گودرز رشتیانی به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، گفت: «فهرست گنجینه پژوهشی ولایمیر مینورسکی» را با همکاری ناهید عبدالتاجدینی تالیف کردم که بهزودی از سوی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی منتشر خواهد شد.
این پژوهشگر تاریخ با اشاره به زندگی مینورسکی اظهار کرد: وی که در شهر «کراچوا» روسیه متولد شد در سال 1902 میلادی برای نخستینبار به ایران آمد و به استخدام وزارت امور خارجه روسیه درآمد. مینورسکی از 1911 تا 1914 در کمیسیون تعیین مرزهای ایران و عثمانی فعالیت کرد و پس از آن نیز در حوزههای مختلف مشغول به کار شد. مینورسکی از بزرگترین ایرانشناسان و شرقشناسان بهشمار میرفت که آنچه از وی بر جای مانده بود پس از مرگش از دانشگاه لندن به انستیتو نسخههای خطی پترزبورگ انتقال یافت.
وی درباره بخشهای ششگانه کتابش اظهار کرد: بخش نخست کتاب دربردارنده «آثار علمی مینورسکی از 1902 تا 1963» است. این بخش شامل «تاریخ و تاریخنگاری ایران و مناطق مجاور آن»، «تاریخ اسلام و فِرَق اسلامی در ایران»، «اقوام ایرانی، زبانشناسی، ادبیات، هنر ایران و کشورهای مسلمان»، «منبعشناسی شرق نزدیک و میانه»، «آثار اجتماعی سیاسی»، «مقالات برای دایرهالمعارفها»، «جزوههای درسی»، «سخنرانیهای و ارایه مقاله در کنفرانسها»، همچنین «اظهارنظرها، ارزیابی و داوریهای علمی»، «گزارش ماموریت و سفرهای رسمی» و «کپی اسناد تاریخی و نسخ خطی به زبانهای شرقی» میشود.
رشتیانی توضیح داد: بخش دوم کتاب «اسناد شخصی، خانوداگی و شغلی (1887-1977)» را دربردارد و به دو دسته اسناد شخصی و خانوادگی و اسناد مربوط به فعالیتهای شغلی تقسیم شده است. مسایلی چون دفترهای خاطرات و سفرنامههای مینورسکی و مامویتهای وی از عمده اطلاعات این بخش بهشمار میروند.
این پژوهشگر ادامه داد: بخش سوم «مکاتبات مینورسکی (1871-1966)» که به سه بخش عمده «نامههای ارسالی مینورسکی»، «نامههای فرستاده شده به مینورسکی» و «نامه به افراد دیگر» تقسیم شده است. در این کتاب نامهها به زبانهای شرقی و اروپایی (انگلیسی، فرانسه، روسی، عربی، فارسی، ترکی، ارمنی و گرجی) بخشبندی شدهاند. حدود 6 هزار نامه به زبان انگلیسی و رونوشت 400 نامه نیز موجود است.
وی با اشاره به اهمیت نامههای فارسی گنجینه مینورسکی گفت: نزدیک به 700 نامه به فارسی در این گنجینه موجود است. علمیترین نامهها از علامه محمد قزوینی و نظرخواهی از وی برای دایرهالمعارف اسلام دانشگاه لیدن هلند است. حدود 140 نامه و یادداشت از علامه قزوینی، 80 نامه از سید حسن تقیزاده، 60 نامه از احسان یارشاطر و 23 نامه از ایرج افشار، همچنین نامههای دیگری از رشید یاسمی، غلامحسین مصاحب، بدیعالزمان فروزانفر، مجتبی مینوی، منوچهر ستوده و دیگر شخصیتهای ادبی، تاریخی، جغرافیایی و ایرانشناس در این مجموعه قرار دارند که اطلاعات باارزشی میتوان از آنها بهدست آورد. پیش از این زندهیاد ایرج افشار نامههای تقیزاده را در مجله سخن منتشر کرده بود.
این پژوهشگر روابط ایران و روسیه با اشاره به بخش چهارم کتاب که «آثار علمی دیگران (1854- 1964)» نام دارد، اظهار کرد: این بخش در چهار زیرفصل آثار علمی، مقالات، سخنرانی، ارزیابیها، آثار علمی افراد نامعلوم، گزارش، یادداشتها، بخشنامههای رسمی و نوشتههای افراد نامعلوم تدوین شده است. فصل «عکسها (1888- 1963)» نیز با یکهزار و 500 عکس و نگاتیو اطلاعات باارزشی دارد. حدود 60 عکس از مینورسکی، همچنین عکسهایی از مناطق مختلف ایران، آثار باستانی و هنرهای قرون میانه در این مجموعه چشمگیر است.
رشتیانی درباره بخش آخر کتاب توضیح داد: «کلکسیون اسناد و بریدههای نشریات (1829-1966)» شامل اسناد تاریخی ایران و روسیه، بریدههای نشریات مربوط به وضعیت داخلی و بینالمللی روسیه و دیگر کشورها، روزنامههایی به زبان روسی و دیگر زبانهای اروپایی و شرقی بخش دیگری از این آرشیو بهشمار میروند.
این پژوهشگر تاریخ قفقاز درباره اهمیت آرشیو مینورسکی گفت: مینورسکی بهدلیل ماموریتهایی که در ایران و دیگر نقاط بر عهده داشته، اطلاعات سودمندی از مناطق مختلف دارد. از سوی دیگر این اطلاعات در پژوهشها بهویژه وضعیت ایران در اوایل قرن بیستم، همچنین در مطالعه روابط ایران و روسیه بسیار اهمیت دارند اما متاسفانه کاری در اینباره صورت نگرفته است.
شنبه ۳۰ شهریور ۱۳۹۲ - ۱۱:۲۱
نظر شما