حجت الاسلام محمد فاطمی‌پور در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، عقل را عبارتی دانست که به انسان اعتبار می‌بخشد و اظهار کرد: واژه عقل در طول تاریخ، تغییر معنا پیدا کرده است. برای بررسی عقلانیت، با رجوع به فلسفه می‌بینیم که معنای آن با معنای عقل از نگاه قرآن تفاوت دارد.
نویسنده مقاله «شیخ طوسی» عنوان کرد: قرآن نگاه عمیق‌تری به تعقل دارد و این موضوع را با در نظر گرفتن همه جوانب بررسی می‌کند.
فاطمی‌پور اوج عقلانیت فلسفه اسلامی را فلسفه صدرا دانست و گفت: عقل در فلسفه معنای دیگری پیدا می‌کند و اوج عقلانیت در فلسفه صدراست که ملاصدرا پایه فلسفه را عقل می‌داند. البته عقل در قرآن معنای جدیدی در مقایسه معنای عقل در فلسفه پیدا می‌کند.
وی افزود: امروزه عقل در دنیای مدرن و فلسفه غرب معنای جدیدی پیدا کرده است. انسان به عنوان موجودی که از قوه عاقله برخوردار است، با کمک این قوه می‌تواند با جهان هستی ارتباط برقرار کند و جوهر هر چیزی را مشاهده کند. معنای واژه‌ها در قرآن با معنای آن در فلسفه اسلامی نیز متفاوت است. به عنوان مثال، در فلسفه اسلامی، حقیقت، عقل و روح به یک معناهستند اما در قرآن هر یک معنای جداگانه‌ای دارند.
این محقق و پژوهشگر دینی گفت: برای داشتن زندگی قرآنی با نگاهی برگرفته از این کتاب آسمانی باید معنای همه کلمات و عبارات را به اصل قرآن برگردانیم و با نگاه حقیقی قرآن به واژه‌ها و عبارات، آن‌ها را دوباره معنا کنیم.
این پژوهشگر پژوهشکده بنیاد مهدویت اصفهان اظهار کرد: عقل در فلسفه اسلامی یک شیء خارجی است که با توجه به قوه عاقله می‌توان با آن ارتباط برقرار کرد که این معنا در فلسفه غرب و اندیشه دکارت معنای متفاوتی پیدا می‌کند.
این مدرس حوزه اظهار کرد: در فلسفه غرب، علم و دانش در جهت رشد و اعتلای مادی انسان به کار گرفته می‌شوند، در حالی‌که علم و دانش از نگاه قرآن، ابزاری برای دستیابی افراد به ایمان حقیقی است. همچنین علم و عقل در قرآن بر پایه ایمان و عمل صالح معنا پیدا می‌کنند. این تفاوت نگاه، از این جهت است که غرب و قرآن هر یک از نگاهی جداگانه به «انسان» می‌نگرند.
وی درباره مقایسه ثبوت بین عقل و وحی گفت: وصف علمی در قرآن موضوعاتی را که ناظر به علوم طبیعی، مسایل علمی و علوم انسانی هستند، شامل می‌شود. البته باید به این نکته توجه کرد که روش‌های تجربی معمولاً ابطال‌پذيرند، اما متون وحيانی معمولاً بيانی ثبوت‌گرايانه دارند و در حقیقت ثابت هستند.
فاطمی‌پور کتاب «عقل در هندسه معرفت دینی» به قلم آیت‌الله عبدالله جوادی‌آملی را قوی‌ترین کتاب در حوزه عقلانیت در قرآن دانست و گفت: این کتاب با مستندات قرآنی از نگاه فلسفی و صدرایی، به عقل از نگاه قرآن نگریسته و عقل را جمع بین فلسفه و دین دانسته است. در این کتاب نویسنده مدعی شده که انسان یک جنبه عقلانی و یک جنبه وحیانی دارد و هر دو جنبه وجودی انسان، جمع بین فلسفه و قرآن است و چشمه عقل و چشمه وحی هر دو یک منبع واحد دارند.
چهارشنبه ۳ مهر ۱۳۹۲ - ۰۸:۴۵
نظر شما