به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) «جامعه ايراني تا ميهن تركي: زندگي‌نامه فكري و سياسي احمد آقايف 1869 ـ 1939» به قلم علي كاليراد كه از سوي انتشارات پرديس دانش منتشر شده است، در بيست‌وهفتمين جايزه كتاب فصل، شايسه تقدير شد. 

كاليراد‌ در گفت‌وگو با «ايبنا» درباره اين كتاب و مطالب محوري آن گفت: کتاب «از جامعه ایرانی تا میهن ترکی» به روایت زندگی یکی از چهره‌های روشنفکری جهان اسلام در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم می‌پردازد. «احمد آقایف» (1869-1939) به مانند بسیاری از روشنفکران هم‌عصر خود در عرصه‌های مختلف به ایفای نقش پرداخت و در فضاهای متنوع فرهنگی، سیاسی و اجتماعی زیست. فصول پنجگانه کتاب به تشریح تکاپوهای او در این بسترهای گوناگون اختصاص دارد و حیات او را در زادگاهش یعنی «قفقاز تحت سلطه روسیه تزاری»، «فرانسه اواخر قرن نوزدهم»، «عثمانی در آستانه جنگ جهانی اول» و «جمهوری ترکیه» تحت حاکمیت کمال آتاتورک به تصویر می‌کشد.

اين پژوهشگر دوره عثماني دلیل انتخاب این موضوع و انگيزه تاليف اين كتاب را اين‌گونه عنوان كرد: همان‌گونه که در مقدمه کتاب اشاره کرده‌ام موضوع مزبور ابتدا به منظور تدوین رساله دکتری‌ام انتخاب شد. «احمد آقایف» نخست از منادیان ملی‌گرایی ایرانی بود اما بعدها به یکی از بنیانگذاران جنبش پان‌ترکیسم تبدیل شد. کند و کاو در این تغییر خط مشی به نوبه خود جذاب به نظر می‌رسید. از سوی دیگر در مدتی‌که برای پژوهش در ترکیه به سر می‌بردم با مسايلی مواجه شدم که پرداختن به موضوع فوق را برایم جدی‌تر و ملموس‌تر کرد.
 
وی در ادامه گفت: کشمکش‌هایی که بر سر تعریف هویت و ملیت در جامعه ترکیه شاهد آن بودم مرا بر آن داشت تا با نگارش کتاب حاضر گامی در راه آشنایی ایرانیان با بخشی از تجربه تاریخی همسایه غربی‌مان بردارم؛ تجربه‌ای که چه بسا موجب تامل و تعمق بیشتر نخبگان و روشنفکرانمان در طرح مباحث مرتبط با هویت در ایران شود. 

کتابم آمیزه‌ای از دلگرمی و در عین حال احساس مسوولیت است

وي در پاسخ به اين سوال مبني بر اين‌كه انتخاب این كتاب به عنوان اثر شایسته تقدیر در جایزه کتاب فصل، چه تاثیری در تالیف آثار بعدی شما خواهد داشت؟ گفت: بدون شک مورد توجه واقع شدن «از جامعه ایرانی تا میهن ترکی» که دست بر قضا نخستین کتاب من است برایم آمیزه‌ای از دلگرمی، اعتماد به نفس و در عین حال احساس مسوولیت افزون‌تر در پی خواهد داشت. من از مورد تقدیر واقع‌شدن در بیست و هفتمین دوره کتاب فصل بسیار مشعوفم اما زمانی خوشحال‌تر خواهم شد که اثر بعدی‌ام جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را از آن خود کند.

كاليراد افزود: در این وانفسا که به قول ظریفی شیوه مکانیکی تولید علم باب روز است، برای امثال من که هنوز مبتلای رویای نوشتن هستیم این گونه قدردانی‌ها مجالی است تا در کهف خود در حال و هوای گذشته به سر بریم و همچنان در انشاهای خود بنویسیم: واضح و مبرهن است که علم بهتر از ثروت است!

وي درباره ویژگی شاخص این کتاب گفت: درباره ویژگی‌های کتاب بهتر است داوران سخن بگویند اما من افتخار می‌کنم که انتشار اثر حاضر از سوي ناشری معتبر و آبرومند یعنی شرکت نشر و پژوهش شیرازه صورت گرفت و دیباچه‌ای به قلم کاوه بیات، پژوهشگر گرانقدر سرزمینمان، بر پیشانی آن نشسته است. 

بازخوردهاي اين كتاب دور از انتظار بود

وي همچنين در مورد بازخورد این کتاب در جامعه علمی توضيح داد: از سوی چند تن از شخصیت‌های فرهنگی و استادان دانشگاهی اظهار لطف‌هایی نسبت به این اثر شد که حقیقتا دور از انتظار من بود. اصحاب مطبوعات و رسانه هم در معرفی کتاب كمك كردند و گزارش‌هایی از کتاب حاضر در نشریاتی چون «آسمان» و «اندیشه پویا» به چاپ رسید. اخیرا در شماره فروردین و اردیبهشت ماهنامه «جهان کتاب» گزارشی مفصل به قلم «جعفر ربانی» خواندم که برای خودم هم جالب بود. 

شایسته‌‌تقدیر بيست‌وهفتمين جايزه كتاب فصل، نظر خود را درباره جایزه کتاب فصل و ضرورت برگزاری آن چنين گفت: همان‌طور که پیشتر گفتم در شرایط نه چندان مطلوب کتاب و کتابخوانی در جامعه ما و انحطاط معیارهای تولید علمی در نظام دانشگاهی، وجود چنین جوایزی یک امر ضروری است؛ مشروط بر آن‌که این‌گونه جوایز موجب بروز رقابت واقعی میان نويسندگان و مترجمان و ارتقای کیفیت تولیدات علمی و فرهنگی شوند و اگر در داوری‌ها به نوآوری آثار، ورود آن‌ها به حوزه‌های مهجور و مغفول، بیان بدیع و به ویژه نقش راستین آن‌ها در تولید علم و معرفت بومی توجه ویژه‌ای شود،‌ به طور قطع، چنين مراسمي بهتر خواهد شد. 

علی کالیراد، متولد 1361 در سوادکوه مازندران است. وي داراي مدرك دکترای تاریخ از دانشگاه تهران است و هم‌اكنون به عنوان پژوهشگر بنیاد دایره‌المعارف اسلامی فعاليت مي‌كند. كتاب «از جامعه ایرانی تا میهن ترکی» نخستين اثر تاليفي وي به شمار مي‌آيد.