اند، درپي امنيت‌اند و اين امنيت با استحكام بيشتر تحت لواي اسلام پيش آمده است: آنچه همه را ملزم به يكپارچگي مي‌كند، قوميت تنها نيست مهمتر از آن داشتن مذهب و ايدئولوژي مشترك است. ممكن است در بعضي كشورها مثل يوگسلاوي اين اتفاق درونشان بيفتد اما در ايران غير از مساله قوميت، مساله مذهب عامل مهم همبستگي است.
- چرا به اين رشته علاقه‌مند شديد؟
معمولا خانواده‌ها، با توجه به هنري كه داشته باشد، فرزندان را تحت تاثير خود قرار مي‌دهند. در خانواده ما، من هميشه همراه پدرم بودم چون عاشق نقشه بودم. پدرم نيز بسيار علاقه داشت كه ما به او كمك كنيم زيرا آن زمان سازمان يا نهادي نبود كه در اين امر كمك حال پدرم باشد. البته به تاريخ هم علاقه داشتم. اما در اصل، تخصص من سه رشته بود، گرافيك، چاپ و كارتوگرافي، كه در سومين رشته آثار زيادي هم دارم از جمله فعاليت‌هايم اين است كه گروهي را تعليم و از ابتداي كار قلم به دست آن‌ها دادم و ترسيم نقشه و بعد نامگذاري روي آن را به صورت عملي و نه فقط تئوري، به آن‌ها آموختم.
- از چه سالي شروع كرديد و به چه كارهايي پرداختيد؟
از 1340 شروع بكار كردم واز 1357 به بعد، 30 ساله بودم كه در 12 دانشجو داشتم و از بين آن‌ها 2 نفر كارشان بسيار خوب بود و تحت آموزش قرار گرفتند و هم‌اكنون هم مشغول به كارند. تعليمي كه به آن‌ها دادم، به صورت كار عملي بود و با آنچه به صورت تئوري خوانده بودند، بسيار تفاوت داشت. در سال 1357 نقشه ايران را به صورت برجسته‌نما كار كردم، اين نقشه با ابتدايي‌ترين وسايل تهيه شد كه در نمايشگاه‌هاي مختلف دنيا مورد تقدير قرار گرفت.
نقشه دوره هاي تاريخ ايران را با پدرم كار كردم. تمام فعاليت من از الفباي كار تا چاپ، بسيار پرزحمت و البته نتيجه بخش بود. كار ديگري كه آن هم در دنيا مورد توجه قرار گرفت، تهيه نقشه برجسته‌نماي آذربايجان بود كه در سال 1363 انجام شد و نيز نقشه تهران شمال را هم به صورت برجسته‌نما تهيه كردم.
- براي انجام كارهايتان بيشتر از چه منابعي استفاده مي‌كنيد؟
هر دوره فرق مي كند. در چند سال اخير كه دسترسي به ماهواره وجود دارد از آن استفاده مي‌كنيم، اما قبل از آن به صورت جسته و گريخته از ماهواره پاكستان و در زمان دفاع مقدس كه تحريم بوديم، از طريق تصاوير ماهواره‌اي كه از طرف استراليا يا جاهاي ديگر به ما مي‌رسيد، نيازمان تامين مي‌شد با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي تصوير اصفهان را تهيه كردم. در دوران دفاع مقدس، روي نقشه آبادان كار كردم كه در آن برهه زماني خاص بسيار مهم بود. به طور كلي منابعي كه وجود دارند چند دسته‌اند، زيرا نقشه‌ها از نظر موضوع چند گروهند. نقشه‌هاي آموزشي، موضوعي، منطقه‌اي، استاني، نقشه‌هاي شهري و... كه هر يك از اين‌ها كار خودش را انجام مي‌دهد و نياز به منبع خاص خودش را دارد. مثلا درباره تهيه نقشه شهري در سال 1362 زماني كه مي خواستم براي شهر قم نقشه‌اي تهيه كنيم، از آثار تاريخي عكس گرفتم و براي اين كه به صورت گرافيك انجام شود، به استاداني مثل استاد اصلان اسدي تحويل دادم. بعد، روي آن را نقطه‌گذاري كردم و بارگاه حضرت معصومه (س) و امامزاده‌هايي را كه در آن بود. به وسيله نقطه‌گذاري‌ها نشان دادم. نامگذاري آن كه تمام شد، تمام نقاطش را با علايم گرافيكي كه در دنيا متداول است مشخص و به نمايشگاه‌هاي مختلف فرستاد، به آلمان، ايتاليا، استراليا و مكزيك. بعضي از افرادي كه در آن نمايشگاه بودند از اين كه در زمان دفاع مقدس اين نقشه تهيه شده تعجب مي كردند و من به آن ها جواب دادم كه اگر چه كشور ما در حال جنگ است اما كسي كارش را رها نكرده و با هر تخصصي كه دارد، به آن پرداخته است. در نمايشگاهي كه در 1363 در استراليا برپا شد، كارهايي از كارتوگرافان بزرگ دنيا وجود داشت و نقشه‌هايي از پدرم را هم در آنجا به نمايش گذاشته بودند كه اين باعث افتخار من بود و همين طور نقشه برجسته نماي آذربايجان و نقشه قاره‌ها.
نقشه قاره ها را چگونه تهيه مي كنيد؟
نقشه هاي آسيا، آفريقا و اروپا را قبلا اروپاييان تهيه كرده‌اند و ما اين‌ها را عينا كارتوگرافي مي كنيم البته نه اين كه صرفا از همان‌ها استفاده شود، بلكه ترجمه و از ساير منابع نيز استفاده مي‌كنيم. فونوتيك را در نظر مي‌گيريم و به جاي اسامي رايج در كشورهاي اروپايي، اسامي اي كه در ايران رايج است را به كار مي بريم و مرزها را رنگ‌بندي مي‌كنيم و...
- اختلاف محاسبات نقشه‌اي شما و آنچه براي اولين بار از طريق ماهواره انجام شد، چقدر بود؟
قبل از استفاده از ماهواره- تصاويري كه مي‌گرفتند از طريق عكس هوايي بود. هر فريمي مثلا 20 كيلومتر بود كه كنار هم مي‌گذاشتند و نقشه محل را به دست مي‌آورند سرعت كار به اين صورت بود؛ عكس‌هايي را كه مي گرفتند، به وسيله يك دستگاه ديگر مي‌خواندند و بعد آن را آناليز مي‌كردند. اما ماهواره، هر 14 روز يك بار دور كره زمين مي گردد. تصاوير را مي‌گيرد و در طيف خودش ثبت مي كند. در اين طيفي كه وجود دارد تهران 10 سال پيش را هم دارد و آماده است. ماهواره‌ها با تصاوير هوايي خيلي متفاوت نبود. اما قبل از تهيه نقشه به وسيله تصاوير هوايي، اين كار به صورت مثلث بندي انجام مي‌شد. اصطلاحا در كار نقشه‌برداري سه نقطه را مثلث قرار مي دادند. عرض و ارتفاع سه كوه را در نظر مي‌گرفتند و روي كاغذ آن را شطرنجي و پياده و سپس روي آن نقطه‌گذاري مي كردند. بعد به وسيله قدم شمار و قطب‌نما و زاويه‌اي كه پيدا مي‌شد، خط مي‌كشيدند.
- زماني كه عكس‌هاي هوايي گرفته شدند چقدر بر نقشه‌هايي كه افراد خودشان با وسايل ابتدايي تهيه مي كردند منطبق بود؟
دقت عكس‌هاي هوايي در جزييات بيشتر بود. در تصاوير هوايي و ماهواره‌اي مرزبندي جغرافيايي معلوم نيست و به جز كوه و دريا و زمين چيزي مشخص نمي‌شود. بنابراين ما از تصاوير هوايي و ماهواره‌اي در مرزبندي جغرافيايي استفاده نمي كنيم. اما تصاوير هوايي و ماهواره‌اي در نقشه‌هاي شهري و استاني بسيار مفيد و دقيقند و جزييات را كاملا مشخص مي كنند مثل وجود جاده‌ها و خيابان‌هاي يك شهر. مرز يك قرارداد است مثلا اين طرف رود متعلق به يك كشور است و سمت ديگر آن متعلق به كشور ديگر. اما خيابان هاي داخل شهر به وسيله اين عكس‌ها مشخص مي‌شوند. در گذشته، براي اين كه مرزي را مشخص كنند، ميل يا سنگ مي‌كوبيدند و بروي آن شماره مي‌گذاشتند.
مسافت را اندازه‌گيري و مرزها را نشان مي دادند مثلا در ميل 953 بايد ژاندارمري قرار مي گرفت.
- در استفاده از منابع چقدر وسواس به خرج مي‌دهيد؟
اين موضوع بسيار مهم است، دقت نقشه‌ها روي مقياس آن‌هاست، مثلا روي يك نقشه، تمام روستاها كار مي‌شود كه در يك نقشه كوچك‌تر دقت بيشتري مي‌طلبد. گاهي روي نامگذاري نقشه بايد دقت كرد.
بنابراين اگر بخواهيم روي نقشه، فونوتيك و اسم صحيح روستايي را بگذاريم بايد منابع مختلفي را ببينيم. بعضي اسم‌ها مثل روستاي «حسن آباد» زياد است اما بعضي ديگر اينگونه نيست و به لحاظ تلفظ مشكل است. راهي كه براي حل اين مشكل پيدا كرده‌ام، به جز استفاده از كارهايي كه استادان بزرگ اين فن انجام داده‌اند، پرس‌وجو دقيق از افرادي است كه در آن محل زندگي مي‌كنند. همين كار را در نامگذاري نقشه كشورهاي خارجي انجام مي دهم. مثلا از فردي آلماني مي‌خواهم كلمه‌اي را كه روي نقشه به زبان آلماني است، تلفظ كند و با همان تلفظ روي نقشه مي‌نويسم. در كشور خودمان در مورد اسامي جاده‌ها، كوه‌ها، رودخانه ها و شهرها هم همين كار را مي‌كنم. البته بعضي از كلماتي كه به زبان و گويش محلي گفته مي‌شود را به زبان كتابت آن، در نقشه استفاده مي‌كنم. در طول 46 سال فعاليتم در اين حوزه، به اين نتيجه رسيده‌ام كه متعصبترين مردم براي شناخت روستاها و مكان‌هاي جغرافياي آباء و اجدادشان، مردم ايرانند و براي بسياري از موضوعات، نقشه مربوط به آن را، خواستارند و به طور خلاصه، مخاطبان ما نه خاص‌اند نه عام بلكه گروه‌هاي مختلف را تشكيل مي‌دهند. به همين دليل در استفاده از منابع بسيار حساسم.
- داشتن اطلاعات تاريخي چقدر در ايجاد و طرح نقشه موثر است؟
اين دو لازم و ملزوم هم هستند. بستر تاريخ، جغرافياست و عوامل جغرافيايي است كه باعث شكل‌گيري تاريخ مي‌شود. اين دو در حقيقت يكي هستند و هر دو اهميت دارند. هميشه در شرايط زمان و مكان هر دو پديده‌اي به وجود مي‌آيد. تاريخ زمان است و جغرافيا مكان. تصور رويدادهاي تاريخي در شرايط مكاني آن مقدور است.
- نقشه‌هايي كه طرح و تهيه مي‌كنيد سفارش جايي است يا بنا به خواست خودتان انجام مي‌دهيد؟
بعضي از نقشه‌ها را سفارش مي‌دهند مثلا در نقشه جهان نما، شركت كشتي ران از ما مي خواهد تا خطوط كشتي راني جمهوري اسلامي را در مسير هايي كه در اقيانوس ودريا مي پيمايد نشان دهيم. يا اين نقشه را به زبان انگليسي و فارسي تهيه ومسيرها را نقطه گذاري مي كنيم يا اين كه شهرداري نقشه شهري را مي‌خواهد كه براي توريست‌ها تهيه شود و ما آن را با اطلاعات خاصي كه او مي‌خواهد و لازم دارد طرح و تهيه مي‌كنيم. اما اگر سفارشي نداشته باشيم خودمان بنابر آنچه كه جامعه طلب مي‌كند نقشه را تهيه مي‌كنيم.
- آيا از كشورهاي ديگر هم سفارش نقشه مي‌گيريد؟
خير. از كشورهاي ديگر سفارشي نداريم. البته ما همان نقشه‌اي را چاپ مي كنيم كه آلمان تهيه و چاپ مي‌كند. اما به لحاظ بعضي از مسايل سياسي و موضع‌گيري‌هاي كشورهاي خارجي نسبت به ايران، به ما سفارش نقشه نمي دهند. مثلا، زماني ما خواستيم نقشه‌اي را براي عرب‌ها تهيه كنيم كه با كيفيت عالي و ارزان تر از كشورهاي اروپايي به دست آن‌ها مي‌رسيد، اما آن‌ها به اين جهت كه در نقشه «خليج فارس» به همان نام نوشته شده بود، از خريد آن سرباز زدند. البته بعد از هشت سال دفاع مقدس و به دليل ايجاد علاقه بيشتر مردم به مسافرت، تيراژ نقشه در داخل كشور خوب است و سفارش هم داريم.
- سفارش هايي كه انجام داده‌ايد چقدر مورد تاييد سازمان جغرافياي كشور است؟
ما چند سازمان دولتي داريم ، يكي سازمان جغرافياي نيروهاي مسلح ، ديگري، سازمان نقشه برداري كل كشور و... در طول اين سالها موسسه سحاب و سازمان نقشه‌برداري همزمان كار را شروع كرد. در بخش خصوصي هم موسسه سحاب و موسسه گيتاشناسي مشغول به كارند.
در تمام دنيا بخش‌هاي دولتي به عنوان سازمان مادر براي بخش خصوصي عمل مي‌كنند. مثلا بخش خصوصي هواپيما ندارد كه از روي شهرها عكس بگيرد و اين كار را بخش دولتي انجام و نتيجه را در اختيارش قرار مي دهد.
بنابراين تاييد آن‌ها مهم است زيرا ما جزو آن‌ها هستيم و آن‌ها هم ما را تاييد مي‌كنند، به همين دليل من در بخش دولتي هم به عنوان مشاور مشغول به كارم و تا مورد تاييد نباشم اين اتفاق نمي‌افتد. در حاشيه اين موضوع بايد به مطلبي اشاره كنم، در سال هاي اخير متوجه شده ام بسياري از نقشه‌هايي كه ما چاپ مي‌كنيم، بدون اطلاع ما به دست اشخاص ناشناس اسكن مي‌شود و كنترل آن كار مشكلي است. آن‌ها مورد تاييد ما نيستند و ما فقط نقشه‌هايي را تاييد مي‌كنيم كه امضاء خودمان روي آن باشد.
- به تصيح نقشه‌هايي كه ديگران تهيه مي‌كنند هم پرداخته‌ايد؟
بله، گاهي اوقات از وزارت كشور، وزارت راه و... براي ما نامه مي‌نويسند كه روي فلان نقشه تهيه شده اظهار نظر كنيم. من نقشه را بررسي كرده و اگر اشتباهي داشته باشد، تصحيح مي كنم. در اين باره بايد عرق و تعصب داشت. پدر من اگر در جايي نقشه‌اي را غلط مي‌ديد، متاثر مي شد، اما الآن اهميت آنچناني نمي‌دهند.
- اين تعصب را چگونه مي‌توان ايجاد كرد؟
بايد جوانان را با تعصب و حساس به مرزهاي جغرافيايي تربيت كرد. من جوانان را دوست دارم. جوانان ما آبديده‌اند و اين به دليل محروميت‌ها و سختي‌هايي است كه در دوران هشت سال دفاع مقدس يا بعد از آن اتفاق افتاده. جوانان ما مي‌توانند در دنيا اثرگذار باشند. جوانان ما باهوشند و با جوانان نازپروده كشورهاي اروپايي كه همه چيز را راحت به دست مي‌آورند قابل مقايسه نيستند؛ بسيار عالي كار مي‌كنند. نياز باعث رشد و بالندگي اين جوانان شده، بايد اين حس و حس تعصب را در آن‌ها بيشتر تقويت كرد.
- چقدر اصرار داريد فرزندانتان در رشته‌اي كه شما كار مي كنيد فعاليت كنند؟ خودشان بايد تصميم بگيرند ودر هر رشته‌اي دوست دارند تحصيل كنند، البته هر سه فرزندم در همين رشته مشغول به كار و به همين رشته علاقه‌مندند.
- به لحاظ كيفيت و قيمت، چقدر روي كارتان نظارت داريد؟
از سال 1384 مديريت موسسه سحاب را برادرم به عهده دارد. من در قيمت‌گذاري‌ها دخالتي ندارم و فقط بر كارها نظارت مي‌كنم. در اصل، كار من در شرايط فعلي مشاوره است. در حال حاضر با چند مركز كار مي كنم مثل دايره‌المعارف بزرگ اسلامي، كتابخانه ملي وبنياد ايران شناسي و به كارهاي تخصصي اين حرفه مشغولم. بنابراين زمان كافي براي كارهاي اجرايي ندارم و امور اداري را فرزندانم انجام مي‌دهند.
- براي تهيه نقشه چگونه نيازسنجي مي‌كنيد؟
از چند طريق، يكي اتفاقاتي كه در دنيا مي‌افتد. مثلا وجود سيل يا زلزله مردم را حساس مي‌كند و توقع دارند كه موسسات جغرافيايي نقشه آن مكان‌ها را در اختيارشان بگذارد. من به مطبوعات پيشنهاد مي‌كنم با موسسات جغرافيايي همكاري كنند و آرشيوي از همه چيز كه درباره آن خبر مي دهند، داشته باشند. اغلب نقشه‌هايي كه در مطبوعات است نقشه‌هايي اند كه از سايت‌هاي مختلف كپي شده و بعضي به زبان فارسي نيست. ما الان بايد نقشه‌هايي را داشته باشيم كه مردم نياز دارند. چه از نظر سياسي و چه از نظر عوارض طبيعي. بنابراين بعضي از اين نيازها نقشه‌هاي آني و فوري را مي‌طلبد. يك سري نيازها، نيازهاي دانشگاهي است يا مدرسه اي... كه مربوط مي‌شود به اطلاعات استاد و معلم مربوطه. اين نقشه‌ها آموزشي است. بعضي ديگر نقشه‌هايي است كه با توجه به تعداد مراجعه‌كنندگان مي‌شود نيازسنجي را انجام داد. برخي ديگر از نقشه‌ها با توجه به نوع سفرهاي افراد تهيه مي‌شود مثلا اگر كشور مالزي مسافر بيشتري دارد، نقشه مالزي بيشتر به چاپ خواهد رسيد. اين نياز، نياز توريستي است.
- اين نيازسنجي جوابگوي مردم است يا اين كه كمبودهايي را احساس مي كنيد؟
يكي از مشكلات ما موضوع پخش است. هم موضوع پخش كتاب و هم چيزهاي ديگر مثل نقشه. الان بسياري از شهرستان‌ها و روستاها نقشه هاي مختلفي از ايران ندارند. شبكه توزيع خوبي نداريم و نقشه در دسترس همه نيست.
- آيا دسترسي اينترنتي به نقشه وجود دارد؟
بله، الان نقشه تهران در گوشي‌هاي همراه وجود دارد. نقشه هاي مختلف ديگري هم هست كه در اينترنت موجود است كه البته در حال شكل‌گيري بهتري است.
- نقشه‌هايي كه شما تهيه مي‌كنيد بيشتر به صورت كتاب است يا پوستر يا مجله؟
من در اين مورد ابتكاري به خرج داده‌ام، جعبه‌اي درست كرده ام كه به عنوان يك مجموعه در كتابخانه قرار مي گيرد. زيرا اگر نقشه به صورت ورق باشد، خراب مي‌شود. به جز آن اطلس‌ها هستند كه انواع مختلفي دارند از جمله اطلس‌هاي كتابخانه‌اي، اطلس‌هاي توريستي يا مرجع كه راجع به جهان و ايران است. اطلس‌هاي خليج فارس، اطلس‌هاي كشورها، اطلس‌هاي جهاني، كتابهاي راهنما و انواع كم حجم و پرحجم آن و... در هر حال به هر صورتي كه تهيه و چاپ شود، اين اعتبار نقشه است كه بايد حفظ شود.
- براي آينده فكر و پروژه خاصي در نظر داريد؟
الان همه رو به شبكه‌هاي اينترنتي و ماهواره‌اي دارند، البته كتاب و كاغذ هميشه جايگاه خودش را دارد و با ما نزديكترند. اما دسترسي به سايت‌ها و اطلاعت ديجيتالي هم ارزان است و هم آسان. بسياري از كارها را مي‌شود به صورت ديجيتال انجام داد كه استفاده ازكاغذ و چاپ در آن مورد به نظر سخت مي‌آيد و ما ناگزيريم به اين جهت پيش برويم و نمي‌شود برخلاف آن گام برداشت. بنابراين در نظر دارم در اين زمينه هم كار كنم.
- ضريب خطا و اشتباه در نقشه‌ها چقدر است؟
ممكن است كه خطا پيش بيايد. ممكن است اسمي را روي نقشه با كمي فاصله حتي يك ميليمتر گذاشت كه همين باعث اشتباه و خطا مي‌شود. البته از ابتداي تهيه نقشه تا انتها چندين بار تصحيح مي‌شود. شايد 10 تا 20 بار پرينت يا كپي شود. اما در هر صورت ممكن است اشتباه هم پيش بيايد.
- تا به حال اشتباهي پيش آمده كه بخواهيد بعد از چاپ و انتشار آن نقشه را جمع‌آوري كنيد؟
جمع‌آوري نه، اما در ابتداي كار پيش آمده بود كه مجبور شديم نام كوه دماوند را به دليل چاپ نشدن روي نقشه با دست روي تعداد زيادي از آن بنويسيم.
-غير از تهيه نقشه كتاب هاي ديگر هم تاليف كرده‌ايد؟
كتا بي درباره شرح حال پدر بزرگم تاليف كرده‌ام به نام گوهر انديشه كه با همكاري محمدرضا زماني در سال 1378 تاليف و بعد از فوت پدرم شرح حال اورا نيز تهيه كردم. كتاب فرهنگ جغرافياي جهان راهم كار كرده‌ام.
- كتاب فرهنگ جغرافياي جهان شامل چه چيزهايي است؟
در آن كتاب تمام كشورهاي دنيا را شرح داده‌ام كه البته كاري گروهي است. در تهيه اطلاعات جغرافيايي، كار بايد گروهي انجام شود و شايد علت تفاوت اين كتاب ها با كتاب هاي ديگرهمين باشد كه چند مولف دارند. در اطلس جغرافيا به دليل قسمت‌هاي مختلفي كه در آن وجود دارد، بايد افراد مختلفي هم روي آن كار كنند. بسياري از اين تاليفات كارگروهي بوده و من آن را سرپرستي كرده‌ام اما بيشتر تلاشم روي تهيه نقشه است.
- چند ساعت در روز مطالعه مي‌كنيد؟
نمونه‌هايي از روزنامه‌ها، مجلات و كتاب‌هايي كه براي من فرستاده مي‌شوند، زياد است. در سال‌هاي اخير كتاب‌هايي را مي‌خوانم و هرجايي كه به نظرم نياز به توضيح باشد، در كنارش حاشيه مي‌نويسم. غير از منابع جغرافيايي و نقشه‌ها كه از سازمان هاو موسسات مختلف به دستم مي‌رسد؛ منابع تاريخ را هم بايد مطالعه كنم و روي آن اشراف داشته باشم و همچنين بر روي اسناد هم كار مي‌كنم. بنابراين ساعات زيادي را در روز مجبور به مطالعه هستم.
- از نظر شما چه عواملي در گسترش فرهنگ مطالعه و كتابخواني در جامعه موثر ند؟
اين كار سهل و ممتنع است. ما روش هاي مختلفي را در اين باره تجربه كرده‌ايم. حدود 45 سال پيش، انتشارات امير كبير، گلچيني از كتابها را با كتابخانه اش،300 تومان به صورت قسطي مي فروخت. زماني به فروش قسطي كتاب پرداختيم و كتاب هاي نفيس را خريدند كه هنوز بعد از 40 يا 50 سال آن كتابها موجوداست. زماني حراجي كتاب درست كردند. گاهي كيلويي فروختند. زماني وزارت ارشاد سوبسيد را در نظر گرفت و كاغذ را در اختيار چاپخانه گذاشت كه البته هيچ يك نتيجه‌اي را كه بايد داشته باشد، نداشت. اما يك روشي در گذشته وجود داشت كه به نظرم مفيد است. در سال 1342 در مدرسه ابوعلي سينا درس مي‌خواندم. استادم مي‌گفت بايد همه دانش‌آموزان عضو كتابخانه ملي باشند و تا زماني كه كارت عضويت را نداشتيم، نمي‌توانستيم در كلاس درس حضور پيدا كنيم. به نظر مي‌آيد اين روش قابل توجه است. خصوصا در اين زمان كه موجي پيدا شده براي خريد كتاب هاي گران قيمت. ديوان حافظ چاپ مي كنند و با قيمت‌هاي بالا به معرض فروش مي‌گذارند.
عده‌اي هم براي زيبايي كتابخانه آن را مي‌خرند و آن‌ها كه سرمايه كافي دارند، سراغ اين كتابهاي مي‌روند در حالي كه كساني كه اهل علم و دانش هستند، مطلبي را مي‌خواهند مطالعه كنند و سراغ كتاب هاي گران قيمت نمي‌روند. سرمايه‌اش را هم ندارند. بنابراين انتشاراتي سراغ چاپ كتاب هاي گراني مي‌رود كه خريداران سرمايه‌دار طالبند و اين باعث توليد كتاب هاي گرانقيمت مي‌شود. ما افراد بزرگي را داشته‌ايم كه كارهاي بزرگي هم در اين راستا انجام داده‌اند.
قسمتي از هزينه انتشارمجله ايران شهركه از 80 سال قبل چاپ مي شود را آقاي دكتر محمود حسابي مي پرداخت تا مجله ها به قيمت ارزانتري در اختيار علاقمندان قرار بگيرد. . يكي از روش هاي موثر اين است، كساني كه مي‌خواهند چيزي را وقف عام كنند هزينه‌اي را براي چاپ كتاب تخصيص دهند تا كتاب ارزان به دست مردم برسد. كتاب را ساده بگيرند نه تشريفاتي؛ اينكه كتاب ساده باشد و آسان و ارزان به دست مردم برسد، روش بسيار خوبي براي ترويج مطالعه است.مانند كتابهاي جيبي كه قبل از انقلاب به قيمت 25 ريال در كاغذ كاهي چاپ مي شدو در اختيار مردم قرار مي گرفت و آن ها اغلب، شاهكارهاي ادبيات ايران و جهان بودند كه حتي در چند مجلد چاپ مي شدند. مطلب ديگري كه بايد به آن اشاره كرد، غلط بودن سيستم آموزشي ماست. سيستم ترمي واحدي به درد ما نمي خورد. سيستم بايد استاد و شاگردي و حوزوي باشد. كتاب را براي كتاب بخواهد و براي يادگيري نه براي مدرك گرفتن.در نظر گرفتن گروه سني مخاطبان روش ديگري از راه‌هاي مفيد براي ايجاد و انگيزه كتابخواني در جامعه است پيشنهاد بعدي اين است، كساني كه كتاب مي خوانند، بقيه را هم براي خواندن كتاب تشويق كنند.
نبايد تنها خود فرد استفاده كند. در اين صورت مثل كتابخانه‌اي است كه حبسش كرده باشند. كتابخوان بايد ثمره داشته باشد وثمره عالم،انتشار علمش است. ديگر اين كه كتاب بايد مناسب نياز افراد باشد مثل كتابهاي روان‌شناسي، هنري، پزشكي و مذهبي كه هر قشري از جامعه بنابر آنچه نياز دارد كتاب در اختيارش قرار بگيرد. در سفري كه به مالزي داشتم،شاهد كتابفروشي‌هاي بسيار بزرگي بودم. بسياري از كتابهاي استاد مطهري ترجمه شده و در آنجا به فروش مي‌رسيد. دولت بايد هزينه كند و از كارشناسان دعوت كند تانياز جامعه را بشناسد.
- كار چاپ نقشه‌ها با خودتان است يا به انتشاراتي ديگر هم سفارش مي‌دهيد؟
خودمان چاپ مي‌كنيم. زيرا كار تهيه نقشه بسيار تخصصي است و نياز به دقت زياد دارد.
- خانواده چقدر به شما كمك مي‌كنند؟
هميشه كمك مي‌كنند و من هم هميشه دوستشان دارم و همه سعي و تلاشم را براي خانواده‌ام گذاشته ام.
- از كار زياد شما گله‌مند نيستند؟
هيچ وقت. اساس و پايه زندگيمان بر كار است. همسرم مي داند و پذيرفته است كه من هيچوقت بي‌كار نبوده و هيچ گاه تعطيلي نداشته‌ام. زيرا به ما ياد داده‌اند،هر روزي كه غذا مي‌خوري ، بايد كار كني. ما در روزهاي تعطيل هم با پدر كار مي‌كرديم و امروز فرزندانم،سهيل، اميد و نيما سحاب هم در اين رشته به كار مشغولند. همسرم نيز در كارهاي نوشتني و مرتب كردن آن‌ها كمك مي‌كند و من هميشه مديون صبر او هستم.
***
تحصيلات و آموزش
1- دستياري پدر- استاد عباس سحاب- پدر كارتوگرافي ايران از سال 1345 تا 1379
2- دانش آموخته دوره‌هاي تخصصي چاپ در موسسه ون شو مونيخ آلمان و چاپ افست تهران
3- گذراندن دوره تخصصي ليتوگرافي تحت نظر استاد موسيس كلانتر ياسن در تهران 1345 تا 1350
4- اخذ مدرك كارشناسي (ليسانس تاريخ) از دانشگاه شهيد بهشتي (ملي سابق) سال 1353- 1357
5- طراح و گرافيست پوستر و آثار هنري
6- كارشناس اسناد تاريخي و نقشه هاي قديمي- خط شناسي
سوابق كاري
1- كارشناس كارتوگرافي، مدير توليد، عضو هيات مديره، رييس هيات مديره و مدير عامل موسسه جغرافيايي و كارتوگرافي سحاب به تناوب از سال 1342 تا 1384
2- طراح و مجري طرح دوستداران جغرافيا در سال 1360
3- مدير عامل چاپخانه جغرافيايي سحاب از سال 1373 تا 1385
4- دبير بنياد فرهنگي سحاب از سال 1375 تاكنون
5- مدير عامل و نايب رييس انجمن تفرشي‌ها از سال 1373 تاكنون
6- مشاور سازمان ايرانگردي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي از سال 1371 تا 1372
7- عضو كميته مشورتي و پايه‌گذار نمايشگاه دايمي نقشه در مركز جغرافيايي تهران از سال 1375 تاكنون
8- مشاور بنياد ايران شناسي از سال 1379 تاكنون
9- مشاور مركز اسناد و تاريخ ديپلماسي وزارت امور خارجه از سال 1379
10- عضو هيات علمي گروه جغرافياي مركز گفت‌وگوي تمدن‌ها از سال 1378 تا 1380
11- مشاور كتابخانه ملي ايران از سال 1384
12- مشاور و عضو هيات علمي دانشنامه خليج فارس وابسته به دايره‌المعارف بزرگ اسلامي از سال 1386
13- مدير سالنامه و فرهنگ تفرش، فراهان و گركان از سال 1373 تاكنون
همكاري و شركت در نمايشگاه‌هاي جغرافياي در داخل كشور
1- همكاري در برگزاري اولين نمايشگاه نقشه‌هاي جغرافيايي، دانشسراي تهران 1339
2- همكاري در برگزاري اولين نمايشگاه نقشه‌هاي جغرافيايي ايران و جهان- دانشگاه تهران 1341
3- همكاري در برگزاري اولين نمايشگاه نقشه‌هاي جغرافيايي ايران و جهان- دانشگاه ملي (شهيد بهشتي) 1351
4- همكاري در برگزاري اولين نمايشگاه نقشه‌هاي خليج فارس- دفتر مطالعات سياسي وزارت امور خارجه 1383
5- همكاري در برگزاري اولين نمايشگاه نقشه هاي قديمي موزه رضا عباسي 1383
6- همكاري در برگزاري اولين نمايشگاه كتاب و ساير نمايشگاه‌ها به مناسبت‌هاي مختلف در تهران و شهرستان‌ها
شركت در كنفرانس‌هاي بين‌المللي
1- شركت در كنفرانس بين‌المللي كارتوگرافي I.C.I در شهر پرت استراليا در سال 1363 و ارايه نقشه‌هاي ايران و نقشه برجسته نماي آذربايجان كه مورد تقدير و توجه قرار گرفت.
2- شركت در نمايشگاه هنر اسلامي در كوالالامپور- مالزي 1985
3- شركت در كنفرانس جهاني كارتوگرافي در وين- اتريش 1989- از طرف وزارت علوم .
4- شركت در كنفرانس روابط ايران و اسپانيا و سخنراني در دفتر مطالعات سياسي وزارت امور خارجه در سال 1383.
5-شركت در كنفرانس روابط ايران و پرتغال و سخنراني در دفتر مطالعات سياسي وزارت امور خارجه در سال1384.
مسافرت‌هاي علمي خارج از كشور
1- مراجعه به كتابخانه‌هاي اسپانيا در سال 1358 براي اسناد تاريخي خليج فارس و هنر اسلامي
2- مراجعه به كتابخانه‌هاي استانبول، در سال 1372- 1378 براي يافتن اسناد مربوط به نقشه‌هاي قديمي ايران و خليج فارس
3- مراجعه به كتابخانه‌هاي سنگاپور و گالري‌هاي مختلف براي يافتن نقشه‌هاي قديمي ايران .
4- مراجعه به كتابخانه‌هاي مالزي، چين و شانگهاي، پكن براي يافتن نقشه و كتابهاي مربوط به ايران- 1383
همكاري در تهيه فيلم مستند با سيماي جمهوري اسلامي ايران
1- تدوين فيلم تاريخ كارتوگرافي در سال 83 با شبكه چهار- متن فيلم و منابع آن به زبان انگليسي از شبكه جام‌جم پخش شد.
2- متن فيلم جغرافياي عشق- شرح زندگي استاد عباس سحاب پدر كارتوگراف ايران
3- همكاري با آقاي مشيري كارگردان فيلم در مورد فيلم «آخرين باران سال»، شرح زندگي دكتر محمدحسن گنجي.
4- همكاري با آقاي مشيري كارگردان فيلم زندگي «دكتر عبدالكريم قريب‌گركاني»
كارهايي منتشره -نقشه، كتاب، اطلس به صورت طراحي، سرپرستي و نظارت در كار
الف- طراحي، سرپرستي، نظارت
1- اولين نقشه برجسته نماي جمهوري اسلامي ايران (طراحي و ابتكار) در سال 1357 به مقياس 1.800.000 :1 به قطع 120*100 به متن فارسي و انگليسي و چاپ آن در آلمان روي پلاستيك.
2- طراحي -سرپرستي، نظارت و چاپ اولين نقشه برجسته نماي تهران شمال در سال 1362 به مقياس 250.000 :1 به قطع 90*60 به متن فارسي
3- طراحي - سرپرستي، نظارت و چاپ اولين نقشه برجسته نماي آذربايجان (شمال غربي ايران) به مقياس 500.000 :1 به قطع 100*130 ساتيمتر
كارهاي گروهي
تحت سرپرستي و نظارت و چاپ:
الف: دوره نقشه‌هاي برجسته نماي طبيعي قاره‌هاي سحاب ون شو
شامل نقشه‌هاي قاره آسيا، اروپا، آفريقا، امريكاي شمالي، امريكاي جنوبي، اقيانوسيه، جهان نما به اندازه‌هاي 140*100 -70*100 كه به متن فارسي برگردانده شده. اين نقشه‌ها قبل از آن در آلمان چاپ مي‌شد و بعد از گرفتن امتياز فيلم‌هاي برجسته‌نماي آن، تمام كارها در سال‌هاي 1365 تا 1375 در ايران در موسسه جغرافيايي سحاب انجام گرفته است.
ب: دوره نقشه‌هاي سياسي قاره‌هاي جهان
شامل نقشه‌هاي قاره آسيا، اروپا، افريقا، امريكا شمالي، امريكاي جنوبي، اقيانوسيه و جهان‌نما به اندازه‌هاي 140*100 و 70*100 با متن فارسي ونقشه هاي جهان نما با متن انگليسي. تمامي كارهاي اين مجموعه در ايران تحت نظارت، طراحي و سرپرستي ايران از سال 1374 تا 78 در موسسه جغرافيايي سحاب انجام گرفته است.
ج: نقشه تهران، با متن انگليسي و فارسي به صورت جداگانه به قطع 90*60 سانتيمتر- 1355
نقشه تهران و اطراف، با متن انگليسي و فارسي به صورت جداگانه به قطع 90*60 سانتيمتر- 1356
نقشه استان‌هاي كرمانشاه، همدان و غرب ايران، همراه با درج مطالب و آثار تاريخي- 1357
نقشه استان زنجان، نقشه شهر زنجان، نقشه شاهرود و استان سمنان- 1358
نقشه شهر آبادان 1357
نقشه‌هاي ايران و تقسيمات كشوري به ابعاد مختلف از سال 1353 تا 1383.
نقشه مرز ايران و عراق- 1363 در قطع 70*100
د: طراحي، سرپرستي، نظارت بر:
نقشه شهر قم در سال 1362 با آثار تاريخي و طراحي جديد
نقشه شهر شيراز در سال 1363 با آثار تاريخي و طراحي جديد
نقشه شهر اصفهان در سال 1368 و 1370 با آثار تاريخي و طراحي جديد
نقشه تهران منطقه‌اي در سال 1370 به قطع 140*100
نقشه منطقه‌اي تهران 70*100
نقشه گردشگري تهران در سال 1382 به سفارش فرودگاه امام خميني(ره)
نقشه گردشگري ايران 1383
نقشه گردشگري تهران به مشخصات و آثار تاريخي به سفارش وزارت ارشاد، سال 1370
هـ: نقشه جهان‌نما با متن فارسي به قطع 70*100 و 140*100 به سبك جديد مشابه نقشه‌هاي جهاني
كارهاي منتشره نقشه كتاب، اطلس به صورت طراحي، سرپرستي و نظارت در كار
1- نظارت و طراحي بر اجراي نمودار تاريخي ايران و جهان، نگاهي تطبيقي به رويدادهاي تاريخي و تمدن اقوام از آغاز تاكنون به قطع 200*140 سانتيمتر، تاليف استاد علي اكبر محموديان 1365
2- همكاري با پدر- استاد عباس سحاب- در تهيه پيش‌نويس و چاپ دوره نقشه‌هاي تاريخي ايران از زمان هخامنشيان تا زنديه در طول 27 سال (1378-1351) شامل 16 قطعه نقشه كه قطع هر يك 70*100 سانتيمتر است.
كار گروهي
همكاري در تدوين، تهيه نقشه‌ها و تنظيم آثار زير
1- فرهنگ جغرافيايي جهان براي اولين بار در سال 1357 همراه با 120 نقشه كشورهاي جهان
2- اطلس ايران و جهان به قطع جيبي به متن فارسي و انگليسي
3- اطلس عمومي ايران و جهان
4- اطلس خليج فارس چاپ‌هاي متعدد- جلد اول 1350- جلد دوم 1355و جلد سوم 1373
5- اطلس خط، طراحي و جمع‌آوري خطوط و همكاري با پدر- استاد عباس سحاب- در تنظيم اطلس خط كه يكي از مجلدات چهارده قرن هنر اسلامي است- چاپ 1383
6- اطلس فولاد مباركه، اطلس كاربري و پوشش اراضي
7- اطلس كاربري و پوشش اراضي كشاورزي استان گيلان و مازندران، سفارش وزارت كشاورزي
8- اطلس كاربري و پوشش اراضي كشاورزي استان اصفهان، سفارش وزارت كشاورزي
چاپ و طراحي
چاپ نسخه برابر اصل نقشه‌هاي قديمي به شرح زير و تنظيم و ارايه آن براي اولين بار در ايران
1- نقشه تهران در زمان ناصرالدين شاه، به قطع 120*120 - ترسيم استاد عبدالغفار نجم‌الدوله- 1328 قمري (1910 ميلادي) چاپ 1363
2- نقشه دارالسلطنه اصفهان- ترسيم سيدرضا خان در سال 1302 شمسي- 1923 ميلادي.
3- نقشه دارالسلطه تبريز- ترسيم محمدرضا قراچه داغي- 1297 قمري (1879 ميلادي)
4- نقشه ايالت فارس- ترسيم حاج ميرزا حسن حسيني فسايي 1313 قمري (1895 ميلادي)
5- نقشه تهران و اطراف (زمان احمدشاه)- ترسيم استاد عبدالزراق بغايري- (1328 قمري (1910 ميلادي)
6- نقشه استان اصفهان- ترسيم استاد عباس سحاب- 1332 شمسي (1953 ميلادي)
چاپ تصاوير ماهواره‌اي
چاپ تصاوير ماهواره‌اي ايران - متن فارسي و انگليسي- 70*100 - سال1380
براي اولين بار در ايران، شهر اصفهان - 70*50 - سال1382
منطقه شمال خليج فارس و آبادان- 70*50- سال 1381
شهر تهران- 90*60 - سال 1382
خليج فارس، فارسي و انگليسي- 70*100 - سال 1382
طراحي و چاپ آثار زير كه هم رديف بهترين كارهاي كارتوگرافي جهان تنظيم و اجرا شده‌اند
1- نقشه كشور قبرس به قطع 70*50، سال 1382 با متن فارسي و انگليسي
2- نقشه كشور آلمان به قطع 70*100، سال 1384 با متن فارسي
3- نقشه كشور افغانستان به قطع 70*100، سال 1384، با متن فارسي و انگليسي
كتاب گوهر انديشه
شرح حال استاد ابوالقاسم سحاب تفرشي، كار مشترك اينجانب و آقاي محمدرضا زماني در مزاري- 1378
كتاب جغرافياي عشق
شرح حال استاد عباس سحاب به نام جغرافياي عشق كار شركت اينجانب و آقاي محمدرضا زماني در مزاري- 1378
كتاب سالنامه تفرش
جمع‌آوري اطلاعات، طراحي، تنظيم و چاپ سالنامه يا فرهنگ تفرش و آشتيان - فراهان از سال 1373 تاكنون به مدت 14 سال
نقشه «ايران در سال 1724»
چاپ نقشه ايران به قطع 60*50 مربوط به سال 1137 قمري زمان شاه سلطان حسين براي دايره‌المعارف بزرگ اسلامي براي انتشار و توزيع آن در سراسر جهان به خاطر نام خليج فارس
چهارشنبه ۱۹ دی ۱۳۸۶ - ۱۶:۴۶
نظر شما