حجت‌الاسلام عیسی عیسی‌زاده، عضو هیات علمی گروه فرهنگ و معارف قرآن دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، گفت: در ترجمه قرآن ابتدا باید ببینیم که می‌خواهیم قرآن را برای چه گروهی از مخاطبان ترجمه کنیم. ترجمه قرآن برای کسی که می‌خواهد پیام‌های قرآن را متناسب با زندگی روزمره خود درک کند، با ترجمه قرآن برای فردی که می‌‌خواهد معنای لفظی و لغت به لغت قرآن را بداند، متفاوت است. 

وی ادامه داد: همچنین ترجمه قرآن برای مخاطب کودک و نوجوان با توجه به این‌که پیام‌ها قرآن باید برایش قابل فهم‌تر باشد نوع دیگری از کار را می‌طلبد. 

وی با بیان این‌که برای ترجمه‌های موجود زحمات فراوانی کشیده شده و این ترجمه‌ها برای ما اقناع‌کننده است، اظهار کرد: اکنون ترجمه قرآن بر اساس تفسیر المیزان به کوشش استاد صفی توسط مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم تهیه شده و با شمارگان بالا از سوی انتشارات نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها منتشر شده و توانسته جای خود را در میان قشر فرهیخته باز کند. 

این قرآن‌پژوه با اشاره به این‌که ترجمه‌هایی که برای مخاطبان عام صورت می‌گیرند بیشتر به دنبال انتقال معنای قرآن بر اساس زندگی روزمره هستند، گفت: اکنون ترجمه‌های آیت‌الله مکارم شیرازی، فولادوند و انصاریان برای مخاطبان عام مفیدند. 

عیسی‌زاده با انتقاد از کم‌کاری‌های صورت گرفته از ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان گفت: ترجمه آزاد و لفظ به لفظ بر ای کودکان و نوجوانان کار سختی است و ما در این حوزه ترجمه مناسب نداریم.

وی یادآور شد: ترجمه‌های آزاد از قرآن برای کودکان و نوجوانان صورت گرفته اما گسترده نیست و در این عرصه فقر داریم و نیازمند کارهای بیشتری هستیم.

این قرآن‌پژوه درباره تعریف ترجمه آزاد و لفظ به لفظ به خبرنگار ایبنا گفت: ترجمه لفظ به لفظ به معنای ترجمه کلمات قرآن با حفظ دستور زبان عربی است اما در ترجمه آزاد تنها انتقال پیام به مخاطب مدنظر است و رعایت دستور زبان مورد نظر نیست. البته در میان ترجمه‌های آزاد برخی از ترجمه‌ها نیز آزادتر هستند بدین معنی که محتوایی‌تر‌ند. 

وی با تاکید بر این‌که جای یک ترجمه جامع در کشور خالی است، اظهار کرد: اکنون شخصیت‌های مختلف دانشگاهی و حوزوی ترجمه‌هاي آزاد و لفظ به لفظ مختلفی از قرآن ارائه کردند اما ما ترجمه‌ای نداريم که بتواند نیازهای مختلف مخاطبان را پاسخ بگوید. 

وی همچنین گفت: باید گروهی از مترجمان و صاحب‌نظران علوم مختلف تشکیل شوند و هر کدامشان بر اساس تخصص خود ترجمه قرآن را بر عهده گیرند. در این صورت یک ترجمه ملی و جامع خواهیم داشت. 

وی افزود: قرآن حاوی معارف مختلفی در رشته‌های تاریخ، ادبیات، اخلاق، عقاید، کلام و ... است. هر مترجم بر اساس تخصص خود می‌تواند ترجمه یکی از این بخش‌ها را بر عهده بگیرد. به طور مثال ترجمه اصطلاحات اخلاقی، ادبی، تاریخی و ... می‌تواند به متخصصان حوزه خودش سپرده شود. اما در حال حاضر ترجمه‌هایی وجود دارد که مشخص است فرد تسلطی به ادبیات فارسی نداشته است. 

عیسی زاده خواستار حمایت نهادهای مختلف از این طرح شد و گفت: این طرح هزینه بردار است و باید برای انجامش برنامه ریزی‌های لازم صورت گیرد. معاونت قرآنی وزارت ارشاد در این باره می‌تواند متولی شود. همچنین سازمان‌های دیگری مانند سازمان اوقاف و امور خیریه، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز قرآن پژوهی و ... نیز در این باره می‌توانند همکاری کنند. 

مدیر گروه فرهنگ‌نامه‌های قرآنی مرکز فرهنگ و معارف قرآن تاکید کرد: بعد از 35 سال که از انقلاب اسلامی می‌گذرد، این طرح ارزش سرمایه‌گذاری را دارد. با توجه به این که اين طرح فراگیر است، حداقل نیاز به 50 متخصص درجه یک است. البته مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم چنانچه از آن خواسته شود می‌تواند عهده‌دار این کار شود و ما در این باره اعلام آمادگی مي‌کنیم که با حضور مترجمان توانمند خودمان در این زمینه کار کنیم. به هر حال جای این پروژه در کشور ما خالی است، ضمن اینکه این ترجمه می‌تواند به زبان‌های دیگر هم ترجمه شود و در اختیار مخاطبان خارجی‌زبان قرار گیرد.