«فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» عنوان کتابی است که به قلم هدایتالله ستوده برای آشنایی با فرهنگ، تمدن، اندیشههای سیاسی و اجتماعی ایران پس از اسلام به رشته تحریر درآمده است.-
نگارنده در بخشی از مقدمه کتاب میگوید: «حمله اعراب به ایران در سال ۳۱ هجری، سقوط فرمانروایی ۴۲۸ ساله ساسانیان را در پی داشت. این امر موجب تحول تاریخی مهمی در ایران و فروپاشی ساختار طبقاتی آن شد. با گرویدن بسیاری از ایرانیان به دین اسلام، فرهنگ مشترک ایرانی – اسلامی به وجود آمد و زبان عربی، زبان رسمی شد ولی تمدن ایرانی از بین نرفت و حتی در اعراب نیز تاثیر گذاشت.»
این کتاب شامل ۱۰ فصل است که نگارنده در تلاش است تا بتواند به برانگیختگی علایق دانشجویان و علاقهمندان به مطالعه بیشتر در زمینه فرهنگ و تمدن اسلام و ایران یاری رساند و ذهن و تفکر آنان را برای پژوهش بیشتر بارور کند.
«فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» در دو بخش و 10 فصل تنظیم شده که بخش اول شامل سه فصل آغازین کتاب است. نگارنده در فصل نخست به فرهنگ و شیوه زندگی در جامعه بر اساس خاستگاه فرهنگ و ویژگیهای آن در راستای هنجارها، تفاوتها، انباشت و اشاعه، پس افتادگیها و گسستهای فرهنگی میپردازد.
در فصل بعدی با تمرکز بر مساله تمدن به عنوان غرورانگیزترین دستاورد انسان، به سراغ تبیین ارتباط حاکم میان تمدن و فرهنگ و همچنین عوامل اقتصادی، سیاسی تمدن و البته عوامل موثر در شکلگیری تمدنها میرود. در فصل سوم نیز با پرداختن به ده هزار سال فرهنگ و تمدن مردم ایران، تلویحا ابزار سنگی، دوره ابزار فلزی، کوچ آریاییها به ایران و باورهای فرهنگی آنان را بررسی میکند.
در بخش بعدی و در فصل چهارم به ایران در روزگار ساسانیان میپردازد و جایگاه این سرزمین را به همراه تبیین موقعیت زن، خانواده، دین، هنر، زبان در عصر ساسانی بررسی کرده و علل سقوط این حکومت را بیان میکند. در فصل پنجم به دوران طلایی اسلام و تاثیر تمدن اسلامی در شکلگیری تمدنهای اروپایی و نفوذ ایرانیان در دوران طلایی پرداخته و توضیح مختصری از پیشرفتهای صنعتی، پزشکی، رشد و رونق مسلمانان ارایه میدهد.
در فصل ششم با پرداختن به قرآن به عنوان خاستگاه فرهنگ و تمدن اسلامی به سراغ فصل بعدی و جایگاه اسلام و هویت ایرانی میرود. وی با تبیین چیستی هویت و مولفههای آن، مفهوم ایران در دوره اسلامی را مشخص کرده و به عواملی که ایرانیان را به سوی اسلام سوق داد، میپردازد.
نگارنده در فصل هشتم به اندیشههای سیاسی در اسلام و ایران پرداخته تا بتواند در فصل نهم اندیشههای اجتماعی در اسلام و ایران را نقد و بررسی کند. وی در این فصل میکوشد اندیشههای اجتماعی فارابی، ابن سینا، ابن خلدون را بررسی کرده و به تبیین جامعه فاضله، جاهله، اعتقادی و همچنین ساختار سیاسی خانواده بپردازد.
سرانجام در فصل آخر به بررسی ویژگیها و خاستگاه فکری و عملکرد سید جمالالدین اسد آبادی به عنوان آغازگر نهضت بیداری اسلامی میپردازد.
چاپ نخست کتاب «فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» نوشته هدایتالله ستوده در ۲۰۷ صفحه با شمارگان دوهزار نسخه و بهای هفت هزار تومان از سوی انتشارات ندای آریانا منتشر شده است.
نظر شما