فرزان عزیززاده، کارشناس ارشد نسخ خطی اسلامی درباره ضرورت ثبت و ضبط فهرست آثار گفت: برای حفظ و نگهداری آثار قدیمی کارهای متعددی صورت میگیرد که فهرستنگاری با پیشینه بیش از یک هزار سال در اسناد مکتوب، یکی از مهمترین این اقدامات است.-
وی ادامه داد: ورّاقها در مراکز فرهنگی، حوزههای علمیه و دانشگاهها به تهیه نسخ عادی مشغول بودند و اکنون مدارک تاریخی این افراد و فعالیتهایشان در موزههای نسخ خطی موجود است.
این کارشناس ارشد نسخ خطی اسلامی کتاخانه حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) با بیان اینکه نسخهبرداری از آثار بدون فهرستنگاری، مادهای خام به شمار میآید، گفت: فهرستنگاری نخستین اقدام در شناسایی، ثبت و ضبط و بهره برداری از نسخ خطی است.
وی یادآور شد: به عنوان مثال، کتاب «عیونالحساب» در قرن یازدهم هجری قمری به رشته تحریر درآمده است و ما در فرآیند فهرستنگاری علاوه بر مولف، به کاغذ و نوع خط آن توجه میکنیم. همچنین دقت در نسخهبرداریهای متعدد اثر و کاربردش در حوزههای علمیه از عصر تالیف تا دوره حاضر، از دیگر ظرایف این کار محسوب میشود.
عزیززاده عنوان کرد: توجه به نسخ متعدد این اثر در کتابخانههای ملک، مرعشی، آستان قدس رضوی و دانشگاه تهران و مجامع فرهنگی آن را به مرجعی مستند مبدل ساخته است.
وی در پاسخ به این سوال که «در نسخهشناسی به چه عواملی در آثار مکتوب و نسخ خطی توجه میشوند؟» گفت: نسخهشناسی در حقیقت معرفی نسخه از «ب» بسمالله تا «ة» تمت است. در این مرحله فاکتورهای زمان، موضوع اثر، سلامت اثر، زبان نگارش، مولف آن، خط اثر، کاتب آن، شروحی که بر اثر نوشته شد، نسخههای آن، مکان قدیمیترین نسخه و سایر نسخههای پراکنده در کجاست؟ بررسی و واکاوی میشوند.
این کارشناس نسخ خطی اسلامی درباره گام دوم پس از فهرستنگاری اظهار کرد: دومین گام، نسخهشناسی است. این مرحله با هدف حفاظت، مرمت، معرفی و عرضه کتاب صورت میگیرد. ماهیت این کار به نسخه خطی بازمیگردد و اثر از جنبه شیوه نگارش مولف، به پژوهشگران و محققان این حوزه قرار میگیرد.
وی افزود: این شیوهها نوع کاربری آثار و نسخ خطی را معین میکنند و بیانگر آنند که هر کسی به درد این آثار و نسخ خطی نمیخورند.
نظر شما