لیلا وطن‌دوست، مترجم کتاب «بانکدار فقرا» اثر برگزیده بیست و ششمین جشنواره کتاب فصل، در گفت‌و‌‌گو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، اظهار کرد: به‌رغم اشتراکات مذهبی، بسیاری از ایرانی‌ها، محمد یونس، نویسنده «بانکدار فقرا» را نمی‌شناسند. هر کسی که ایده‌ و دغدغه‌ای برای کمک به مردم داشته باشد، مخاطب این کتاب است؛ نیازی نیست که بانکدار یا کارشناس اقتصادی باشد.

وی ادامه داد: متاسفانه، کشورهای غربی محمد یونس، نویسنده «بانکدار فقرا» را بیشتر از ما ایرانی‌ها می‌شناسند، در حالی‌که در بسیاری زمینه‌ها مانند دین و مذهب، با این مولف نقطه اشتراک داریم. در کشور ما محمد یونس، اقتصا‌ددان بنگلادشی و برنده جایزه صلح نوبل، خیلی کمتر از تئوری‌ها و نظریه‌های اقتصادی دیده و شناخته شده است. 

حل مشکلات اقتصادی، در گرو افزایش رفاه عمومی
وطن‌دوست، در ادامه در تشریح دیدگاه اقتصادی محمد یونس، گفت: یونس، حل مشکلات اقتصادی را در گرو افزایش رفاه عمومی می‌داند، در حالی‌که اقتصاددانان همه استعداد و تلاش خود را صرف تشریح فرآیند توسعه و شکوفایی اقتصادی می‌کنند و سپس به مساله فقر و گرسنگی و دلیل گسترش آن می‌پردازند. یونس، عقب‌ماندگی اقتصادی را در ریشه‌کنی فقر می‌داند، در حالی‌که فقر همزمان با توسعه اقتصادی در حال رشد است.

مترجم «بانکدار فقرا» بیان کرد: محمد یونس، فقر را به سه دسته تقسیم می‌کند، هرچند که این تقسیم‌بندی مربوط به کشور بنگلادش است، اما به‌نظر می‌رسد می‌توان به آن جنبه عمومی بخشید. فقر درجه یک یا فقر مطلق، که 20 درصد مردم کشورش را در این گروه قرار می‌دهد، فقر درجه دو، که شامل 35 درصد جمعیت این کشور ‌است و عنوان قشر ضعیف جامعه را به‌خود اختصاص می‌دهند و فقر درجه سه، که 45 درصد جمعیت این کشور را شامل می‌شود.

نگاه ویژه یونس، به زنان و کودکان
وطن‌دوست، با اشاره به نگاه ویژه محمد یونس به زنان و کودکان به عنوان قشری که بیشترین آسیب را از فقر می‌بینند، ادامه داد: نویسنده «بانکدار فقرا» برای تشریح تاثیر منفی چند‌برابری فقر بر زندگی زنان، چند تجربه عینی را مطرح می‌کند. به‌عنوان مثال در کتابش آورده است که در بنگلادش مردی از شدت فقر بعد از تکرار سه بار جمله «من می‌خواهم طلاقت بدهم» پایان زندگی زناشویی‌اش را اعلام و زندگی را رها می‌کند. یونس، در جایی دیگر از کتابش، به تصمیم یک پدر درباره فرزندانش اشاره می‌کند که به دلیل شدت فقر، تنها راه چاره را انداختن آن‌ها به رودخانه می‌داند.

شیرینی وصف نشدنی
این مترجم، در توصیف حس نخستین حسش پس از موفقیت در جشنواره کتاب فصل، گفت: به اعتقاد بیشتر ما، مسایل مالی اصلی‌ترین یا حداقل، یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های کاری ما هستند. انسان هرچقدر تلاش می‌کند، اما همچنان رقمی که در حسابش پس‌انداز می‌کند، جوابگوی نیازهایش نیست. اما در مقابل، شرایطی مثل این ترجمه در زندگی پیش می‌آید، که شیرینی وصف‌نشدنی ‌به همراه دارد. روزی که با من تماس گرفته و خبر برگزیده شدن «بانکدار فقرا» را به من دادند، همه خستگی کار ترجمه اثر از بین رفت. این موضوعات است که نگاه انسان را به زندگی متحول می‌کند. 

کتابی برای عموم جامعه
وی در تشریح موضوع کتاب «بانکدار فقرا» ضمن بیان این مطلب که کتاب، مختص به حوزه بانکداری نیست، گفت: معتقدم «بانکدار فقرا» برای عموم نوشته شده، چراکه تنها واژه‌های تخصصی‌اش، مربوط به سیستم بانکداری بنگلادش است که برای ترجمه دقیق آن‌ها از آقای امین احمدی، یکی از کارمندان بانک تجارت کمک گرفتم. به نظرم مترجمان باید توجه کنند که علاوه بر عموم، متخصصان هم کتاب را می‌خوانند، پس باید معادل‌سازی‌ها دقیق باشد. 

وطن‌دوست، درباره طول مدت ترجمه این اثر و نحوه همکاریش با انتشارات گرایش تازه گفت: ترجمه «بانکدار فقرا» به‌عنوان نخستین تجربه مستقلم، دو ماه طول کشید. آشنایی من با انتشارات گرایش تازه خیلی اتفاقی و در زمانی بود که به شدت دنبال کار می‌گشتم. بعد از یک آزمون، برای ترجمه این اثر پذیرفته شدم. باید بگویم این اثر با وسواس ویژه امیر قاصر، مدیر این انتشارات انتخاب شده بود.  

محمد یونس؛ جایزه صلح نوبل و بانک گرامین 
مترجم «بانکدار فقرا» با اشاره به این مطلب که محمد یونس به دلیل اجرای طرح ابداعی بانک «گرامین» برنده جایزه صلح نوبل شده، در معرفی این بانک، عنوان کرد: بانک «گرامین» با هدف پرداخت وام به مردم فقیر راه‌اندازی شد. یونس، تلاش کرد تا وام‌گیرنده‌ها مبلغی از وام را برای ایجاد یک کسب و کار خانگی صرف کنند. به عبارتی مصداق ضرب المثل معروف، به جای دادن ماهی کوشید تا ماهیگیری را به افراد یاد دهد. پس از این، 250 موسسه در 100 کشور اسلامی و غیر‌اسلامی این بانک را تاسیس کردند.

وی، در پاسخ به این پرسش که تاسیس بانک «گرامین» چه انعکاس بین‌المللی داشته، توضیح داد: در بخشی از کتاب، یونس به بازخورد‌های جهانی تاسیس این بانک اشاره و می‌آورد که بسیاری از مسوولان کشور‌های مختلف برای دیدن بانک «گرامین» به بنگلادش سفر کردند. یونس به‌عنوان مثال، به حمایت هیلاری کلینتون از تاسیس بانک «گرامین» و سفرش به بنگلادش اشاره می‌کند. کلینتون، از یونس خواست این بانک را در آمریکا نیز تاسیس کند.

وطن‌دوست در پایان افزود: در سال 1373، مشاور امور بانوان ریاست جمهوری به نمایندگی از کشورمان برای بازدید از بانک «گرامین» به بنگلادش سفر کرده بود. شرح این بازدید، در فصل 6 کتاب در صفحه 141 آمده است. محمد یونس، از نماینده ایران درباره بانک می‌پرسد و نماینده کشورمان پاسخ می‌دهد: «چیزی در شرع و قانون نیامده است که مخالف فعالیت شما باشد. چرا زنان باید فقیر و گرسنه باشند؛ هدف متعالی را دنبال می‌کنید.»