ابوالفتح مومن، در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، درباره نگارش مجموعه‌ كتاب‌هاي تاريخ همدان از مشروطه تا پيروزي انقلاب اسلامي در ايران اظهار كرد: نگارش جلد نخست اين مجموعه با موضوع مشروطه تا جنگ جهاني اول به پايان رسيده است و تا يك هفته آينده بخش سندي آن هم تكميل مي‌شود. جلد دوم، تاريخ همدان را به روايت اسناد و تصاوير از روي كار آمدن رضاخان تا پايان حكومت پهلوي اول در برمي‌گيرد و جلد سوم هم به دوره حکومت محمدرضا پهلوی تا پيروزي انقلاب مي‌پردازد.

وي هر یک از کتاب‌های اين مجموعه آثار را در دو بخش پژوهش و اسناد و تصاوير تدوین می‌کند. پژوهش اين سه اثر به پايان رسيده است و مومن، هم اكنون در حال تكميل بخش دوم آن‌هاست.

مومن گفت: اين آثار حاصل يك سال و نيم كار پژوهشي مستمر است و تلاش بنده براي دست‌يابي به اسناد و تصاوير بيشتر ادامه دارد.

وی درباره نحوه جمع‌آوري اسناد کتاب‌ها افزود: اسناد و تصاوير به واسطه سازمان‌هاي گوناگونی نظير، كتابخانه ملي، موسسه مطالعات تاريخ معاصر ایران، كتابخانه مجلس شوراي اسلامي، مركز اسناد انقلاب اسلامي و مرکز بررسی اسناد تاریخی و خانواده افرادي كه از دوران‌های تاریخی سندي در اختيار داشتند، جمع‌آوري شده اند. به عنوان نمونه شيخ محمد باقر بهاري از رهبران مشروطه در همدان بود. تصاوير و اسناد اين مبارز را با مراجعه به خانواده‌اش جمع آوري كردم.

این پژوهشگر تاریخ كه معتقد است جنبه اسنادي و تصويري آثارش بر جنبه پژوهشی آن‌ها غلبه دارد،‌ درباره گوياسازي تصاوير گفت: تصاوير بر مبناي تاريخ رويدادها و وقايع يا شخصيت‌هاي اثر‌گذار مرتب شده‌اند و مخاطب با مشاهده آن‌ها مي‌تواند به درك نسبي از شرايط تاریخی دست يابد، مانند محلات همدان كه دستخوش تحولات شده‌اند يا رضاخان كه مدتي در همدان ریيس پادگان بود. وي در اين شهر همسري اختيار كرد و صاحب دختري به نام فاطمه شد. دختر رضا خان با فردي به نام علي سرهنگ ازدواج كرد و پس از مرگ رضاخان براي گرفتن ارثيه با محمدرضا پهلوی دچار چالش شد.

مومن در پاسخ به اين سوال كه «اين اسناد چگونه در اختيار افرادي كه با رژيم پهلوي درگير بودند، قرار گرفته است؟» گفت: پس از فروپاشي حكومت پهلوي، سياسيون به مراكز شهرباني و ساواك مراجعه كردند و هر فرد اسنادي را كه به وي تعلق داشت با خود برد. برخی از اين اسناد پس از پيروزي انقلاب به آرشيو مراكز اسنادي برنگشتند. برخي اسناد هم مربوط به دوره مشروطه‌ و مكاتبات برخي خانواده‌هاي بزرگ همدان با دولت وقت‌اند. بنده اين اسناد را به صورت اماني از خانواده‌های آن‌ها مي‌گيرم و برخي را خريداري و به مجموعه اضافه مي‌كنم. اين اسناد در پاره‌اي موارد بكر و تازه‌اند.

وي درباره موضوع‌های جديدي كه در مجموعه كتاب‌هاي تاريخ همدان مطرح شده‌اند، افزود: روند فعاليت‌ بهائيان مانند وضعیت برادران نوبري كه از گروه بهائيان فعال بودند و نيرو‌هاي انقلابي و ساواك را به جان هم مي‌انداختند تا روند انقلاب را با چالش مواجه كنند و 150 سند از فعاليت بهائيان و عملكرد آن‌ها در سال 1342 آورده شده اند. همچنین تاريخ محله‌هاي همدان و از جمله مدرسه عاليان در همدان كه خود قابليت نگارش كتابي مستقل را دارد،‌ وضعیت نخستين روزنامه صهيونيست‌ها كه در سال‌هاي 1905 و 1906 در همدان منتشر می‌شد و به صورت كلي آنچه حيات سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي اين شهر را در طول تاريخ شكل داده در اين آثار گنجانده شده‌اند.

مومن درباره میزان دقتش در ثبت حوادث تاريخي گفت: اين مجموعه جاي كار بيشتري دارد و اكنون در سازمان اسناد كتابخانه ملي غرب كشور مشغول به كار هستم و به اسناد دسترسي دارم. مباحث بسياري هستند كه بايد مورد بررسي قرار گيرند، شايد دقت و وسواس بنده در زمينه گويا سازي و جامع بودن اطلاعات، باعث شده كار روند كندي به خود بگيرد.

وي در پاسخ به اين سوال كه «اين مجموعه قابلیت نگارش بيش از سه مجلد را دارد يا خير؟» افزود: در قرارداد بنده با حوزه هنري تولید دو جلد نهايي شده بود، ولي وقتي وارد كار شدم به ظرفيت‌هاي بيشتر اين كار پژوهشي پي بردم. دست‌اندرکاران حوزه هنري عجله بسياري براي پايان يافتن مجموعه دارند تا آن را رونمايي کنند، اما معتقدم اين اثر، منبعي سندي است كه براي كشور ماندگار مي‌شود بنابراين بايد كاري جامع ارايه داد.