به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «پژوهش‌های باستانشناسی کرانه‌های خلیج فارس» تالیف دکتر علیرضا عسکری چاوردی از چهار فصل تشکیل شده است. «دوره پیش از تاریخ (5000 - 3000 پ.م)»، «دوره‌های تاریخی (ایلامی، هخامنشی، اشکانی، ساسانی)»، «دوره اسلامی» و «نتیجه‌گیری» عناوین فصل‌های کتاب را تشکیل می‌دهند.

در پیشگفتار کتاب آمده است: «بدیهی است که در هر یک از دوره‌های پیش از تاریخ، آغاز تاریخی، هخامنشی، اشکانی، ساسانی و اسلامی، توسعه قلمرو جوامع انسانی این منطقه به توانمندی آنان در استفاده از ظرفیت‌های زیست محیطی این منطقه بستگی داشته است. موضوع بررسی‌های این کتاب، نه‌تنها ظرفیت استفاده از منابع زیستی و تکنیک‌های به‌کار رفته برای استفاده از این منابع در هر یک از دوره‌ها را مشخص می‌سازد، بلکه با توجه به موقعیت قرارگیری این منطقه در حوزه جغرافیایی استان فارس، تاثیر دو حکومت هخامنشی و ساسانی را بر چگونگی استقرارها تا حدودی روشن خواهد نمود.»

«دهکده‌های هفت هزار ساله» و «از گله‌دار تا بوشهر» عناوین اصلی فصل نخست کتاب است. در «دهکده‌های هفت هزار ساله»، سکونتگاه‌های دوره پیش از تاریخ در کرانه‌های ساحلی خلیج فارس و کاوش‌های «سر اورل اشتاین در تل پیر» مورد بررسی قرار گرفته است. «از گله‌دار تا بوشهر» نیز متن ترجمه شده مقاله سر اورل اشتاین، باستانشناس مجارستانی است. 

فصل دوم کتاب به بررسی سکونتگاه‌ها، قلعه‌ها، نیایشگاه‌های مذهبی و آیین‌های تدفین در دوران باستان می‌پردازد. در بخشی از فصل کتاب درباره نیایشگاه‌های مذهبی دوره باستان آمده است: «مدارک مذهبی ایران باستان به‌ویژه در حوزه فارس اهمیت شایانی در شناخت آیین‌های مذهبی به‌خصوص کیش زرتشتی دارد. کیش زرتشتی به‌منزله دین رسمی در حوزه‌ای وسیع با پرستشگاه‌ها و املاک گسترده طی دوره هخامنشی شناخته شده است، عمده مدارک کشف شده در فارس دوره هخامنشی مربوط به صحنه‌های نیایش رسمی پادشاهان هخامنشی است. بررسی مدارک این دوره نظیر نیایشگاه‌ها، نقش مهرها و آداب تدفین نشان می‌دهد که آتش نزد طبقات جامعه هخامنشی در فارس مقدس بوده است.» 

در فصل سوم، سازه‌های آبی مانند آسیاب‌ها، بندها، سدها و حمام‌ها و همچنین مزارات و شهرستان‌های لامرد و مهر استان فارس در دوره اسلامی بررسی شده و در پایان این فصل از کتاب، تصاویری از آسیاب‌های فاریاب، پسبند و وردان و سد گمپو، حمام وراوی، علی خان و اسیر و سنگ مزارهای خوزی، ملایی، پنگرو و شاه پیر غیب آمده است. 

در این فصل درباره تاریخچه سد در ایران می‌خوانیم: «سابقه ساخت بند (سد) در ایران و بین‌النهرین به روزگار کهن برمی‌گردد. در زمان هخامنشیان نخستین کوشش در مورد سدسازی، بر روی اروند و فرات به‌عمل آمد. استرابو، جغرافی‌دان یونانی سده اول میلادی می‌نویسد، ایرانیان برای آن‌که در هنگام یورش خارجیان از حرکت‌شان به‌سمت بالای این دو رود (دجله و فرات) جلوگیری کنند، بر روی آن‌ها بند(سد)‌هایی ساخته بودند، ولی با رسیدن اسکندر تا آن‌جا که می‌توانست، آن‌ها را ویران کرد، به‌ویژه بندهایی که در جهت اوپیس قرار داشتند.» 

آخرین فصل کتاب نیز به نتیجه‌گیری و تحلیل داده‌ها و مدارک اختصاص یافته است و در نهایت کتاب با جدول‌های مشخصات مکانی و زیست محیطی محوطه‌های باستانی، وضعیت مکان آثار فرهنگی به‌جای مانده و دوران‌های مشهود در محوطه‌ها و تصاویر رنگی محوطه‌های باستانی شهرستان‌های لامرد و مهر به پایان می‌رسد. 

چاپ نخست کتاب «پژوهش‌های باستانشناسی کرانه‌های خلیج فارس» تالیف، تحقیق و ترجمه علیرضا عسکری چاوردی در 444 صفحه، شمارگان یک‌هزار نسخه و بهای 70 هزار تومان از سوی انتشارات سبحان نور روانه بازار کتاب شد.