به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نخستین همایش کتابخانه 2.0 با عنوان «ثنا راهی به سوی کتابخانه» از ساعت  8 و 30 دقیقه صبح امروز،چهارشنبه، 28 تیرماه، با سخنرانی دکتر فاخته منصوبی، دکتر مظفر چشمه‌‌سهرابی، دکتر مهدی علیپور حافظی، دکتر فرامرز هندسی، مهندس روح‌الله صباغ‌زاده، مهندس میثم فریور، محمد دکامئی و دکتر محمدجواد امیدی در تالار دکتر شریعتی کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد برگزار شد و تا حدود ساعت 14 ادامه داشت.

در ابتدای این همایش منصوبی، مدیرعامل شرکت مهندسی ارتباطات پیام مشرق، درباره مسوولیت‌های نهاد عمومی کتابخانه‌های کشور سخن گفت و در توضیح سامانه «پیام» عنوان کرد: این نرم‌افزار نخستین بار در کتابخانه مرکزی تبریز اجرایی شد و تاکنون 14 استان تحت پوشش آن قرار گرفته‌اند و تا سه ماه آینده همه استان‌ها به آن مجهز می‌شوند.

دکتر چشمه‌سهرابی، دبیر این همایش، در ادامه اندکی درباره اهداف این همایش سخن گفت.

چشمه‌سهرابی درباره مهمترین ویژگی‌های کتابخانه 2.0 توضیحاتی داد و افزود: امانت بین کتابخانه‌ای یکی از مهمترین امکاناتی است که کتابخانه 2.0 به کاربر ارایه می‌دهند. در این روش تمام اعضا می‌توانند کتاب‌های موجود در سایر کتابخانه‌ها را هم به امانت بگیرند. 

به گفته چشمه‌سهرابی تاکنون کتاب‌ها و مقاله‌هایی زیادی درباره کتابخانه 2.0 نوشته شده است. وی اضافه کرد: در اكنون تلاش‌ها بر این است که کتابخانه 1.0 را به کتابخانه 2.0 متصل کنیم. در کتابخانه 2.0 آن‌چه اهمیت می‌یابد انتظارات کاربران است؛ زیرا در بسیاری از مواقع، کاربران بیش از کتابدار از فناوری‌های نوین مطلع‌اند و باید بکوشیم که کتابداران هم اطلاعات خود را هم راستا با آن‌ها افزایش دهند.

دکتر علیپور حافظی، بعد از مراسم مقدماتی و در بخش دوم همایش به ایراد سخنرانی با عنوان «کتابخانه 2.0: نسل نوین خدمات‌رسانی در کتابخانه» پرداخت و از ویژگی‌ها، جایگاه و خدمات کتابخانه‌های آینده سخن گفت.

این استادیار پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات مروری بر سیر تحول کتابخانه‌ها داشت و افزود: باید با نگاهی به گذشته، آینده را متصور شویم تا از اشتباهات احتمالی جلوگیری کنیم. کتابخانه‌های الکترونیکی نخستین نسل نوینی بودند که با اطلاعات وب، اطلاعات را در اختیار کاربران قرار می‌دادند که مشکلات و محدودیت‌هایی را با خود به همراه داشت.
 
سرپرست معاونت پژوهش پژوهشگاه افزود: کتابخانه‌های دیجیتال هم در ایران به وجود آمدند و کتابخانه‌های هایبرید (دوگانه) در همین راستا شکل گرفتند که پیچیدگی‌های بیشتری داشتند زیرا باید در دو بخش چاپی و الکترونیکی فعالیت می‌کردند.

به گفته علیپور حافظی، بهره‌گیری از فناوری روز، مکاتبات سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و شبکه‌ای موجود، توجه به توقعات کاربران و نیازهای اطلاعاتی آن‌ها، توجه به قابلیت‌ها و امکانات موجود، جایگاه و ایفای نقش در تصمیم‌ها و پژوهش، فرهنگ مطالعه و استفاده از کتابخانه‌ها و همچنین رشد و توسعه رفتار همتایان برخی از عناصر تاثیرگذار در توسعه کتابخانه‌ها هستند.

وی ارتباط دوسویه را یکی از مهمترین ویژگی‌های این کتابخانه‌ها دانست و ادامه داد: کتابخانه باید محل خدمت‌رسانی تخصصی باشد و نیازهای کاربران جدید در آن‌ها شناسایی شوند.

علیپور حافظی جایگاه فعلی کتابخانه‌ها را واحد پشتیبانی دانست و گفت: این جایگاه باید تغییر و به سمت پشتیبانی از تصمیم کاربر و تصمیم‌یاری حرکت کند. کتابخانه‌های 2.0 باید تحلیل‌گر باشند، اطلاعات مراجعه‌کنندگان را ثبت کنند، فعالیت‌ها را رصد کنند و گزارش‌های سطح بالا بدهند. این کتابخانه‌ها در راستای استراتژی سازمانند و دانش موجود را سازماندهی می‌کنند.

وی در ادامه از چشم‌انداز آینده و فعالیت‌هایی که باید در بخش فناوری و از منظر کاربران برای بهبود کتابخانه 20 برگزار شود سخن گفت.

در ادامه، چهره‌سهرابی بار دیگر به سخنرانی پرداخت. وی از تفاوت‌های وب 1 و وب 2 سخن گفت و افزود: کاربر کتابخانه 2.0 می‌تواند سریع و آسان به محتوای موردنظر دست یابد. نمایه‌گذاری و نمایه‌سازی با کلیدواژه‌های آزاد موضوع مهم دیگر در این کتابخانه‌هاست و با کمک برچسب‌ها بسیاری از کاربران به کلیدواژه‌های مورد نظر خود می‌رسند.

دبیر این نشست کاربر را در این نوع کتابخانه‌ها تاثیرگذار دانست و افزود: بخشی از منابع به دلیل اشتباهات فهرست‌نویس کمتر استفاده می‌شوند زیرا در سامانه‌هاي قدیمی سلیقه نمایه‌نویس مطرح بود. ویژگی‌هایی چون کاربرمحوری، چندرسانه‌ای بودن، شبکه اجتماعی، تغییر اشتراکی و اهمیت یافتن نیاز اعضای جامعه، بیشتر شدن اهمیت کتابخانه 2.0 می‌شوند.

چهره‌‎سهرابی کتابخانه را نهادی اجتماعی دانست که اساس آن بر نیازهای بشر امروزی است و به همین دلیل کتابخانه‌ 2.0 از ضروریات عصر کنونی محسوب می‌شود. از امتیازات این کتابخانه کاهش هزینه، صرفه‌جویی در زمان، شرکت دادن کاربر در فرایند طراحی و اجرای خدمات است. 

چهره‌سهرابی سپس نمونه‌هایی از کتابخانه‌‌های 2.0 فعال در جهان را معرفی کرد و در پایان صحبت‌هایش گفت: بارزترین تعریفی که می‌توان از کتابخانه 2.0 ارایه داد این است که کتابدار و کاربر در این راه با هم همکار و شریک خواهند بود. 

در بخشي ديگر از این همايش، دکتر هندسی، دانشیار دانشگاه اصفهان به معرفی نرم‌افزار ثنا پرداخت و قابلیت‌ها و ویژگی‌های اصلی آن را ذکر کرد. وی یکپارچه شدن جست‌وجو در این نرم‌افزار را ویژگی مهمی دانست که سبب سهولت کار با سیستم‌های مختلف می‌شود و ادامه داد: محیط ثنا نسبت به حالت قبلی آن که با عنوان «پیام» وجود داشت تغییرات زیادی کرده است. ثنا محیطی است که بخش اجتماعی هم به آن اضافه شده و این امکان را به کاربر می‌دهد که رابطه‌ای دوسویه را برقرار کند.

وی افزود: ثنا گرچه شبکه‌ای اجتماعی را برای مخاطب فراهم می‌کند اما این تعامل کنترل شده است و می‌توان از آن به عنوان یک «سیستم اجتماعی» نام برد.

هندسی در ادامه به معرفی بخش‌های مختلف کتابخانه 2.0 که در کتابخانه عمومی شهرداری تهران پیاده شده پرداخت و گفت: یکی از امکانات جدید استفاده از «وبینار» است که می‌توان آن را نوعی سمینار بر پایه وب دانست.

هندسی بعد از توضیحات کلی درباره کارکردهای اصلی کتابخانه 2.0، مهمترین نکته را در این حوزه، اشتراک منابع توسط کاربران دانست. 

وی به بخشی با عنوان «خبرهای من» اشاره کرد و در توضیح آن گفت:  کاربر این کتابخانه می‌تواند خبرساز باشد و امکان ارسال خبر به خبرگزاری‌ها برای او فراهم می‌شود. در این حالت هر خبرگزاری که مایل به همکاری با این سیستم باشد می‌تواند به ثنا متصل شود و کاربران ثنا خبرهای خود را بعد از کنترل منتشر كنند.

دبیر فنی شرکت مهندسی ارتباطات پیام مشرق سخنران دیگر این همایش بود که توضیحاتی درباره نظام جست‌وجوی «ثنا» ارایه داد. وی درباره ویژگی‌های ثنا گفت: سرعت بسیار زیاد، استفاده از فناوری‌های جدید برنامه‌نویسی، استفاده از تزاروس در جست‌وجو، جست‌وجوی ارجاعی به صورت ضمنی و بدون ریزش کاذب، طراحی صفحه جست‌وجو بر اساس ساختار Tab، نگهداری نتایج جست‌وجوهای قبلی و کاربرپسند بودن ثنا از ویژگی‌هایی هستند که ضرورت استفاده از سیستم «ثنا» را نشان می‌دهند.

در بخش پایانی این نشست محمد دکامئی، مدیر امور کتاب و كتابخانه‌های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و دکتر محمدجواد امیدی، استادیار دانشکده برق و کامپیوتر دانشگاه صنعتی اصفهان، سخنانی درباره گذار از شکل سنتی به کتابخانه 2.0 و تولید محتوا در آن با تکیه بر کتابخانه‎‌های عمومی شهرداری تهران ايراد کردند.

در میانه این سخنرانی‌ها و طی سخنرانی کوتاه محمدعلی احمدی ابهری، از نرم‌افزار ثنا رونمایی شد.

اين همايش توسط شركت مهندسي ارتباطات پيام مشرق و با همكاری كتابخانه حسينيه ارشاد و انجمن كتابداری و اطلاع‌رسانی (شاخه كرمانشاه) برگزار شد.

كارگاه تخصصی كتابخانه 2،0 بعد از این سخنرانی‌ها از ساعت 14 برگزار شد.