رضا اسماعیلی، از شاعران حوزه دفاع مقدس به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)  درباره تاثیرپذیری شعر دفاع مقدس از فرهنگ عاشورا گفت: ادبیات دفاع مقدس پیوند تنگاتنگی با قیام امام حسین(ع) دارد و بسیاری از شاعران حوزه دفاع مقدس از این موضوع در شعر‌هایشان الهام گرفته‌اند.

شاعر «لهجه شرقی عشق» با بیان این‌که الهام از فرهنگ عاشورا در دوران جنگ تحمیلی هم رایج بود، گفت: شاعران در این زمان در کنار بهره‌گیری از اسطوره‌های ملی، از اسوه‌های دینی مانند حضرت اباعبد‌الله(ع)، حضرت ابوالفضل(ع) و بانو زینب(س) هم بسیار یاد می‌کردند؛ زیرا چهره‌های دینی واقعه عاشورا برای رزمندگان به عنوان الگو مطرح بودند و یادآور شدن ایشان در شعر‌های دفاع مقدس تاثیر عمیقی بر روحیه رزمندگان داشت.

اسماعیلی رجز‌های عاشورایی را موضوعی دانست که در شعر‌های جبهه‌های جنگ تحمیلی هم کاربرد داشت و گفت: «هیهات مناالذله» یا «اگر با ریختن خون من دین جدم رسول خدا زنده می‌ماند ای شمشیرها و ای نیزه‌ها بر من فرود آیید» از معروف‌ترین رجز‌هایی بودند که در شعر‌های آن دوران مورد استفاده قرار می‌گرفتند. تردیدی نیست که شاعران دفاع مقدس در فرهنگ عاشورا بالیدند و آموزه‌های دینی را به عنوان آموزه‌های انسان‌ساز استفاده کردند. از میان این آثار می‌توان به شعری از سید حسن حسینی اشاره کرد که گفت: می‌روم مادر که اینک کربلا می‌خواندم/ از دیار دور یار آشنا می‌خواندم.

شاعر «ملکوت کلمات» در پاسخ به این سوال که تجلی فرهنگ عاشورا در شعر امروز دفاع مقدس چگونه می‌تواند باشد؟ گفت: عاشورا فرهنگی است که باید برای ترویج آن بکوشیم. ندای «هل من ناصر ینصرنی» همواره ما را بر آن می‌دارد که در برابر استعمارگران و استکبارگران جهانی قیام کنیم. اگر قصد حرکت‌آفرینی در شعر دفاع مقدس را داریم باید انگشت اشاره ما به سمت مردم مظلوم دنیا باشد که شاعران امروز دفاع مقدس چنین دغدغه‌ای دارند و پشتوانه آن، فرهنگ عاشوراست.

وی دراین باره ‌که گاهی به نظر می‌رسد در برخی  متن‌ها فرهنگ دفاع مقدس بر فرهنگ عاشورایی تفوق دارد در حالی که این موضوع باید برعکس باشد، گفت: در دوران دفاع مقدس به‌دلیل ضرورت تهییج مردم برای مقابله با دشمن می‌کوشیدند فرهنگ دینی و عاشورایی را در شعر‌ها پررنگ‌تر کنند. این تاثیرگذاری سبب شد که حتی در شعر آیینی ما هم فرهنگ عاشورا غلبه داشته باشد.

اسماعیلی در این‌باره ادامه داد: ضروری است که شاعران امروز برای سرودن شعر‌های حوزه دفاع مقدس و نیز شعر‌های عاشورایی مطالعاتی از منابع معتبر درباره عاشورا مانند «لهوف» سید‌بن‌طاووس و کتاب «ارشاد» نوشته شیخ مفید داشته باشند تا با استناد به سیمای عاشورا درباره فرهنگ دفاع مقدس بسرایند. این‌گونه می‌توان امیدوار بود که در آینده این تاثیر‌‌پذیری بیشتر خود را نشان دهد.

شاعر «آب، بابا، آزادی» در پاسخ به این سوال که شاعران بر چه اشتراک‌هایی میان فرهنگ دفاع مقدس و فرهنگ عاشورا می‌توانند تاکید کنند؟ گفت: نخست آن‌که ما جنگ را علیه عراق آغاز نکردیم و در حادثه عاشورا هم نخستین تیر از سوی لشگر عمر سعد به سمت خیمه‌های امام حسین علیه‌السلام پرتاب شده بود. ما نیز همانند امام حسین (ع) از خود دفاع کردیم و درمقابل تجاوز ایستادیم.

وی دیگر موضوع مشترک میان قیام عاشورا و دفاع مقدس را بحث کرامت‌های انسانی دانست و گفت: امام حسین (ع) با آن‌که می‌توانستند، هیچ‌گاه آب را به روی لشگریان دشمن نبستند. با اسیران رفتاری مهربانانه داشتند و در همه ساعت‌های قیام به کرامت انسانی توجهی ویژه‌ داشتند. ایشان حتی در رجز‌خوانی‌هایشان بر رشادت‌های خود، خانواده‌شان و  ایستادگی‌شان در برابر ظلم تاکید می‌کردند.

اسماعیلی  ادامه داد: قیام امام حسین(ع) ترویج این آموزه‌ دینی بود که باید با ظلم مقابله کرد و به رضای خداوند راضی بود. امام حسین(ع) بر آزاده‌بودن انسان‌ها تاکید داشتند و تاکید می‌کردند که هر انسان و با هر تفکری باید آزاده باشد و کرامت‌های انسانی را از یاد نبرد. ما در دوران دفاع مقدس بر حفظ چنین ارزش‌هایی تاکید داشتیم که رفتار ما با اسیران عراقی نمونه‌ای از تاسی فرهنگ دفاع مقدس از عاشوراست.