به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، حسین یاوری، استاد دانشگاه و پژوهشگر هنرهای سنتی در این مراسم گفت: امروزه هنرمندان هنرهای سنتی با وجود بازار نامناسب و شرایط بد اقتصادی کماکان  به وظیفه خود عاشقانه عمل می‌کنند.
 
وی افزود: در زمان حکومت پادشاهان صفوی، کتابخانه سلطنتی مسوول دریافت درخواست‌ها و سفارش‌های هنرهای دستی و سنتی ایران، از دیگر کشورها بود و در انجام وظایف خود موفق عمل می‌کرد، اما امروزه توجه چندانی به صادرات مناسب صنایع دستی و هنرهای سنتی نمی‌شود. همچنین ایران از نظر جهانگردی در بین 150 کشور جهان رتبه 114 را دارد. 

یاوری در ادامه با اشاره به این‌ که در کشور ما از نظر صنایع دستی و همین‌طور صنعت توریسم مدام فرصت‌سوزی می‌شود، گفت: ما نسبت به اقتصاد این عرصه‌ها کاملا بی‌توجه هستیم و این مساله آسیب بسیار بزرگی برای ما به همراه دارد. ضروری است که برای حضور در حوزه‌های جهانی صنایع دستی، برنامه‌ریزی جهانی داشته باشیم. 

سخنران بعدی مراسم آغازین این همایش حسن بلخاری، عضو هیات علمی دانشگاه تهران بود که برای حاضران دقایقی در مورد مبانی حکمی هنرهای دستی صحبت کرد. 

بلخاری گفت: ما امروزه از نقش هنرهای دستی و سنتی در مقوله فرهنگ‌سازی غافل هستیم و همین مساله فرهنگ ما را به سمت نابودی می‌برد. 

وی افزود: برای دولتمردان و مسوولان اهمیت این هنرها مشخص نیست، بنابراین ضرورت دارد که این مقوله برای آنان تبیین شود، بنابراین من در این مجال به بیان مفهوم سنت در هنرهای سنتی خواهم پرداخت؛ چرا که وجه اصلی هنرهای سنتی در ادراک حقیقی ماهیت سنت نهفته است.
 
این استاد دانشگاه تهران در ادامه با اشاره به عدم تئوری‌پردازی در هنرهای سنتی ایرانی، گفت: هنرهای سنتی ایران با همه عظمت و اهمیت این هنر در طول تاریخ نظریه‌پرداز و تئوریسین نداشته‌اند. از قرن هفت هجری به بعد کتاب‌های گلستان هنر صرفا به تاریخ‌نویسی و نقل احوالات هنرمندان پرداخته‌اند و این درست در مقابل غرب است که در آن‌جا اندیشمندان مدام به بحث درباره ماهیت انواع هنرها پرداخته‌اند. 

بلخاری گفت: یکی از دلایل مهم عدم دریافت امروز ما از هنرهای سنتی فقدان مباحث حکمی و نظریه‌پردازی هنری است. هنرمندان قدیمی پیش‌تر کسی را به عنوان شاگرد انتخاب و دانش خود را سینه به سینه به آن‌ها منتقل می‌کردند، اما حکیم و اندیشمندی که روی هنرهای سنتی تامل کند و مبانی آن را استخراج کند، کمتر در تاریخ داشته‌ایم. 

بلخاری در ادامه با بیان این‌که نظریه‌پردازی عامل تثبیت هنرها در طول تاریخ و انتقال آن به دنیای جدید است، گفت: بسیار ضرورت دارد که درباره ماهیت هنرهای سنتی، چیستی این هنرها که تابلوی فرهنگ ایرانی است، کار شود تا بتوانیم از آن‌چه که داریم، نگهداری کنیم. 

بلخاری گفت: نظریه‌پردازی درباره هنرهای سنتی، در این 50 سال اخیر غالبا توسط سنت‌گرایان که عموما ایرانی نیستند، صورت گرفته است که از میان آن‌ها می‌توان به «شوآن، بورکهارت، کربن، گنون و مارتین لینگز» اشاره کرد. این اندیشمندان عموما مسلمان شدند و یکی از دلایل گرایش آنان به اسلام هنرهای سنتی ایرانی، اسلامی به ویژه معماری بوده است. حتی یکی از اندیشمندان اروپایی معتقد است که برای رسیدن به حقیقت اسلام باید به معماری ایرانی رجوع کرد. 

نویسنده کتاب «فلسفه هنر اسلامی» در ادامه به تعریف سنت از دیدگاه سنت‌گرایان پرداخت و گفت: اغلب سنت‌گرایان بر یک تعریف از سنت به اجماع رسیده‌اند و آن این است که سنت امری الزاما وحیانی، قابل استمرار، قابل اثبات و از امور مجسم است. 

وی افزود: تعریف سنت‌گرایان از مقوله سنت چهار صفت دارد؛ نخست این‌که وحیانی است، یعنی سنت زاییده اندیشه در حال گذار و تغییر و تحول انسان نیست. منظور از وحی ایده و اندیشه‌ای است که ریشه در اسلام داشته و یک بینش ازلی است و دیگر آن‌که سنت در عالم تعطیل نشده و استمرار دارد. 

بلخاری گفت: صفت سوم این است که سنت قابل اثبات و تحقق است. هیچ دوره‌ای مانع جریان سنت نیست و این مقوله فقط با یک شرط متحقق می‌شود و آن خلوص است. بر این اساس، هنرمندان هنرهای سنتی، خود را کاشف هنرها می‌دانند و نه خالق یا آفریننده آن، به همین دلیل زیبایی جزو ملزومات هنرهای سنتی است. صفت چهارم این است که سنت در جلوه‌های مختلف تجسم می‌یابد. 

بلخاری در پایان از وضعیت کنونی هنرهای سنتی و عدم تخصیص امکانات لازم به هنرمندان و استادان این هنرها انتقاد کرد.

همایش «چالش‌ها و رهیافت‌های هنرهای سنتی» بعدازظهر دیروز، چهارشنبه 31 خرداد، از ساعت 14 و 30 دقیقه تا 19 در تالار استاد فریدون ناصری خانه هنرمندان برگزار شد. 

این همایش دو بخش داشت. بخش نخست با سخنرانی حسین یاوری، حسن بلخاری و میزگرد تخصصی چالش‌ها و رهیافت‌های هنرهای سنتی با حضور عبدالمجید شریف‌زاده و تنی چند از هنرمندان پیشکسوت هنرهای سنتی ایران همراه بود.