یکشنبه ۸ مرداد ۱۳۹۱ - ۱۶:۵۳
نیت فاعل بالاترین ملاک بررسی اعمال است

حجت‌الاسلام مصطفی آزادیان، محقق حوزه دین این‌روزها سرگرم نگارش کتابی با عنوان «اخلاق فضیلت» است. او در این کتاب در تکمیل نظریه ارسطو و مایکل اسلوت درباره فضیلت اخلاقی فاعل‌محور، بر اساس آرای اسلامی استفاده انگیزه فاعل را بالاترین عنصر بررسی فعل می‌داند._

این محقق حوزه دین در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) با اشاره به سه نظریه «اخلاق هنجاری» اظهار کرد: فضیلت‌گرایی، وظیفه‌گرایی و غایت یا سودگرایی سه نظریه مهم اخلاق هنجاری‌اند. در وظیفه‌گرایی که کانت آن را مطرح می‌کند، فعل اخلاقی هر کاری است که متناسب با وظیفه‌ فاعل برای او در نظر گرفته شده باشد. در این حالت، خوبی یک فعل مطابق با وظیفه فاعل ارزیابی می‌شود. در «غایت‌گرایی» هر نتیجه خوبی که فرد را به غایت یا سود بیشتر برساند، فعل خوبی است.

وی افزود: در «فضیلت‌گرایی» فعل خوب کاری است که از شخصیتی که دارای شخصیت و انگیزه خوب است سر زند. در حقیقت ملاک ارزیابی در فضیلت‌گرایی فاعل‌محور است نه فعال محور. در این نظریه فعلی خوب است که بر اساس انگیزه و نیت خوب صادر شده باشد.

آزادیان درباره انگیزه گام نهادن در این وادی مطالعاتی گفت:در سال‌های اخیر این نظریه در غرب نیز مورد توجه واقع شده است؛ چرا که آن‌ها با توجه به رخدادهای جهانی به نقص نظریات قبلی آگاه شده‌اند و دریافتند که توسعه قتل و غارت و استعمارهای جهانی بر اساس سودگرایی بوده است. از این رو نظریه فضیلت‌محور را از سال‌ 1948 به بعد دوباره پرورش داده‌اند. با بررسی اقبالی که به این نظریه شده است، به این مطلب وقوف یافتم که این نظریه با نظریه‌های اسلامی هم هماهنگی دارد و اسلام نیز به نیات و انگیزش‌های اخلاقی بیش از فعل اخلاقی توجه می‌کند.

محقق حوزه دین ادامه داد: مایکل اسلوت نیز بر نظریه فضیلت اخلاقی تاکید فراوان دارد. با بررسی این مطالب به این نتیجه رسیدم که نظریه فضیلت‌گرایی ارسطو و مایکل اسلوت نقایصی نیز دارد. دین اسلام در بررسی اعمال افزون بر نیات به غایت، عقل انسان و دستورات الهی تاکید دارد و فضایلی را تایید و توصیه می‌کند که در غایت، انسان را به سعادت برسانند،در نتیجه نظریه کامل‌تری است. در کتابم کوشیدم نظریه اخلاقی فضیلت اسلامی با نگاه شیعی که نظریه اخلاقی معقول و بسیار کاراتری برای جهان امروز است، عنوان کنم.

وی مخاطبان این اثر تخصصی را محققان و دانش پژوهان حوزه و دانشگاه یاد کرد و گفت: پیش‌بینی می‌کنم تالیف این کتاب را در سال جاری به پايان برسانم و آن را برای چاپ و نشر به پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بسپارم.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط