به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، سیدعلی کاشفی خوانساری، نویسندگان کودک و نوجوان در بیست‌وهفتمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به عنوان دبير علمي سراي اهل قلم كودك و نوجوان فعالیت دارد. به این بهانه با وی گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
با توجه به این‌که شما از بنیانگذاران سرای اهل قلم کودک و نوجوان بوده‌اید، برایمان بگویید ایده تشکیل این سرا برچه اساسی شکل گرفت؟
همزمان با تغيير مكان نمايشگاه كتاب از محل نمايشگاه دائمي بين‌المللي به مصلي كه بيستمين دوره نمايشگاه بود، سراي اهل قلم كودك و نوجوان با هدف بررسی مسائل و دغدغه‌ای حوزه نشر شامل نویسندگان، ناشران، شاعران و تصویرگران ايجاد شد و در آن دوره مديريت اين سرا با من بود. در سال‌هاي بعد سراي اهل قلم کودک كار خود را با مديريت مهدي كاموس و جواد محقق و خانم قاصدی ادامه داد. با تغيير دولت و نگاه جديد براي تقويت بخش علمي و محتوايي و مشاركت نهادهاي مدني، سراي اهل قلم دوباره به من سپرده شد و بنا شد برخلاف دوره‌هاي گذشته که روزانه دو نشست در سراي كودك برگزار مي‌شد و موضوعات و مباحث از طرف وزارت ارشاد برنامه‌ريزي می‌شد، در اين دوره روزانه پنج نشست براساس پيشنهادهاي نهادهاي مدني، ناشران و نويسندگان برگزار شود.
چرا امسال موضوعات نشستها، توسط ناشران و نویسندگان انتخاب شده است؟
با این کار سعی کرده‌ایم نويسندگان و اهالي قلم احساس كنند كه نشستها با مشاركت خود آن‌ها برنامه‌ريزي و اجرا شده است و جنبه فرمايشي و تحميلي ندارد تا با علاقه در این نشستها شرکت کنند. همچنین امسال براي اولين بار این سرا در كنار سالن‌هاي ناشران كتاب كودك قرار گرفت تا دسترسی خانواده‌ها، نويسندگان و ناشران به نشستها آسان‌تر شود.
آیا این برنامه، در طول چند روز گذشته تاثیری در استقبال ناشران و اهالی قلم از این نشستها در مقایسه با سال‌های قبل داشته است؟
نمايشگاه‌هاي كتاب در شكل حرفه‌اي خود محلی است براي تبادل افكار و گفت‌وگوي اهالي فرهنگ و كتاب اما متاسفانه نمايشگاه كتاب تهران به يك فروشگاه بزرگ تبديل شده است. در سال‌هاي گذشته هم نشست‌هايي در حاشيه نمايشگاه برگزار می‌شد ولی به ندرت مورد استقبال قرار مي‌گرفت و ميانگين مستمعان هر نشست حداكثر به 5 نفر مي‌رسيد. خوشبختانه امسال از آنجايي كه موضوعات نشستها براساس پيشنهاد خود ناشران و نويسندگان مشخص شده است هر نشست به طور ميانگين 25 تا 30 نفر مخاطب متخصص دارد. همچنین بازتاب رسانه‌اي گسترده اين نشستها نشان مي‌دهد كه در تعيين موضوعات گفتوگو به مشكلات و دغدغه‌هاي روز كتاب كودك پرداخته شده است و مسائل مطرح شده پاسخي به پرسش‌هاي موجود در جامعه است.
با توجه به این‌که تشکیل این نشستها از اهمیت خاصی برخوردار است، آیا می‌تواند نمایشگاه کتاب کودک را از يك فروشگاه بزرگ به يك اجتماع فرهنگي و ميعادگاه اهل قلم كه مسائل تخصصي در آن به بحث گذاشته می‌شود، تبدیل کند؟
بله، قطعا می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد. جامعه نويسندگان، مترجمان و منتقدان كتاب كودك تغيير نگاه فرهنگي را در دولت جدید احساس كرده‌اند و به آن خوش بينند و اين وظيفه مديران ارشاد را سخت‌تر و سنگین‌تر مي‌كند. حضور چشمگير اهالي قلم در برنامه‌هاي نمايشگاه امسال بار سنگيني بر دوش مسئولان گذاشته است تا به ياد داشته باشند برنامه‌ريزي و برپايي نمايشگاه بدون مشاركت جدي اهل قلم ممكن نيست. برپايي سراي استقبال از انديشمندان و به مشاركت طلبيدن نهادهاي صنفي در برنامه‌ريزي‌هاي سراهاي اهل قلم براي سال اول اين دولت اتفاق فرخنده‌اي بوده اما قطعاً بايد بكوشيم در نمايشگاه‌هاي بعد مشاركت نهادهاي صنفي و مدني تقويت شود.
شما به عنوان دبير علمي سراي اهل قلم كودك و نوجوان سطح علمی این نشستها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به اعتقاد من از نظر علمي سطح این نشستها از سويي متناسب با بضاعت ادبيات كودك و از سويي ديگر متناسب با نيازهاي اين حوزه بوده است. همان‌طور كه گفتم هيچ كدام از حدود 50 نشستي كه در اين سرا برپا خواهد شد از سوي وزارت ارشاد به نويسندگان تحميل نشده است و موضوعات تمام نشستها و انتخاب تمامي سخنرانان براساس پيشنهادهاي رسيده به كميته علمي سراي اهل قلم كودك و نوجوان بوده است. بنابراین ممكن است بتوان با سطح علمي بالاتري هم اين نشستها را برپا كرد اما باید توجه کرد دغدغه‌هاي حال حاضر نويسندگان اين بوده است.
با توجه به نقدهایی که ممکن است نسبت به این نشستها وجود داشته باشد، شما در جایگاه یک کارشناس و نویسنده حوزه کودک و نوجوان چه نقدی را بر این نشستها وارد می‌دانید؟
واقعيت اين است كه اهالي فرهنگ، قلم و انديشه به برنامه‌هاي وزارت ارشاد خوش‌بين نيستند. برنامه‌هاي سراي اهل قلم در سال‌هاي گذشته كاملاً حاشيه‌اي و فرمايشي بوده و نويسندگان كودك به خوبي دريافتند كه برپايي اين نشستها دغدغه جدي و اصلي مديران نيست. از سوي ديگر فشردگي برنامه‌هاي نمايشگاه سبب مي‌شود كه نويسندگان فرصت كافي براي حضور در چنين برنامه‌هايي نداشته باشند. مشكل ديگر زير ساخت‌هاي فرهنگي است كه سبب شده نويسندگان ما با اكراه پاي صحبت و سخنراني نويسنده ديگري بنشينند. با همه اين موانع استقبال اهالي قلم از نمايشگاه خوب است و تاكنون حدود يكصد نفر از نويسندگان، روزنامه‌نگاران، شاعران و تصويرگران كودك در سراي اهل قلم اين حوزه یا سراي استقبال از انديشمندان حضور يافتند و اين نشان مي‌دهد كه اهتمام مديران نمايشگاه در پر رنگ کردن جنبه‌هاي علمي و فرهنگي نمايشگاه در مقایسه با جنبه فروشگاهي ملموس و محسوس بوده است.
این نشستها چه تاثیری در ایجاد و ترویج نگرش مثبت در مردم نسبت به کتاب و کتابحوانی خواهد داشت؟
در نمايشگاه‌هاي گذشته نشست‌هاي علمي كه برگزار مي‌شد از چشم مردم دور نگه داشته مي‌شد و در محيط‌های بسته برگزار می‌شد اما همين كه امسال سراي اهل قلم كودك در دل سالن‌هاي ناشران كودك قرار گرفت كمك مي‌كند كه عموم مخاطبان متوجه شوند كه نمايشگاه كتاب تنها يك فروشگاه بزرگ نيست. ما شاهد حضور خانواده‌ها و دانشجوياني هستيم كه بدون تصميم قبلي در نشستها شركت مي‌كنند و پس از پايان هر نشست پرسش‌ها و ديدگاه‌هاي خود را با کارشناسان درمیان می‌گذارند. سرای اهل قلم باید بتواند اهالي فرهنگ و هنر را از دايره بسته درون صنفي به ميان آحاد جامعه بياورد و زمينه‌هاي تعامل با مخاطب و گفت‌و شنود را در سطح جامعه فراهم كند. مهم‌ترين آرمان كتاب گفتوگو است، پس مهم‌ترين كاركرد نمايشگاه كتاب هم مي‌تواند فراهم كردن همين فضاهاي گفتوگو باشد زیرا صحبت کردن راه‌حل ساده اما موثر بسياري از معضلات فرهنگي و اجتماعي است.
با توجه به این‌که برخی خانواده‌ها از قیمت بسیار بالای کتاب کودک گله‌مند بوده و تمایل زیادی به حضور در سالن‌های کودک ندارند، برای حل این مساله چه راهکاری می‌توانید ارایه دهید؟
واقعیت این است که قیمت كتاب کودک اصلاً گران نيست، مردم ما به راحتي براي فست‌فود و پوشاك و تفريحات مختلف چندين برابر كتاب هزينه مي‌كنند چرا كه فايده و يا لذت آن موضوعات برايشان ملموس است اما در حوزه كتاب از طرفي بسياري از مردم لذت واقعي خواندن را تجربه نكرده‌اند و از سوي ديگر فوايد عملي كتاب خواندن را در زندگي روزمره خود مشاهده نمي‌كنند. به نظر من مهم‌ترين آرماني كه در معاونت فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد بايد به دنبال آن باشيم ايجاد و تقويت اين باور است كه كتابخواني مايه منزلت اجتماعي است. مردم بايد با چشمان خود ببينند كه اهل فرهنگ قدر مي‌بينند و بر صدر مي‌نشينند. متاسفانه آشفتگي‌هاي اجتماعي و در هم ريختگي نظام‌هاي ارزشي سبب شده زيبایي‌ها و بركات كتابخواني در جامعه ملموس نباشد اما ما هنوز بر اين باوريم كه راه بنيادين بسياري از مشكلات و نابساماني‌هاي جامعه و همچنين حركت به سمت جامعه‌اي توسعه يافته، پرانگيزه، شاداب و حقوقي، ترويج عمومي كتابخواني است. ترويج كتابخواني بر شعار زدگي، سياست‌زدگي و آمارسازي و ترويج كتابخواني بيش از هرچيز با چشيدن لذت مطالعه ممكن خواهد بود و نه با دستور و بخشنامه.
یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۳ - ۱۱:۴۴
نظر شما