به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا) به نقل از ستاد خبري بيست و ششمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، نشست «کتاب و رسانه» (دوشنبه 16 اردیبهشت) در سرای اهل قلم بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد. محمد سرشار، رییس حوزه هنری استان تهران و سعید بشیرحسینی، مدرس کلاس‌های کتابخوانی سخنرانان این نشست بودند. 

سرشار در ابتدای سخنانش گفت: قرآن در صدر اسلام بر استخوان کتف شتر، پوست و چوب نوشته می‌شد، زیرا فن‌آوری چاپ در اختیار چینی‌ها بود و مسلمانان به آن دسترسی نداشتند تا این‌که طی حمله‌ای از سوی مسلمانان این صنعت در دسترس آنان قرار گرفت و سرعت تکثیر قرآن افزایش یافت.

وی سرانه مطالعه را متاثر از عواملی فراتر از کارکردهای مثبت نهادهای فرهنگی یک کشور دانست و گفت: میزان سرانه مطالعه در هر کشور به خلق و خو و رفتارهای مشترک جمعی آن کشور بستگی بسیاری دارد؛ برای مثال سرانه مطالعه در کشورهای اروپای شرقی بیش از همه کشورهاست. در این کشورها ارتباطات خانوادگی بسیار کمرنگ است و فردگرایی و افسردگی در جوامع آن رواج دارد. همین عوامل فرد را به پناه آوردن به کتاب سوق می‌دهد. این در حالی است که ارتباطات خانوادگی در ایران پررنگ است و ای بسا افراد، بسیاری از وقت خود را در جمع‌های دوستانه و خانوادگی بگذرانند و به همین دلیل مطالعه کتاب برای آنان در اولویت نیست.

سرشار افزود: همچنین پیشرفت‌های حوزه فن‌آوری نیز در تغییرات و رفتارهای فرهنگی موثر است، هرچند به اعتقاد من افرادی که به خواندن کتا‌ب‌های الکترونیک روی می‌آورند همان‌هایی هستند که از علاقه‌مندان به مطالعه کتا‌ب‌های سنتی بودند. تغییر در نحوه انتشار کتاب ناشی از پیشرفت‌های تکنولوژیک ناشران را بیش از نویسندگان و خوانندگان با چالش روبه‌رو می‌کنند.

بشیرحسینی در سخنانش با استناد به نزول تدریجی قرآن، این کتاب آسمانی را بیشتر شبیه به وبلاگ دانست و گفت: قرآن غیر از نزول دفعی آن در شب قدر، تدریجا و بر حسب اتفاقات مختلف نازل می‌شد و از این جهت می‌توان ساختار نزول آن را بیشتر شبیه به وبلاگ دانست تا کتاب. من با این ادعا خواستم این کلیشه را که کتاب تنها رسانه موجود در صدر اسلام تلقی می‌شود زیر سوال ببرم. شاید اگر پیامبران در روزگاری شبیه دوران معاصر ما رسالت می‌یافتند از رسانه تصویری به جای کتاب استفاده می‌کردند.

وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: عده‌ای گرانی کاغذ در ماه‌های اخیر و در پی آن افزایش بهای کتاب را از عمده‌ترین دلایل کم بودن سرانه مطالعه در کشور می‌دانند در حالی که این آمار با سال‌های گذشته تفاوت چندانی نکرده است و ما باید برای حل این مشکل به ریشه‌ها بپردازیم. البته به نظر من گرانی کاغذ چندان هم امری منفی‌ نیست، زیرا سبب می‌شود کاغذ کمتر هدر برود.

بشیرحسینی افزود: ما بدون هیچ نگرانی و نارضایتی هزینه‌هایی چند برابر بهای یک کتاب برای خوردن فست‌فود صرف می‌کنیم اما وقتی با قیمت کتاب‌ها مواجه می‌شویم آن‌ها را گران می‌دانیم و ناراضی از کتابفروشی خارج می‌شویم. این امر یک دلیل مهم دارد و آن این‌که کتاب‌های ما چندان به نیاز و خواسته جامعه نمی‌پردازند و انتقادهای اجتماعی را مطرح نمی‌کنند. اگر نویسندگان ما نیاز واقعی و علاقه‌های مخاطبان‌شان را دریابند مخاطبان خود به ‌خود به مطالعه روی می‌آورند و مشکل کمبود مطالعه حل می‌شود.

وی با اشاره به پایین بودن توان صحیح‌خوانی کتاب در ایران گفت: متاسفانه ایران در تست «پرز» که توان صحیح‌خوانی کتاب توسط افراد را می‌سنجد در رتبه 153 قرار دارد.

بشیرحسینی با تاکید بر جنبه تفریحی کتاب گفت: یک تصور غلط در میان ما وجود دارد مبنی بر این‌که کتاب بیشتر جنبه آموزشی دارد در حالی که من معتقدم کاربردی‌ترین جنبه کتاب تفریحی بودن آن است. قرآن نیز در کنار محتوای عمیق خود از جاذبه‌های ظاهری بهره دارد که در جلب مخاطب موثر است.

وی با بیان این‌که «ما کتاب نوشتن را بلد نیستیم» گفت: همین نویسندگانی که در کشور فعالیت می‌کنند صنف مشخصی ندارند. ما ابدا نمی‌توانیم ادعا کنیم که در ایران نویسندگان می‌توانند تنها از طریق نوشتن کتاب به خوبی زندگی‌شان را تامین کنند بلکه حتما باید در کنار کار نویسندگی حرفه دیگری نیز داشته باشند. در حقیقت نویسندگی در کشور ما کاری کاملا عشقی و دلی است و نمی‌توان به دیده حوزه‌ای درآمدزا به آن نگریست.

بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهان تا 21 اردیبهشت در مصلای امام خمینی(ره) برپاست.