سیدعلی‌اصغر موسوی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، در معرفی کتابش و شیوه نگارش آن بیان کرد: این اثر در شمار طرح‌های‌ پژوهشی مرکز پژوهش‌های صدا و سیما و در راستای تامین کتاب مرجع برای تهیه‌کنندگان و محققان این حوزه به رشته تحریر در آمد. 

وی با اشاره به این‌که «قرار شد بخش جغرافیایی اماکن حج، یعنی مکان‌های مقدس میان مکه و مدینه را بنده به شکل متن ادبی معرفی کنم.» گفت: شیوه نگارشی «متن ادبی» صورت جدیدی از نگارش است كه بر اساس آن، در گذشته بزرگانی مانند جلال ‌آل احمد در کتاب «خسی در میقات»، دکتر علی شریعتی در کتاب «تحلیلی از مناسک حج» و آیت‌الله طالقانی در کتاب «به‌سوی خدا می‌رویم» متونی ادبی را درباره سفر حج به رشته تحریر درآورده‌اند. آثار مرتبط با سفر حج حجت‌الاسلام جواد محدثی نیز از نمونه نثرهای این حوزه به‌شمار می‌آیند.

موسوی با اشاره به این‌که اغلب آثار این حوزه، نثری کهنه و غیرعلمی داشتند، اظهار کرد: از این رو قرار شد در این طرح پژوهشی آثار منثور جدید را با مکتوبات 50 ساله اخیر به شکل تطبیقی بررسی کنم. نثر ادبی من حدود نیمی از متون ادبی این اثر را تشکیل می‌‌دهد و سایر متن‌ها نیز برگرفته از آثار صاحبان قلم و اندیشه در سطح ادبیات کشور است. 

وی تلفیقی از شیوه‌های متن ادبی و شناساندن مکان‌هایی که برخی اکنون به دلیل سیاست‌های دولت سعودی مثل مسجد بلال و ابوذر از بین رفته‌اند و وجود خارجی ندارند، رویکرد اصلی کتاب دانست و عنوان کرد: به دلیل سیاست حکومت‌های این سرزمین بسیاری از مکان‌های مقدس میان مکه و مدینه از میان رفته‌اند یا بناهایی جایگزین آن‌ها شده‌اند. تبیین حقایق این حوزه نیازمند نوعی بازسازی ادبی بود تا آیندگان نیز یادمانی از این بخش‌ها داشته باشند. از این رو با ارایه بیوگرافی برای هریک از این مناطق به بیان جایگاه خاص این سرزمین‌ها در اسلام پرداختم. 

موسوی كه از شاعران و نظریه‌پردازان شعر دینی و آیینی است در پاسخ به این سوال که نگارش چنین کتابی با قلم یک شاعر چه تفاوت‌هایی با آثار قلمی محققان و نویسندگان حوزه دین دارد؟ گفت: بسیاری از افراد که معلومات فراوانی دارند در بلاغت بیانی مشکلاتی دارند. قلم پژوهشگران صرف دینی، قلم علمی است. قلم ادبی برای مخاطب خیلی زیباتر است. در مواقعی افرادی در این حوزه وارد شده‌اند که تخصص دینی ندارند اما برای دین می‌نویسند! این امر باعث شده است برخی متون دینی و آیینی ما از نظر اعتقادی اشکال پیدا کنند. 

نویسنده کتاب «حج؛ حقیقت جاوادانه» با اشاره به برخی مشکلات متون ادبی جدید در حوزه دین عنوان کرد: متاسفانه پیام قوی از آن‌ها دریافت نمی‌شود و برخی از این مکتوبات بزرگان دینی را نوعی نمایش می‌دهند که در حقیقت با انسان‌های عادی هیچ فرقی ندارد. نه این حالت مناسب است و آن که آن‌ها را اهوایی و دست‌نیافتنی نشان دهیم. این متون با تفکرات اومانیستی ارایه می‌شوند، همان کاری که روشنفکر یا پروتستانیسم اروپا درباره دین مسیحیت انجام داد؛ اصالت را به انسان دادند و اصالت خدایی برای انسان در نظر نگرفتند.

این محقق حوزه ادبیات دینی در پاسخ به این پرسش که «رویکرد نگارشی‌اش در تحریر متون ادبی این کتاب و معرفی جغرافیای حج چگونه بوده است؟» عنوان کرد: بسیاری از افراد فکر می‌کنند شاعر نباید در بحث حوزه‌های علمی وارد شود در حالی که اغلب شاعران ما در طول تاریخ از بزرگان حکمت، فلسفه و عرفان بودند و اگر شعر آن‌ها ماندگاری پیدا کرده به همین دلیل بوده است. پژوهش‌ دینی همراه با لطافت ادبی اثربخشی بیشتری ‌دارد، تاثیری که هیچ چیز نمی‌تواند با آن برابری کند.

وی با بیان این که در این کتاب به مطالب و اماکن  مربوط به مدینه به‌ویژه به بقیع بیشترین توجه شده است، گفت: امام باقر(ع) فرموده‌اند‌ « قبل از آن‌که به حج بروید ما را زیارت کنید و وقتی که حجتان تمام شد هم گزارشی از آن به ما ارایه دهید.» این حدیث نشان می‌دهد که زیارت این بزرگان حالت عبادی ندارد بلکه برای مقبولیت حج شرط لازم است. 

موسوی با تاکید بر لزوم بازشناسی جغرافیای حج و اماکن مقدس از میان رفته این سرزمین تاکید کرد:  حقیقت در نقطه نقطه این بخش‌ها وجود دارد؛ حقیقتی که آینده اسلام را مشخص می‌کند. تسلط عثمانیان به منطقه حجاز و بعد از آن آل سعود، نشانگر آن است که هریک در راستای کم‌رنگ کردن یا بی‌رنگ کردن نقاطی که به نام معصومان(ع) شناخته می‌شد، کوشیدند الگوهایی را به جای آن بنا کنند. آن‌ها با ساخت بناهایی، تلاش کردند افرادی را معرفی کنند که اغلب علیه امام علی(ع) خروج کردند و بسیاری از آن‌ها گردانندگان جنگ جمل بودند که از نظر ما مطرودند. یکی از وظایف مرکز پژوهش‌های صدا و سیما نشر عقاید و افکار خاص شیعی یا اسلامی است. قرار بود کتاب جامع حج این کمبودها را پوشش دهد. 

وی در معرفی اثرش توضیح داد: بخش ادبی که به من سپرده شد نزدیک دو سال و نیم طول کشید و از  آثار پرحاشیه بود، به دلیل افکار شیعی خاص من و برخی مسایل که اشکالات را در حوزه وحدت اسلامی ایجاد می‌کرد، مجبور شدیم متون را بارها مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. در بخش متون ادبی کوشیدم 100 درصد اعتقادات شیعی را در نگارش اماکن مرتبط با مکه و مدینه به کار ببرم. به عنوان نمونه در تاریخ فرازهایی مانند شهدای «فخ» داریم. «فخ» منطقه‌ای است که مخالفان شیعه سعی کرده‌اند، فراموش شود.[یکی از نوادگان امام حسن(ع) با 72 تن از یاران‌اش در مقابله با حکام عباسی به شهادت رسید، در حقیقت در کنار مکه یک کربلای کوچک رخ می‌دهد و این نواده امام حسن(ع) مانند امام حسین(ع) به شهادت می‌رسد.] در نگارش این اثر با بیان رخدادهای مرتبط با شیعیان مناطق این وقایع را نیز معرفی کرده‌ام.  

نویسنده این اثر به مخاطبانش توصیه کرد: کسانی که به حج مشرف می‌شوند همان مقداری که نگاهشان  به حج، وجه عبادی آن است، بدانند به همان مقدار قبولی حجشان در نشان دادن محبت‌شان به اهل بیت(ع) است. 

موسوی یادآور شد: به دلیل محدودیت گنجایش کتاب بسیاری از مطالبی که برای آن درنظر گرفته بودم حذف شد. در بخش‌های حذف شده یادآور شده بودم که حاکمان سعودی سعی کرده‌اند با تحریف تاریخ، بسیاری از نمادهای این حوزه به ویژه نمادهای مرتبط با شیعیان را حذف و نمادهای نادرست را ترویج کنند که در حقیقت نوعی بدعت است؛ نظیر ساعت مکه که می‌توانست حتی با فاصله از خانه خدا قرار گیرد اما کاری کرده‌اند که تمام اذهان را از این خانه مقدس به این ساعت کناری معطوف کنند. 

این نویسنده و شاعر آیینی معتقد است: آنچه در جهان اسلام در حال رخ دادن است، حضور و فعالیت بسیاری از فرقه‌ها به صورت مشهود است. این فرق که از تشکیلات صهیونیستی‌ هستند در پی ایجاد تغییر محتوا و ساختار در اسلام‌اند. توجه به این نکات برای پژوهشگران خیلی بااهمیت است. کتاب «آثار اسلامی مکه و مدینه» اثر رسول جعفریان مکان‌های متعددی را معرفی می‌کند که متاسفانه امروز دیگر وجود خارجی ندارند. 

نویسنده کتاب اظهار کرد: آنچه در حوزه حج مهم است آن است که نه تنها یک نماد وحدت و نقطه عطف جهان اسلام است بلکه همین جهان اسلام برای رسیدن به این نقطه عطف بسیاری بزرگان داشته که از زندگی خود گذشته‌اند. هیچ‌کس نمی‌تواند نام امام علی(ع)، حضرت خدیجه(س) و فاطمه زهرا(س) را از یادها پاک کند. به پژوهشگران این حوزه توصیه می‌کنم با پژوهش‌های عمیق‌تر و کندکاوهای بیشتر آثار متعددی را خلق کنند. 

کتاب «حج؛ حقیقت جاوادانه» با زیر عنوان «نگاهی ادبی به جغرافیای حج» با شمارگان هزار و 200 نسخه در صفحه 326 به بهای هشت هزار تومان از سوی مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما منتشر شده است.