خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- ماهرخ ابراهیم‌پور: انجمن ایرانی تاریخ در مراسم افطاری که چهارشنبه 18 تیرماه در پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و علوم انسانی برگزار شد، از سه کتاب این انجمن رونمایی کرد. در این مراسم که از سه بخش رونمایی کتاب، تجلیل از تلاشگران انجمن و صرف افطاری تشکیل شده بود، نخست دکتر جواد هروی، نماینده مردم قاینات در مجلس شورای اسلامی با ابراز خشنودی از حضور در جمع استادان تاریخ و انجمن ایرانی تاریخ گفت: من در این جمع حضور یافتم تا از نوع ارتباط اهالی تاریخ با مجلس شورای اسلامی سخن بگویم. 

وی ادامه داد: من امروز به عنوان رییس فراکسیون تاریخ در این جمع حضور پیدا کردم تا بگویم ما نزدیک به یک سال است که با تشکیل فراکسیون تاریخ، به عبارتی نخستین فراکسیون علمی مجلس هستیم که با حضور 20 نفر از نمایندگان مجلس گرد هم جمع شدیم و این فرصت می‌تواند موقعیت خوبی برای گروه تاریخ و فرهیختگان عرصه تاریخ باشد. 

هروی با تاکید بر استقبال از ارتباط با انجمن ایرانی تاریخ افزود: ما با تشکیل این فراکسیون اعلام کردیم که اهالی تاریخ بیایند و درخواست‌های خود را برای ارتباط با فراکسیون اعلام کنند اما تا این لحظه هیچ درخواستی از سوی تلاشگران عرصه تاریخ به دست من نرسیده است. ما خوشحال می‌شویم نمایندگانی که سنخیتی با بحث تاریخ دارند نشستی در مجلس یا جای دیگر با فعالان تاریخ داشته باشند تا به نوعی کمک حال باشند. 

وی همچنین گفت: امروز ما تمنای ارتباط و انصال با حلقه تاریخ را داریم اما متاسفانه از جانب جامعه علمی هیچ ارتباطی صورت نگرفته است. من در اینجا حضور یافتم تا صمیمانه دست همه بزرگواران را بفشاریم و بگویم مجلس شورای اسلامی این آمادگی را دارد تا در جلسه‌ها و نشست‌های تخصصی از حضور همه فرهیختگان تاریخ بهره‌مند شود. 

چاپ کتاب‌های فاخر رویکرد اصلی انتشارات انجمن ایرانی تاریخ

در ادامه عباس برومند، مسول انتشارات انجمن تاریخ ایرانی با اعلام راه‌اندازی انتشارات این انجمن گفت: شورای کتاب در سال 1390 در انجمن تاسیس شد و نخست بخشی از زمان این شورا صرف تدوین بخش‌نامه و آیین‌نامه و بعد هم فراخوانی برای دریافت آثار مختلف مانتشار یافت که از همان نخست قراری به صورت یک قانون در شورا میان اعضا وضع شد تا انجمن عهده‌دار چاپ آثار برجسته و فاخر پژوهشی - علمی که به گسترش دانش تاریخ کمک می‌کند باشد. در انتشارات شان انجمن را به عنوان بالاترین نهاد علمی در سطح کشور رعایت کردیم. این قانون اندکی کار را سخت می‌کرد اما به هر حال ما سعی کردیم به این قانون مقید باشیم. 

وی با اشاره به فعالیت‌های نشر تازه تاسیس انجمن علمی تاریخ ایرانی افزود: تا کنون یک کتاب با نام «تحقیقات اسلام و غرب» ترجمه دکتر عبدالله ناصری از سوی انتشارات انجمن تاریخ با همکاری انتشارات کویر منتشر شده است و سه اثری هم که امروز رونمایی شد، شامل کتاب «العوض مسالک فی المعرفه البلدان» ترجمه حسین قرچانلو، «نسبت خطابه، منبر و قدرت» و «کتاب بانک شاهی» ترجمه ناصر موفقیان که این کتاب به صورت مشترک با پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و علوم انسانی منتشر شده است. 

برومند اظهار کرد: سه کتاب دیگر هم در مسیر چاپ است و درآینده نزدیک منتشر می‌شود. ضمن این که چندین کتاب را در مرحله داوری داریم که در صورتی که موفق به اخذ امتیازهای لازم بشوند در چرخه چاپ قرار خواهند گرفت. کیفیت کتاب‌های چاپ شده پیش روی شما نشان می‌دهد که انتشارات انجمن توانمند است و می‌تواند آثار شما را با کیفیت مناسب چاپ کند. من از اعضای حاضر در این مجلس تقاضا دارم که فارغ از مسایل مالی خودمان را مقید کنیم که یک اثر فاخر علمی در حوزه تاریخ در انتشارات انجمن به چاپ برسانیم، در واقع با به راه افتادن یک نهضت هر عضو انجمن اعم از استادان پیشکسوت صاحب نام تا دانشجویان دوره‌های تحصیلات تکمیلی خودشان را مقید بدانند تا در رزومه کاری موظف به چاپ یک اثر فاخر در انتشارات انجمن باشند. 

بهره‌گیری از آثار متقدم جغرافیا در کتاب «اوضح المسالک الی معرفه البلدان و الممالک»

دکتر حسین قرچانلو، استاد بازنشسته گروه جغرافیای تاریخی دانشگاه تهران درباره ترجمه کتاب «اوضح المسالک الی معرفه البلدان و الممالک» عنوان کرد: آقای دکتر عبدالله ناصری طاهری کتاب را چند سال پیش در نمایشگاه کتاب دیدند و از من خواستند این کتاب را ترجمه کنم اما مسایلی باعث شد که چاپ کتاب به طول انجامد و امروز این کتاب چاپ شده است و باید از کسانی که در چاپ این کتاب کمک کردند از جمله ویراستار کتاب دکتر مولایی تشکر کنم. این کتاب تالیف دانشمند بزرگ ترک  محمد بن علی الرومی الحنفی البرسوی مشهور به محمد بن علی سپاهی زاده است که درباره مولف در مقدمه کتاب توضیح کافی داده شده است اما آن‌چه را لازم می‌دانم در این فرصت کم یادآوری کنم گزینش مطالب جغرافیایی از سوی مولف است وی در گزینش بیشترین توجه را به کتاب «تقویم البلدان» ابوالفدا داشته است اما در گزینش مطالب از همه آثار متقدم جغرافیای استفاد کرده است.

وی ادامه داد: اهمیت کتاب به لحاظ گلچین کردن مطالب جغرافیا و تلفیق مطالب با هم بوده است، به طوری که مطالبی را که از جغرافیدانان قرن سوم هجری اخذ کرده با مطالب جغرافیای قرن‌های ششم و هفتم آن چنان ترکیب و تلفیق شده که هیچ احساس از هم گسیختگی در مطالب مشاهده نمی‌شود. همچنین به دلیل توجه مولف به همه آثار جغرافیای قرن سوم تا نهم هجری باعث اهمیت و ارزشمندی کتاب شده است و این سبب امتیاز این کتاب بر سایر آثار جغرافیای تالیف شده قدیمی است. این کتاب را همچنین می‌توان بهترین اثر علمی بعد از حمله مغول و ایلخان بعد از رکود علمی که در همه علوم و به ویژه جغرافیا پیش آمد، بدانیم.

«تاریخچه بانک شاهی» و حضور بی‌شرمانه‌ انگلیسی‌ها در تصمیم گیری‌های سیاسی 

سیمین فصیحی در معرفی کتاب «تاریخچه بانک شاهی» نوشته جفری جونز و ترجمه دکتر ناصر موفقیان بیان کرد: این کتاب در حوزه تاریخ اقتصاد معاصر به تاسیس بانک شاهی از دوره قاجار تا دوره پهلوی دوم می‌پردازد. کتاب به تغییر و تحولات فنی، مادی و سیستم بانکداری از دریچه نفوذ سیاسی اقتصادی یک بانک انگلیسی در یک دوره مهم تاریخی ایران اشاره دارد. پرفسور جفری جونز متخصص تاریخ اقتصادی یا تاریخ تجارت و عمده کارهای این نویسنده در حوزه اقتصاد است. وی استاد تمام دانشگاه کمبریج بوده است.

وی با اشاره به شخصیت علمی نویسنده اظهار کرد: صرف نظر از وزن علمی جونز، آثار نامبرده در حوزه تجارت جهانی بسیار چشمگیر است. وی تحقیقات بسیاری بر بانک‌های چندملیتی بریتانیا داشته است و درباره تاریخ تجارت در جهان و شرکت‌های سرمایه گذاری چندملیتی از قرن 19 تا 21 پژوهش‌های مفیدی را انجام داده است. کتاب «تاریخچه بانک شاهی» در سال 1986 تالیف شده و اطلاعات ارزشمندی درباره بانک شاهی در ایران با توجه به اسناد و منابع ارایه می کند. به لحاظ این که اطلاعات یا پژوهش درباره بانک شاهی یا سیستم بانکی که انگلیسی‌ها در ایران داشتند، به صورت جدی و منسجم محدود است، این کتاب دارای اطلاعات ارزشمندی است. 

فصیحی ادامه داد: در کتاب از اسناد محرمانه و معتبر وزارت خارجه بریتانیا بهره گرفته شده است. نویسنده در این کتاب عنوان می‌کند که انگلیسی‌ها به شکل بی‌شرمانه‌ای این بانک را در ایران به ستون تصمیم گیری‌های سیاسی خود تبدیل کرده بودند. این کتاب در واقع به یکی از ابزارهای نفوذ انگلیسی‌ها در ایران با اسناد معتبری اشاره می‌کند. 

نسبت قدرت، منبر و خطابه

علی شیخ احمدی، استادیار دانشگاه سنندج درباره کتاب «نسبت قدرت، منبر و خطابه» گفت: در این کتاب سعی شده به بررسی مفهومی به نام منبر و خطابه به عنوان یک رسانه گروهی تاثیرگذار در عصر عباسی پرداخته شود ضمن این که ارتباط این رسانه را با قدرت سیاسی نیز از نظر دور نداشته است. همین طور که می‌دانیم منبر در اسلام یک رسانه سنتی بسیار تاثیرگذار است که در طول تاریخ اسلام تا زمان ما این تاثیر را در مسایل مختلف می‌بینیم. در عصر عباسی که طبیعتا رسانه‌هایی وجود نداشته، منبر رسانه بسیار تاثیرگذار بوده است. بنابراین حکمیت یعنی قدرت عباسی سعی می کرد نهایت استفاده را از این رسانه برای تبلیغ و انجام سیاست‌هایش ببرد.

گزارش سفر به ترکیه دکتر تکمیل‌همایون 

دکتر ناصر تکمیل‌همایون هم با اشاره به سفر به ترکیه و گفت‌وگو با بنیاد تاریخ ترک عنوان کرد: بنیاد تاریخ ترک در بورسا جلسه‌ای بنا به روال سنواتش برگزار کرد و من به عنوان مدعو در این جلسه بودم، در این جلسه صحبت از روابط فرهنگی ایران و ترکیه بود و من مقاله‌ای با عنوان «مقایسه مدرنیته در ایران و عثمانی» تهیه کرده بودم. بعد از ارایه مقاله دانشمندان بنیاد ترک صحبت‌هایی درباره پدید آمدن ترکیه کردند و گفتند زمانی که نظام جمهوری ترکیه پدید آمد آتاتورک و دیگران گفتند ما از حالت عثمانیت بیرون آمدیم و به صورت یک کشور خاص ترک هستیم و باید یک بنیاد داشته باشیم که به سه امر توجه داشته باشد: تاریخ ترک، زبان ترک و فرهنگ ترک و به همین دلیل ما این بنیاد را به وجود آوردیم. این بنیاد با ایران هم روابطی داشت که هنوز هم این ارتباط وجود دارد و جلسات مشترکی هم برگزار می‌شود. 

در این میان بحثی مطرح شد که بنیاد ترک باید با چه سازمانی از ایران در ارتباط باشد. گویا تا اندازه‌ای با دانشگاه تبریز و سازمان فرهنگ و ارتباطات در تماس بودند. من در این بحث گفتم: شما در این جا بنیادی دارید به نام بنیاد ترک و متعلق به ترک‌ها است. ما هم در ایران انجمنی به عنوان انجمن تاریخ ایرانی داریم و این انجمن با تمام نهادهای فرهنگی و دانشگاه که با تاریخ ارتباط دارند در تماس است. شما چرا با این بنیاد ارتباط برقرار نمی کنید. مسولان بنیاد ترک بسیار خوشحال شدند و گفتند: ما اصلا از وجود این بنیاد خبر نداشتیم و بعد قرار بر این شد تمام ارتباط‌های فرهنگی را سازمان فرهنگ و ارتباطات عهده دار شود و ارتباط‌های علمی تاریخی را انجمن ایرانی تاریخ دنبال کند. همچنین توافق نامه‌ای برای سر و سامان دان به این ارتباط‌ها به امضا رسید.