خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، هومان دوراندیش- رضا کیانیان، اگر چه بازیگر سینماست ولی تا کنون 9 کتاب منتشر کرده است که مشهورترین آنها شاید "ناصر و فردین" باشد. بیشتر کتاب‌های او به مبحث بازیگری در سینما مربوط می‌شوند که برخی از آنها عبارتند از: "بازیگری"، "تحلیل بازیگری"، "شعبده بازیگری" و "بازیگری در قاب". او قانونمند شدن ممیزی کتاب را ایده‌ای ممکن و مطلوب در شرایط کنونی جامعه ایران و حذف شدن کامل ممیزی را رویایی دردسرآفرین قلمداد می‌داند. متن زیر، گفتگویی کوتاه است با این بازیگر برجسته سینمای ایران درباره مساله ممیزی کتاب.
آقای کیانیان، شما درباره حذف ممیزی کتاب از وزارت فرهنگ و ارشاد چه نظری دارید؟
اگر قرار است ممیزی را بردارند، باید کسانی را به جای ممیزان بگذارند که وقتی ما با آنها طرف می‌شویم، آنها بفهمند که ممیزی را برداشته‌اند! ولی معلوم نیست که آنها کی هستند! پس در کشور ما بهتر است به جای اینکه ممیزی را بردارند، مثل همه کشورهای جهان، ممیزی را قانونمند کنند. البته منظورم این نیست که ممیزی چیز بسیار خوبی است. نه! بگویید که خط قرمز یعنی چه؟ هر وقت ما فهمیدیم خط قرمز یعنی چه، مطمئن باشید ما بهتر از آنها خط قرمز را رعایت می‌کنیم. اما الان هر کسی با سلیقه خودش اعمال ممیزی می‌کند و این چیز بدی است. پس اولاً باید ممیزی سلیقه‌ای را بردارند. ثانیاً باید خطوط قرمز را روشن کنند. آیین‌نامه‌ای درباره خطوط قرمز منتشر کنند تا نویسنده تکلیف خودش را بداند. آن آیین‌نامه باید بگوید موارد 1 و 2 و 3 و 4 نباید در کتاب‌ها باشد. می‌دانید چرا طی این همه سال نتوانسته‌اند این کار را بکنند؟ برای اینکه خودشان هم نمی‌دانند چی بد است و باید ممیزی شود. اگر این موارد ممنوعه را مشخص کنند، بنده به عنوان کسی که کتاب می‌نویسم یا فیلم بازی می‌کنم، رضایت بیشتری دارم؛ چون اگر این موارد مشخص نباشد و من راحت کار خودم را انجام بدهم، بعد اوضاع بی در و پیکرتر می‌شود و دیگر معلوم نیست من با چه کسانی طرف خواهم بود.
اگر ممیزی به طور کامل حذف شود، فکر می‌کنید عملاً چه مشکلی پیش می‌آید؟
چرا خودمان را فریب می‌دهیم؟ وقتی وزیر ما را ممیزی می‌کنند، یعنی مرا ممیزی نمی‌کنند؟! برداشتن کامل ممیزی یک رویای دست نیافتنی است. ما می‌گوییم ممیزی را قانونمند کنند. حرف ما این است که آیین‌نامه ممیزی را منتشر کنند و بگویند موارد الف و ب و ج و د و ... نباید در کتاب‌ها باشد. یعنی بگویند این‌ها کارهای بدی است. بچه‌ها این کارها را نکنید! ما هم انجام نمی‌دهیم.
درباره کسانی که ممیز و بررس می‌شوند، اطلاعی دارید؟
من درباره این افراد چیزی نمی‌دانم و نمی‌خواهم به این موضوع بپردازم. من این‌ها را نمی‌شناسم. شما هم نمی‌شناسید ...
منظورم این است که این افراد معمولاً بیمناکند که مبادا با آسان‌گیری در قبال یک کتاب، کارشان را از دست بدهند.
اگر کسی این طور باشد، آدم کوچکی است. ولی ما نمی‌دانیم این افراد چه شخصیتی دارند. باید آیین‌نامه روشنی پیش روی آنها باشد و ما هم بدانیم موارد ممنوعه چیست. در این صورت محدودیت‌های کنونی در زمینه انتشار کتاب، به شدت کاهش می‌یابد. یعنی آیین‌نامه بگوید این ده مورد ممنوع است. ولی اگر ده مورد در آیین‌نامه بود، یازدهمی‌اش را دیگر من می‌توانم در کتابم بیاورم. چون آیین‌نامه فقط ده مورد را ممنوع کرده است و نه بیشتر. محدوده ممیزی کتاب باید روشن شود. در شرایط فعلی هر ممیزی می‌تواند بگوید این جمله یا این کتاب اشکال دارد. ما با افراد که طرف نیستیم. ما با دولت، با یک قوه سر و کار داریم. آن قوه را باید برای نویسندگان قانونمند کنند.
اگر قرار است ممیزی را بردارند، باید کسانی را به جای ممیزان بگذارند که وقتی ما با آنها طرف می‌شویم، آنها بفهمند که ممیزی را برداشته‌اند! ولی معلوم نیست که آنها کی هستند! پس در کشور ما بهتر است به جای اینکه ممیزی را بردارند، مثل همه کشورهای جهان، ممیزی را قانونمند کنند. البته منظورم این نیست که ممیزی چیز بسیار خوبی است. نه! بگویید که خط قرمز یعنی چه؟ هر وقت ما فهمیدیم خط قرمز یعنی چه، مطمئن باشید ما بهتر از آنها خط قرمز را رعایت می‌کنیم. اما الان هر کسی با سلیقه خودش اعمال ممیزی می‌کند و این چیز بدی است. پس اولاً باید ممیزی سلیقه‌ای را بردارند. ثانیاً باید خطوط قرمز را روشن کنند. آیین‌نامه‌ای درباره خطوط قرمز منتشر کنند تا نویسنده تکلیف خودش را بداند. آن آیین‌نامه باید بگوید موارد 1 و 2 و 3 و 4 نباید در کتاب‌ها باشد. می‌دانید چرا طی این همه سال نتوانسته‌اند این کار را بکنند؟ برای اینکه خودشان هم نمی‌دانند چی بد است و باید ممیزی شود. اگر این موارد ممنوعه را مشخص کنند، بنده به عنوان کسی که کتاب می‌نویسم یا فیلم بازی می‌کنم، رضایت بیشتری دارم؛ چون اگر این موارد مشخص نباشد و من راحت کار خودم را انجام بدهم، بعد اوضاع بی در و پیکرتر می‌شود و دیگر معلوم نیست من با چه کسانی طرف خواهم بود.
اگر ممیزی به طور کامل حذف شود، فکر می‌کنید عملاً چه مشکلی پیش می‌آید؟
چرا خودمان را فریب می‌دهیم؟ وقتی وزیر ما را ممیزی می‌کنند، یعنی مرا ممیزی نمی‌کنند؟! برداشتن کامل ممیزی یک رویای دست نیافتنی است. ما می‌گوییم ممیزی را قانونمند کنند. حرف ما این است که آیین‌نامه ممیزی را منتشر کنند و بگویند موارد الف و ب و ج و د و ... نباید در کتاب‌ها باشد. یعنی بگویند این‌ها کارهای بدی است. بچه‌ها این کارها را نکنید! ما هم انجام نمی‌دهیم.
درباره کسانی که ممیز و بررس می‌شوند، اطلاعی دارید؟
من درباره این افراد چیزی نمی‌دانم و نمی‌خواهم به این موضوع بپردازم. من این‌ها را نمی‌شناسم. شما هم نمی‌شناسید ...
منظورم این است که این افراد معمولاً بیمناکند که مبادا با آسان‌گیری در قبال یک کتاب، کارشان را از دست بدهند.
اگر کسی این طور باشد، آدم کوچکی است. ولی ما نمی‌دانیم این افراد چه شخصیتی دارند. باید آیین‌نامه روشنی پیش روی آنها باشد و ما هم بدانیم موارد ممنوعه چیست. در این صورت محدودیت‌های کنونی در زمینه انتشار کتاب، به شدت کاهش می‌یابد. یعنی آیین‌نامه بگوید این ده مورد ممنوع است. ولی اگر ده مورد در آیین‌نامه بود، یازدهمی‌اش را دیگر من می‌توانم در کتابم بیاورم. چون آیین‌نامه فقط ده مورد را ممنوع کرده است و نه بیشتر. محدوده ممیزی کتاب باید روشن شود. در شرایط فعلی هر ممیزی می‌تواند بگوید این جمله یا این کتاب اشکال دارد. ما با افراد که طرف نیستیم. ما با دولت، با یک قوه سر و کار داریم. آن قوه را باید برای نویسندگان قانونمند کنند.
نظر شما