با شایستههای تقدیر سیویکمین دوره جایزه کتاب سال/7
«نورالعیون» کهنترین کتاب فارسی در عصر ملکشاه سلجوقی است
یوسف بیگباباپور، شایسته تقدیر سیویکمین دوره جایزه کتاب سال گفت: «نورالعیون» بهعنوان کهنترین کتاب چشمپزشکی فارسی شناخته میشود که اطلاعات ارزشمندی درباره ابزار و درمان چشم در قرن پنجم هجریقمری (عصر ملکشاه سلجوقی) بهدست میدهد.
بیگباباپور، مصحح «نورالعیون» درباره اهمیت آن بیان کرد: «نورالعیون» کهنترین اثر فارسی در چشمپزشکی بهشمار میآید که در عصر ملکشاه سلجوقی و به سفارش وی بهدست نویسندهای به نام ابوروح جرجانی اهل گرگان تالیف شد. جرجانی بهدلیل علاقهای که به پزشکی داشت، تمامی اطلاعات و آگاهیهای موجود درباره علم چشمپزشکی را تا آن دوره (قرن پنجم هجریقمری) از منابع یونانی، عربی و دیگر زبانها در 10 مقاله گردآوری کرد.
این مصحح با بیان این که مفصلترین مقاله کتاب مربوط به فصل هفتم آن است، گفت: این کتاب اثری بینظیر بهشمار میآید چرا که تمامی ابزاری که در درمان بیماریهای چشم استفاده میشد، معرفی کرده و از سوی دیگر چند ابزار که جرجانی مخترع آنها بوده نیز شرح داده شده است. «نورالعیون» برپایه اثری با عنوان «العشر مقالات فی العین» تالیف «حنین بن اسحاق» تدوین شده که ترجمه عقاید جالینوسی و یونان باستان تا قرن پنجم هجریقمری را دربردارد، همچنین نویافتههایی مربوط به دوران مولف نیز در آن گنجانده شده است.
بیگباباپور درباره دلیل انتخاب این اثر برای تصحیح اظهار کرد: دانشآموخته تاریخ پزشکی هستم و بهدلیل علاقه به این حوزه و با پیشنهاد علی اوجبی، پژوهشگر تاریخ، به تصحیح «نورالعیون» اقدام کردم. در مدت پنج سالی که تصحیح این کتاب را انجام میدادم، 6 نسخه موجود در کتابخانههای مرکزی دانشگاه تهران، نسخه آستان قدس رضوی، موزه مجلس شورای اسلامی و کتابخانه آیتالله مرعشی را با یکدیگر مقابله کردم و علاوهبر تعلیقنویسی، تمامی واژههای دشوار را بهصورت فهرست الفبایی در پایان کتاب آوردم.
این پژوهشگر درباره تاثیر جایزه کتاب سال بر فعالیتهایش گفت: این جایزه باعث میشود تا در پژوهشهایم با پختگی و تآنی بیشتری کار کنم و به نمایهسازی آثار تصحیحی توجه بیشتری داشته باشم.
کتاب «نورالعیون»، تالیف ابوروح محمد بن منصور بن ابیعبدالله بن منصور جرجانی یمانی، معروف به «زریندست» و «معالج»، پزشک دربار ملکشاه سلجوقی است. این کتاب تا به حال بهعنوان نخستین کتاب فارسی در چشمپزشکی شناخته شده که در سال 480 هجریقمری تالیف آن به پایان رسید و به ملکشاه اهدا شد. تصحیح این کتاب از سوی مرکز پژوهشی میراث مکتوب با همکاری انتشارات سفیر اردهال در اختیار علاقهمندان قرار گرفته است.
یوسف بیگباباپور، متولد 1357، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه، تاکنون بیش از 130 اثر را تصحیح و منتشر کرده است. تصحیح «تحفهالملوک»، «حیرت آینه (گزیده غزلیات بیدل دهلوی)»، «سفرنامه غرب ایران» اثر مادام «دیورند» همسر وزیر مختار انگلیس در ایران دوره قاجار، «تاریخ اکراد»، «حقیقته الاخبار فی احوال آل قاجار» و «سفرنامه مظفرالدینشاه به مراغه» برخی از آثار وی بهشمار میآیند.
نظر شما