دکتر محسن ارجمند در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، یکی از مشکلات ناشران دانشگاهی را یکسان نبودن زبان علمی در کشور دانست و تشریح کرد: زبان علمی کشور ما فارسی است؛ زبانی که در طول قرنها، زبان علمی بوده و 700 سال قبل، زمانی که غربیها کتابی درباره پزشکی ننوشته بودند فردی مانند جرجانی کتابی علمی نوشت که مدتها در دانشگاههای جهان تدریس شد و این ارزش و پتانسیل زبان فارسی را نشان میدهد.
وی شکوفا شدن این پتانسیل و رشد دانش در کشور را نیازمند هماهنگی بین نهادهای مختلف و یکسانسازی واژگان دانست و گفت: فرایندی سیستماتیک در کشور وجود ندارد که ناشران، مولفان و مترجمان بتوانند بر اساس آن آثار خود را منتشر کنند. فرهنگستان زبان فارسی باید برای بهتر شدن شرایط و یکسانکردن واژگان علمی از ناشران دانشگاهی هم نظرخواهی کند و با آنها تعامل داشته باشد. باید مرکزی تشکیل شود که برای یکدست کردن کتابهای فنی و پزشکی در آن بین تمام دستاندرکاران حوزه نشر همفکری شود.
مدیر انتشارات «ارجمند» معتقد است مسایل و مشکلات پیش روی ناشران دانشگاهی را به دو دسته کلی میتوان تقسیم کرد. وی درباره این دستهبندی گفت: نخست مسایلی که در حوزه تولید و توزیع فرهنگی با آنها مواجهیم و دسته دوم مشکلاتی که ناشران دانشگاهی به لحاظ اقتصادی و زیرساختهای علمی و فرهنگی با آنها درگیرند و به استراتژیهای بلندمدت آنها مربوط میشود.
وی با بیان اینکه در موقعیت فعلی، حادترین مساله تورم شدید است، افزود: این مساله سبب شده بهای کاغذ نسبت به سال گذشته حدود سه برابر شود. این گرانی به وضعیت کلی کشور بازمیگردد و بهای کاغذ با تورم مواجه شده که در نهایت هزینه تولید را افزایش داده است.
مترجم کتاب «زمینه روانشناسی هیلگارد» افزود: به دلیل گران شدن کتاب، به دلیل تورم موجود شاهد پایین آمدن توان خرید مردم و در نتیجه، رکود در بازار کتاب نیز هستیم. با این شرایط کار نشر بسیار دشوار شده و بسیاری از ناشران در میانه همین بحران، ممکن است از ادامه فعالیت باز بمانند.
مدیر انتشارات «ارجمند» در ادامه از مشکلاتی سخن گفت که ناشران دانشگاهی مدتهاست با آنها مواجهند و به عقید وی برطرف کردنشان به برنامهریزی و توجه بیشتری نیاز دارد. وی در تشریح این مسایل گفت: یکی از مهمترین مسایل، رعایت نشدن حقوق مولفان و پدیدآورندگان است که در چند بُعد به نشر دانشگاهی آسیب میزند. بخش نخست پخش و توزیع کتاب است که متاسفانه هنوز نتوانستهایم مانع تکثیر کتابهای دانشگاهی بهویژه در دانشگاههای کشور شویم.
وی ادامه داد: انجمن ناشران دانشگاهی مدتی پیش به دانشگاههای کشور نامهای مبنی بر غیرقانونی بودن این فعالیت ارسال کرد و این اقدام در آن زمان نتایج مثبتی هم داشت اما نتوانست مشکل را کاملا حل کند و با این کار، برخی گروهها بعد از دریافت این نامه متوجه کار غیرقانونیشان شدند. در واقع تکثیر حتی یک یا دو فصل از یک کتاب هم زحمت نهادها و افراد بسیاری را از بین میبرد و ناشران را به تدریج از چرخه تولید کتاب خارج میکند.
مديرمسوول انتشارات ارجمند این تکثیر غیرمجاز را یکی از دلایل بیعلاقگی استادان دانشگاه به تالیف و ترجمه دانست و ادامه داد: از سوی دیگر، بسیاری از افرادی که به ترجمه یا اقتباس از یک اثر میپردازند اطلاعات کافی از قوانین ندارند و نمیدانند که برای ترجمه هم باید از صاحبان منبع اصلی اجازه بگیرند. حتی در مواردی دیده شده که یک استاد دانشگاه پایاننامه دانشجو را به نام خودش در قالب یک کتاب منتشر میکند که این کار میتواند مولفان و پژوهشگران را دلسرد کند.
ناشر برگزیده هفدهمین دوره جشنواره کتاب سال دانشجویی سال 1389 معتقد است علاوه بر ضعف در محتوای قانونهای موجود، ضعف در اجرای قوانین هم وجود دارد و با متخلفان طبق قانون رفتار نمیشود.
بهرهگیری از دانش علمی بیشتر و اصلاح روشهایی که ناشران طبق آنها به تولید کتاب میپردازند مساله دیگری بود که ارجمند به آن اشاره کرد و اظهار داشت: ناشران دانشگاهی به نسبت گذشته، رشد چشمگیری داشتهاند و به لحاظ دانش فنی، هیات ویراستاری و تواناییهای اجرایی پیشرفت کردهاند اما این رشد کافی نیست و در همه ناشران هم دیده نمیشود.
وی ایجاد نگرش علمی به صنعت نشر را لازم دانست و گفت: اگر ناشران این روند علمی را در پیش بگیرند نتایج بهتری حاصل میشود. در کشورهای پیشرفته ناشران دانشگاهی ارتباط تنگاتنگی با دانشگاهها دارند.
به اعتقاد ارجمند، میان ناشران و دانشگاهها در کشور تعامل وجود دارد اما این همکاری باید بیشتر شود. وی درباره چگونگی این همکاری توضیح داد: نمایشگاههای کتاب در برخی دانشگاهها برگزار میشوند و ما این همکاری را با کتابخانههای دانشگاهها هم داریم و کتابهای مشترکی هم با دانشگاهها چاپ میکنیم. با وجود اين، تعامل بین این دو بخش باید بیشتر شود و ناشران به عنوان پشتوانه فنی و دانشگاهها به عنوان پشتوانه علمی میتوانند تاثیر مثبتی بر بازار کتابهای دانشگاهی بگذارند.
وی معتقد است انتشار کتاب دانشگاهی به تخصص نیاز دارد و بسیاری از دانشگاهها تجربه ناموفقی از تولید و انتشار کتاب داشتهاند. ارجمند اظهار کرد: به غیر از ناشرانی مانند انتشارات دانشگاه تهران، که سالهاست به عنوان یک ناشر تخصصی دانشگاهی مطرح است، اغلب دانشگاهها نتوانستهاند در چاپ کتاب موفق باشند زیرا فاقد تجربه و تخصص لازم در حوزه نشر کتابند و رسالت آنها چیز دیگری است.
ویراستار کتاب «بیماریهای قلب و عروق» در پاسخ به چرایی کمرنگ بودن این تعامل در کشور توضیح داد: قدمت دانشگاهها و نشر کتاب در کشور ما زیاد است ولی باید در نظر بگیریم که بدنه اصلی و اکثریت آنها جوان و نیازمند فعالیت بیشتر هستند. آنها باید به اهمیت این همکاری پی ببرند و بدانند این همکاری به سود هر دو طرف و در نهایت جامعه علمی کشور است.
یکی دیگر از مشکلاتی که ارجمند از آن صحبت کرد، مشورت نگرفتن وزارتخانههای مختلف از ناشران است. وی این مشکل را چنین تشریح کرد: در وزارتخانههای مختلف هیاتهایی هستند که منابع درسی را معرفی میکنند و از استادان و صاحبنظران مختلف مشورت میگیرند اما این تفکر بین آنها وجود ندارد که ناشران فعال هم میتوانند صاحبنظر باشند. همین بيتوجهي مسوولان است که سبب میشود در برخی مواقع کتابی به عنوان منبع معرفی شود که در بازار کتاب موجود نیست یا ویرایشهای جدیدتری از آن هم منتشر شده است.
وی افزود: ناشران از نسخههای جدید منتشر شده اطلاع دارند، استقبال مخاطبان را میدانند، میدانند چاپ چه کتابی در بازار کتاب موجود نیست و چه آثاری قرار است بازچاپ شوند. در حالی که تصمیمگیرندگان برای منابع درسی از اینگونه اطلاعات بیخبرند و این بیاطلاعی مشکلاتی را برای دانشجویان در تهیه کتاب به وجود میآورد. البته این نکته باید در نظر گرفته شود که ناشران هم باید فعالتر باشند و پروژههایی را برای بهبود روند پیشنهاد کنند.
انتشارات ارجمند با حدود 20 سال تجربه، ناشر تخصصی کتابهای پزشکی و روانشناسی است. این موسسه به عنوان ناشر برگزیده هفتمین دوره کتاب در سال 1378، ناشر برگزیده یازدهمین دوره هفته کتاب سال 1382 و ناشر برگزيده جايزه «علیمحمد كاردان» در سال 1390 معرفی شده است.
چهارشنبه ۱۱ مرداد ۱۳۹۱ - ۱۵:۵۸
نظر شما