به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از ستاد خبری بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، در ابتدای این جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی واعظ جوادی با بیان این‌که برای نقد و بررسی آثاری مانند مفاتیح‌الحیاه به برگزاری جلسات متعددی نیاز است، گفت: با توجه به این‌که عصر حاضر دوران پیشرفت علم و دانش و تکنولوژی است، انتخاب آرا و نظرات و مطالبی که صحیح باشند و جنبه کاربردی داشته باشند، کار دشواری است. 

وی با اشاره به این‌که مقوله استقلال فرهنگی مدت زمان زیادی است که در کشورمان مطرح شده است، افزود: در شرایط فعلی که امواج و اطلاعات از همه نواحی انسان را هدف قرار داده‌اند، چگونگی حفظ استقلال فکری و فرهنگی موضوع بسیار مهمی است. در چنین فضایی حتی تصور هویت مستقل فرهنگی بسیار سخت است. مبانی و اندیشه‌های نظری که برگرفته از مطالعات هستی‌شناسی و اومانسیم غربی است، منجر به تولید دانشی عمومی برای زندگی بشر شده‌اند که سازگاری چندانی با اندیشه‌های الهی و دینی ندارند. 

حجت الاسلام واعظ جوادی ضمن بیان مواردی که استقلال فرهنگی و فکری بشریت را مورد تهدید قرار داده‌اند، اضافه کرد: انتخاب راه درست و صائب برای جوانان امروز امری بسیار دشوار است. جوانی که هنوز اندیشه هایش دوام و قوام پیدا نکرده است، امکان دارد تحت تاثیر زرق و برق آگهی های غربی قرار گیرد و متولیان فرهنگی در چنین شرایطی باید از بنیان‌های فکری جامعه برای مقابله با این اتفاق استفاده کنند. 

وی کتاب مفاتیح‌الحیاه را مبتنی بر نظریه مستحکم دانست و گفت: آیت‌الله جوادی آملی این کتاب را بنیان مرسوس امام می‌دانند که می‌تواند زمینه‌های استقلال فرهنگی را فراهم سازد. در این کتاب عقل و نقل به عنوان عناصری مطرح شده‌اند که در کنار هم برای کشف حقایق الهی به کار گرفته می‌شوند و هرگز مقابل هم نبوده‌اند و نیستند. همان‌طور که در حوزه مسایل عقلی دو برهان مقابل هم‌اند و با تحقیق و تفحص این تقابل برطرف می‌شوند، تعارض عقل و نقل هم ابتدایی و سطحی است و با موشکافی و تامل روشن می‌شود. 

واعظ جوادی در توضیح بخش‌های مختلف مفاتیح‌الحیاه گفت: در فصل های سه و چهار کتاب درباب منزلت عقل به تفصیل صحبت شده است و نگاهی که مبنایی که مفاتیح‌الحیاه بر آن استوار است، می‌تواند راهگشای حل همه مسایل جهان معاصر باشد. 

رییس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء یک جلسه را برای نقد و بررسی کتاب مفاتیح‌الحیاه کافی ندانست و افزود: مباحث عمده این کتاب باید در جلسات متعددی مطرح و بررسی شوند. در این اثر از عقل و نقل به دو بال پرواز اندیشه و سپهر تعبیر شده است. 

وی افزود: بر اساس فرمایش حضرت علی (ع) انسان نابینا انسانی است که فقط دنیا را می‌بیند. انسانی که توانایی دیدن ماوراء طبیعت را ندارد، از نظر دین اسلام فردی نابیناست. اندیشه‌ای که جهان را در سطحی پست و سطحی ببیند، آسیبی جدی به بشریت می‌زند. تلاش علمی جوامع غربی کم نیست و این کشورها هزینه‌های هنگفتی در حوزه تحقیق متقبل شده‌اند اما نوع نگاه و نگرش آن‌ها به هستی‌شناسی محدود است. در اندیشه الهی به حس و تجربه اهمیت داده می‌شود اما تنها به این مقوله‌ها اکتفا نمی‌شود و معارفی از قلب و عقل هم به کمک شناخت بشریت می‌آیند و به تعبیر علامه جوادی آملی، سیمرغ وحی به همه علوم نظام می‌دهد.

حجت الاسلام والمسلمین یدالله مقدسی، دیگر سخنران حاضر در این نشست هم با اشاره به آیاتی که در قرآن کریم با موضوع انسان و جهان آمده است، گفت: خداوند انسان را با قدرتی آفرید که قابل تسخیر است و جهان را مسخر آدمی دانسته است. با توجه به این تفاسیر، بشر می‌تواند جهان را در هر مسیری که می‌خواهد، پیش برد؛ برای مثال، قانون جاذبه از قوانین غیرقابل انعطافی است که دانشمندان علوم طبیعی با آن کنار آمدند. 

وی افزود: نسبت بین عالم و آدم از همه مولفه‌های امروز یعنی مدیریت جهان، سیاست، اقتصاد و حکومت تشکیل می‌شود. در این بین عده‌ای به مدیریت علمی و فقهی و اقتصاد و فرهنگ و سیاستی که در این دو مقوله می‌گنجند، اعتقاد دارند که این تقسیم‌بندی از اساس باطل است چرا که به هیچ وجه دو نگاه متفاوت نمی‌تواند باعث رسیدن جامعه بشری به مقصودش شوند. 

مقدسی با بیان این که خداوند می‌خواهد انسان در کمال آراستگی و جمال دنیا را اداره کند، اضافه کرد: علوم عقلی و نقلی به کمک هم تصویرسازی آراستگی جهان را انجام می‌دهند و پرودگار یکتا، انسان ها را آبادگران زمین و احیاگران جهان می دانند اما نظام حاکم بر تفکر غربی با اصل نظام هستی سازگار نیست. 

وی با اشاره به نیاز جوامع امروز به آثاری مانند مفاتیح‌الحیاه گفت: باید نسخه‌های جدیدی از این کتاب برای سطوح دیگری از جوامع در نظر گرفته شود؛ برای مثال، انسانی که با فرهنگ غربی زندگی می‌کند تفاوت زیادی با انسانی دارد که پرورش یافته فرهنگ مشرق زمین است. 

کتاب مفاتیح‌الحیاه زیر نظر آیت‌الله العظمی جوادی آملی و به کوشش جمعی از استادان حوزه در پنج فصل تالیف و از سوی نشر اسراء وارد بازار نشر شده است. این کتاب با شمارگان پنج هزار نسخه امسال به چاپ نود و دوم رسید.

بیست وششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران تا 21 اردیبهشت ماه در مصلی بزرگ امام خمینی (ره) برگزار می شود.