به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، پانزدهم دی‌ماه سالروز شهادت سرلشکر منصور ستاری است. ابداعات و ابتکارات وی نقش مهمی در پیشبرد اهداف دفاع مقدس داشتند. این گزارش به کوشش‌های مکتوبی می‌پردازد که درباره شهید ستاری و اندیشه‌های او در حال انجام است.

منصور ستاري سال 1327 در روستاي ولي آباد ورامين متولد و پس از دریافت ديپلم متوسطه، در سال 1346 وارد دانشكده ‌افسري شد و با پايان دوره، به درجه ستوانی دست یافت. در سال 1350 برای گذراندن دوره‌ علمي یک‌ساله كنترل رادار، به كشور آمريكا اعزام و پس از بازگشت در سال 1351 به ايران، به عنوان افسر كنترل شكاري نيروي هوايي مشغول به كار شد.

وی سال 1354 در رشته برق و الكترونيك پذيرفته شد و پس از پيروزي انقلاب اسلامي و شروع جنگ تحميلي عراق علیه ایران،‌ به جبهه‌های نبرد رفت و طرح‌ها و ابتكارهاي بسیاری را برای تجهيز سيستم‌هاي راداري و پدافندي به اجرا گذاشت. 

همچنین در طول جنگ توان نيروي هوايي را در سرنگوني هواپيماهاي متجاوز دشمن دو چندان کرد و به همین دلیل، سال 1362 به سِمت معاون عمليات فرماندهي پدافند نيروي هوايي منصوب شد. سال 1364 هم به دلیل منطقي، عملی، كاربردي و موثر بودن طرح‌ها‌یش، به عنوان معاون طرح و برنامه نيروي هوايي برگزيده شد و سپس لياقت، كارداني و شايستگي‌اش در طول خدمت، بهمن‌ماه سال 1365 درجه سرهنگي و فرماندهي نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران را برایش به ارمغان آورد و تا هنگام شهادت، عهده‌دار این سمت بود.

تاسيس دانشكده پرواز (خلباني) و دانشگاه هوا فضا و دانشكده پرستاري و راه‌اندازي مركز تحقيقات و آموزش پزشكي (پاتولوژي) نيروي هوايي، ايجاد هنرستان كارودانش ـ فني و حرفه‌ای ـ در مركز آموزش‌های هوايي و شبكه ديده‌باني برای تقويت سيستم پدافندي كشور و شبكه ديده‌باني بصري و ايجاد موانع هوايي بر فراز دره‌ها، گذرگاه‌ها و ارتفاعات، تنها گوشه‌ای از اقدامات مهم شهید ستاری‌‌اند.

سخنرانی‌های شهید ستاری، محور مطالعات راداری نهاجا
اکنون در واحد انتشارات دانشکده پرواز شهید ستاری، بسیاری از فعالیت‌های پژوهشی بر مبنای تفکرات علمی شهید ستاری صورت می‌گیرد. همچنین کتاب‌های داخلی دانشکده هوایی شهید ستاری بر اساس آرای نظامی و فرماندهی کنترل این فرمانده شهید نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران تالیف می‌شوند.

مسوول انتشارات دانشکده هوایی شهید ستاری، سرنگونی 80 فروند هواپیمای عراقی در طول عملیات والفجر هشت را گوشه‌ای از ابتکارات شهید ستاری دانست و به ایبنا، گفت: تمامی سخنرانی‌های شهید ستاری از سوی دفتر مطالعات این دانشگاه مورد بررسی و پژوهش قرار می‌گیرند.

تاکنون 180 عنوان کتاب‌ علمی در سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد در محدوده داخلی دانشکده پرواز با توجه به ربع قرن فعالیت‌های هوشمندانه و علمی شهید ستاری به چاپ رسیده‌اند.

در جست‌وجوی رُمانی کامل درباره شهید ستاری
بازخوانی اجمالی زندگینامه شهید ستاری نشان می‌دهد که هر برهه از زندگی این معمار سيستم پدافند هوايي كشور جای تالیف دارد. شمسی‌مهدی‌پور، نویسنده کتاب «مرد» درباره زمینه‌هایی که هنوز درباره شهید ستاری جای پرداخت دارند به ایبنا، گفت: با وجود آثار منتشر شده، هنوز جای یک رمان خوب که بتواند با پرداختن به جزییات، زندگی این مرد بزرگ را خواندنی‌تر کند خالی‌ است.

وی در پاسخ به این سوال که «چرا در کتاب «مرد» به این جزییات نپرداخته است؟» توضیح داد: این کتاب را در دو بخش فعالیت‌‌های کاری و زندگی شهید نوشته‌ام اما نتوانستم مصاحبه‌‌های خاصی را با خانواده او به انجام برسانم.

مهدی‌پور که علاقه‌مند به نگارش رمانی بر مبنای زندگی شهید ستاری است، معتقد است: باتوجه به این‌که شهید ستاری چهار فرزند و چندین خواهر و برادر دارد، زمینه‌های مناسبی برای تهیه مصاحبه و شکل‌گیری رمانی ویژه درباره وجود دارند. 

وی ادامه داد: شهید ستاری فردی اهل معاشرت بود و به اتفاق همسرش بار‌ها به کارکنان نیروی هوایی درباره زندگی شخصی‌شان مشورت می‌دادند. بنابراین او دوستان بسیاری دارد که بتوانند خاطرات جذابی را بیان کنند.

از نگاه مهدی‌پور آثاری که از سوی انتشارات نهاجا درباره شهید ستاری نوشته شده‌اند قابل اِتِکاتر‌ند. وی در باره این طرز تلقی‌اش از آثار منتشر شده توضیح داد: این آثار با نگاهی به اسناد نهاجا درباره شهید ستاری و نیز در گفت‌وگو با کارکنان این نیرو به انجام رسیده‌اند و با توجه به این‌که شهید ستاری فرمانده نیروی هوایی بود، می‌توان به این آثار اطمینان بیشتری داشت.

لیلا رزاق‌زاده نویسنده‌ای است که اثری را با نام «آسمان» درباره شهید ستاری در دست تالیف دارد. وی درباره مشخصات بارز شهید ستاری که قابلیت بازگو شدن در قالب داستان دارند، گفت: مدیریت و توانمندی شهید ستاری از ویژگی‌های اوست. نوآوری‌های بسیاری داشت و این نکته برای من بسیار جالب بود.

سرتیپ احمد مهرنیا که آثار متعددی درباره خلبانان نوشته است هم درباره کاستی‌های آثاری که درباره شهید ستاری نوشته شده‌اند گفت: کتاب‌هایی که درباره بزرگان نوشته می‌شوند، همواره با نقص‌هایی روبه‌رویند. به‌‌ویژه اگر این شخصیت‌ها خودشان حضور نداشته باشند. بنابراین آثاری که درباره شهیدان و فرماندهان نوشته می‌شوند تمامی وجوه و برجستگی‌های شخصیتی آنان را نشان نمی‌دهند.

وی افزود: شهید ستاری هم نابغه بود، هم فرمانده و هم افسر عملیاتی، اما هر یک از آثار مربوط به او را مطالعه می‌کردم، فقط به یک وجه از این شخصیت پرداخته بودند. مطالب برخی از آثار هم فقط جنبه خاطره‌ای داشتند و قابل استناد نبودند.

قالب «رمانِ مستند» تواناتر است
همواره آنچه نویسندگان را به نگارش داستانی درباره شخصیت‌های موثر ترغیب می‌کند، «تخصص» آن‌هاست و سپس ویژگی‌های فردی که در ذیل این عنوان نمود پیدا می‌کنند، اما آنچه در این میان ضرورت می‌یابد، نشان دادن ویژگی‌های‌ تخصصی و فردی اشخاص موثر، درست به موازات یکدیگر است. آیا ظرف ادبی «رُمان» قابلیت نشان دادن هر دو وجه شخصیتی‌ این افراد را دارد؟ 

شمسی مهدی‌پور معتقد است: گونه ادبی رمان می‌تواند علاوه بر نشان دادن تخصص‌های سرلشکر ستاری، وارد متن زندگی خانوادگی او شود. به این‌ ترتیب، زندگی این شخصیت ملی‌ برای مخاطب عام که دوست دارد وارد لحظات شخصی قهرمان داستان شود، جذاب خواهد شد.

رزاق‌زاده ‌هم با تایید این موضوع که می‌توان از جنبه‌های گوناگونی به زندگی شهید ستاری پرداخت، گفت: در کتاب «آسمان» بیشتر از زاویه خانوادگی به شخصیت این شهید پرداخته‌ام اما اشاره‌هایی هم به تخصص‌های شهید ستاری داشته‌ام. در هر حال باید دانست که مخاطب کیست؟ برای مخاطب عام، دانستن جنبه‌های خانوادگی و خصوصی افراد اهمیت ویژه‌ای دارد.

مهرنیا اما گونه ادبی رُمان را گونه‌ای دانست که به تنهایی توان بازگو کردن همه جنبه‌های شخصیتی افراد برجسته‌ای مانند شهید ستاری را ندارد و اظهار کرد:‌ در این زمینه گونه‌ای با عنوان «رمانِ مستند» بیشتر می‌تواند پاسخ‌گو باشد. البته بسیاری این شیوه را قبول ندارند اما من فکر می‌کنم که بیان مستندات، آمار و ارقام دقیق در قالب رمان می‌تواند بیان‌گر اقدامات بزرگی باشد که فرماندهانی چون شهید ستاری در طول دفاع مقدس به انجام رسانده‌اند.