دکتر اسماعیل منصوری لاریجانی در گفت‌‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با بیان این‌که به‌روز نبودن ترجمه‌های متون دینی از دلایل مهجوریت این متون است، گفت: یکی از ویژگی‌های کتاب‌های دینی به ویژه نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه این است که با ذوق عرفانی فراوانی نگاشته شده‌اند اما در ترجمه‌های موجود از این «ذوق» خبری نیست، در حالی که این ویژگی نباید از این دعا‌ها گرفته شود، بلکه این آثار باید با شوقی مضاعف ترجمه شوند تا مخاطب را به خود جذب کنند. اگر دعاها با زبان روز ترجمه شوند، مخاطبان استقبال فراوانی از این کتاب‌ها خواهند کرد. 

این استاد و عضو هیات علمی دانشگاه اهل‌بیت(ع) با بیان این‌که مطالعه متون دینی در جامعه امروز نسبت به گذشته کمتر شده است، دلایل کمرنگ شدن مطالعه متون دینی را در سه دسته طبقه‌بندی کرد و گفت: نخستین علت این است که جوانان اهل مطالعه به روش‌های سهل‌الوصول رو آورده‌اند و به مطالعه کتاب که زمان بیشتری را به خود اختصاص می‌دهد، کمتر توجه و بیشتر زمان خود را صرف اینترنت می‌کنند. نکته دوم این‌که احساس نیاز فرهنگی، نیاز‌ اخلاقی و نیاز اعتقادی برای استفاده از نهج‌البلاغه و صحیفه‌سجادیه در جامعه توسط خانواده‌ها و متولیان فرهنگی ایجاد نشده است.نکته سوم هم این‌که زبان گفتمانی نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه و متون دینی به‌روز و مطابق با زبان معیار امروزی نشده است و همچنان با همان سبک و سیاق گذشته به این مباحث پرداخته می‌شود، در حالی‌که باید به متون دینی به ویژه این دو کتاب که کتاب‌های عمیقی از لحاظ مفهومی‌اند، نگاهی نوین داشت و این متون را با زبان عرفی و گفتمانی امروز تطبیق داد. 

منصوری لاریجانی ترویج فرهنگی را مهم‌ترین عامل گسترش فرهنگ مطالعه متون دینی دانست و اظهار کرد: امروزه جملات قصاری از دل عرفان‌های مدرن استخراج شده‌اند که متاسفانه از رسانه‌ها نیز شنیده می‌شوند، در حالی‌که مطالب غنی کتاب‌های دینی توانایی برقرار کردن ارتباط بیشتری را با مخاطبان دارند.

نویسنده کتاب«ساحت ربوبی» با بیان این‌که ترجمه‌ها و تفسیرها بر مبنای زبان امروز نیستند، گفت: به‌روز نبودن ترجمه‌های کتاب‌های دینی منجر می‌شود تا مخاطبان عام با متن ارتباط برقرار نکنند. اگر مخاطب ما مخاطبی عام است، نباید همه موارد با زبان تخصصی بیان شوند، بلکه باید با زبانی روان و ساده نگاشته شوند تا مخاطب بتواند پیام نویسنده را دریافت کند و این پیام‌ها بتواند پاسخگوی مشکلات اخلاقی، روحی وروانی و مسایل اجتماعی روز باشد.

دکتر منصوری لاریجانی یادآور شد: انسان‌ها در جوامع صنعتی با مشکلاتی فراوانی روبه‌رویند و همواره به دنبال کلیدی می‌گردند تا راهشگای مشکلات آن‌ها باشد. هنر مروجان دینی باید این باشد که مطالب متناسب با مشکلات روز جامعه را با زبان روز بیان کنند. خداوند در قرآن می‌فرماید: «وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ فَيُضِلُّ اللّهُ مَن يَشَاءُ وَيَهْدِي مَن يَشَاءُ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ» همه پیامبرانی که مبعوث می‌شدند، از جنس مردم بودند و به درد‌ها و مسایل آن‌ها آشنا بودند و با زبان همان قوم به بیان مسایل می‌پرداختند. 

نویسنده کتاب «تربیت از منظر قرآن و عترت» اظهار کرد: تا زمانی که تعاملی منطقی بین متون دینی و مخاطبان برقرار نشود، مردم نمی‌توانند درک کنند که نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه می‌تواند چه نقش مهمی در زندگی آن‌ها داشته باشد. نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه کتاب‌هایی هستند که بر اساس نیازهای مردم در جامعه به بیان حکمت‌های زندگی اجتماعی پرداخته‌اند.

نویسنده کتاب «شرح منازل‌السائرین» با بیان این‌که امروزه همه مشکلات اجتماعی و اقتصادی را می‌توان با رجوع به نهج‌البلاغه حل کرد، گفت: به عنوان مثال، در نهج البلاغه به قناعت، مدیریت اقتصادی، ترویج فرهنگ زهد، پرهیز از اسراف و ساده‌زیستی برای بهبود شرایط اقتصادی تاکید فراوانی شده است، تا جایی که امیر‌المونین(ع) می‌فرمایند که اگر تنها 10 درصد از افراد جامعه را وادار کنیم که بخشی از درآمدهای خود را صرف گرفتاری‌های مردم کنند، هیچ نیازمندی در جامعه وجود نخواهد داشت.

دکتر منصوری لاریجانی با بیان این‌که صحیفه سجادیه داروخانه‌ای برای درمان بیماری‌های روحی است، گفت: امروزه در غرب برای درمان بیماری‌های روحی و روانی از معنویت و اخلاق درمانی استفاده می‌کنند اما جای تاسف است که در کشور مسلمان ما با توجه به وجود کتاب‌هایی مانند صحیفه‌سجادیه، نهج‌البلاغه، مفاتیح‌الجنان و ادعیه معصومین(ع) درصد زیادی از مردم جامعه به سمت داروهای آرام‌‌بخش شیمیایی روی آورده‌اند. این فاصله گرفتن از نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه در واقع، ظلم به این کتاب‌ها و همه متون دینی است.

وی با بیان این‌که یکی از ویژگی‌های کتاب صحیفه سجادیه این است که زبان دعا را به انسان آموزش می‌دهد، یادآور شد: دعا حلقه اتصال بین خدا و انسان است و در پایان دعا احساس بخشیده شدن گناهان به انسان دست می‌دهد و اشکی که از چشمان انسان پس از خواندن دعا جاری می‌شود، بسیاری از بیماری‌های روانی را درمان می‌کند. به قول مولوی که می‌گوید: «چون خدا خواهد که غفاری کند، میل بنده جانب زاری کند/ هی خوش آن چشمی که خود گریان اوست، وان همایون دل که خود بریان اوست.»

دکتر منصوری لاریجانی زبان نگارشی امام سجاد(ع) را در این دعاها بسیار روان و لطیف دانست و عنوان کرد: به عنوان مثال، در قسمتی از صحیفه آمده است که «خداوندا تنهایی را دوست دارم چون تو یار تنها شدگان هستی، غریبانه زندگی می‌کنم چون تو همدم غریبانی، کسی که تو را دارد غریب و تنها نیست» اما اگر همین دعای زیبا به زبان عربی یا با ترجمه‌ای ثقیل خوانده شود، مخاطب از خواندن آن لذتی نخواهد برد. 

نویسنده کتاب «نیایش» در ادامه اظهار کرد: کشف کردن قالب‌هایی که مخاطب با آن ارتباط برقرار می‌کند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. قالب‌های هنری ادبی مانند قصیده و غزل که برای مخاطب آشنایند، به راحتی می‌توانند این مضامین لطیف را منتقل کنند. یکی از راه‌کارهایی که متون دینی را هویت و زندگی دوباره می‌بخشد، استفاده از قالب‌های متنوع شعری است. در واقع، استفاده از قالب‌های شعری نه تنها به بیان متون دینی کمک می‌کند، بلکه شعر معاصر را نیز از بی‌هویتی و بی‌مفهومی نجات خواهد داد.