به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)‌، «مفاتیح الجنان» اثر مشهور شیخ عباس قمی (درگذشته به سال 1319) معروف به محدث قمی، شامل مجموعه دعاهایی است که پیشتر در کتاب‌های مختلف حدیث، از پيامبر اسلام و امامان شیعه نقل شده بود و شیخ آن‌ها را به صورت موضوعی دسته‌بندی کرد. تاکنون بسیاری از علما از این کتاب تمجید کرده و لزوم انس با آن را به همه مردم تاکید داشته‌اند. تعدادی دیگر از محققان نیز لزوم نگاه انتقادی به مفاتیح را بررسی کرده و برخی از دعاهای آن را از منظر سند قوی ندانسته‌اند. درباره لزوم  یا عدم لزوم پژوهش درباره اسناد دعاهای مختلف در «مفاتیح الجنان» با حجت‌الاسلام محمدتقی فاضل میبدی به گفت‌وگو نشسته‌ایم. 

وی در خصوص نگاه انتقادی برخی محققان به برخی ادعیه مندرج در مفاتیح از لحاظ سندیت اینگونه توضیح داد: به طور کل به‌جز کلام‌الله مجید هر کتاب دیگری را می‌توان از نظر سند نقد کرد. «مفاتیح الجنان» نیز از این قاعده مستثنی نیست اما مفاتیح الجنان کتابی است که توده‌های مردم با آن انس دارند و در اکثر مواقع سال ــ به‌ویژه ماه مبارک رمضان ــ آن را مطالعه می‌کنند و درست نیست که با نقد این کتاب نظر مردم را نسبت به آن عوض کرد.

وی در همین زمینه و با اشاره به انس مردم با ادعیه و مطالب مندرج در مفاتیح توضیح داد: مفاتیح شامل دو بخش است؛ بخش دعا و بخش زیارتنامه‌ها. بخش دعای آن توحید و خداشناسی است و ارتباط با خداوند و بخش زیارتنامه‌ها هم در حوزه امام‌شناسی کاربرد دارد. به‌ نظر من بخش دعای آن چون باعث می‌شود که انسان با معبود و خالق خود حرف بزند، زیاد هم نباید پیگیر سندهای دعاهای آن شد. در این‌جا مهم انس با خداست که آرامش‌بخش است. 

این استاد حوزه در خصوص نگاه مردم به ادعیه و دستورات مندرج در مفاتیح برای برخی امور مادی نیز تاکید کرد: با دیدگاه درمان و شفاي بيماري‌ها به سراغ مفاتیح رفتن، اشکال دارد. هرچند بسیاری ممکن است آن‌قدر اعتقادشان قوی باشد که از این کتاب نتیجه هم بگیرند. این مساله بسته به دیدگاه کسی است که می‌خواهد از مفاتیح استفاده کند. با تمام این اوصاف به نظر من مفاتیح یکی از بهترین کتاب‌هایی است که با دیدگاه شیعی نوشته شده است.



حجت‌الاسلام محمدتقی فاضل میبدی عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم و استاد دانشکده مفید قم است. از میان کتاب‌های منتشرشده فاضل میبدی می‌توان به آثاری چون «تسامح و تساهل»، «حدیث آزادی» و «دین چیست؟» اشاره کرد. او همچنین کتاب «شریعت و عقلانیت» را نیز در نوبت انتشار دارد. 

همچنین «رساله دین شناخت»، «حدیث عقلانیت»، «یادنامه خاتمی»، «حدیث آزادی» و «تسامح و تساهل» نیز نام شماری از مهم‌ترین مقالات منتشر شده میبدی است.